Powikłania zapalenia płuc – sprawdź jak je leczyć

Kto jest narażony na rozwój powikłań zapaleń płuc?

Na rozwój powikłań zapalenia płuc najbardziej narażone są:

• osoby w wieku podeszłym,
• obciążone chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak przewlekła niewydolność serca czy niewydolność nerek,
• osoby z zaburzeniami odporności wynikającymi z choroby lub stanowiącymi skutek uboczny leczenia danej jednostki chorobowej lekami immunosupresyjnymi,
• osoby niedożywione, wyniszczone.

Rodzaje oraz objawy powikłań zapalenia płuc

Powikłania zapaleń płuc mogą dotyczyć układu oddechowego i lokalizować się w obrębie klatki piersiowej lub zajmować inne układy i narządy, a nawet przybierać postać procesów ogólnoustrojowych. Poniżej krótki opis kilku z nich.

Ropień płuca

Ropień płuca to miejscowa martwica w tkance płucnej, powstająca w wyniku działania drobnoustrojów. Przyjmuje on postać jamy wypełnionej treścią ropną, niekiedy łączącej się z oskrzelem. Objawy towarzyszące jego rozwojowi to powrót gorączki po leczeniu zapalenia płuc, dreszcze i poty, czasem kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny, a nawet zaburzenia świadomości. Na zdjęciu RTG klatki piersiowej ropień uwidacznia się jako jama wypełniona płynem lub pusta, w przypadku drenowania ropy do światła oskrzela. W leczeniu stosuje się antybiotyki, a w najbardziej zaawansowanych i opornych na leczenie przypadkach konieczne może się okazać leczenie operacyjne.

Ropniak opłucnej

Ropniak opłucnej to obecność w przestrzeni pomiędzy dwoma blaszkami opłucnej – tą przylegającą do płuca i tą wyściełającą od wewnątrz ściany klatki piersiowej, ropnego płynu. Jego obecności towarzyszy gorączka, duszność i osłabienie. Na zdjęciu RTG klatki piersiowej widać poziom płynu odznaczający się w dolnej części jamy opłucnowej, w pozycji stojącej. W diagnostyce pobiera się płyn z opłucnej do badań laboratoryjnych, które obejmują ocenę jego parametrów biochemicznych i mikrobiologicznych. Leczeniem jest antybiotykoterapia dożylna w warunkach szpitalnych oraz drenaż, czyli odprowadzanie ropnej treści z jamy opłucnowej. W niektórych przypadkach konieczne bywa także leczenie operacyjne.

Sepsa

Sepsa to niewłaściwa ogólnoustrojowa reakcja na zakażenie. Przebiega ona z wysoką gorączką, przyspieszeniem oddechu powyżej 30/minutę, przyspieszeniem tętna powyżej 90/minutę, zaburzeniami świadomości, objawami rozwijającej się niewydolności narządów wewnętrznych i niewydolności układu krążenia. W badaniach obserwuje się podwyższenie wykładników stanu zapalnego i markery uszkodzeń organów wewnętrznych. Jest to stan zagrożenia życia, wymagający natychmiastowego  leczenia przeciwdrobnoustrojowego oraz leczenia niewydolności narządowych.

Ropnie przerzutowe

Ropnie przerzutowe to zbiorniki ropy rozwijające się w narządach wewnętrznych z powodu dostania się do nich drobnoustrojów. Bakterie mogą przemieścić się z płuc do innych organów wewnętrznych poprzez krew. Obecności takiego ropnia towarzyszą objawy zakażenia oraz inne symptomy, charakterystyczne dla narządu, w którym lokalizuje się ropień. W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię oraz zależnie od lokalizacji – również drenaż lub leczenie operacyjne.

Zapalenie wsierdzia

Infekcyjne zapalenie wsierdzia to proces zapalny, zwykle bakteryjny, zajmujący wsierdzie, czyli błonę wyściełającą od wewnątrz jamy serca. W jego przebiegu dochodzi do powstawania bakteryjnych narośli na blaszkach zastawek serca (ruchomych przegród oddzielających poszczególne jamy serca oraz jamy serca od dużych naczyń tętniczych). W przypadku obecności ciał obcych w jamach serca, takich jak elektrody stymulatora lub sztuczna zastawka istnieje ryzyko przylegania do nich bakterii i formowania kolonii. Obecność bakterii może być przyczyną zaburzeń przepływu krwi w obrębie serca i do dużych naczyń. W konsekwencji może dojść do rozwoju ostrej niewydolności krążenia lub rozwoju powikłań wynikających z oderwania fragmentów wegetacji i przedostania się ich wraz z krwią do odległych narządów. Infekcyjnemu  zapaleniu wsierdzia towarzyszą objawy zakażenia, takie jak gorączka czy osłabienie, bóle mięśni i stawów. W diagnostyce wykonuje się badania laboratoryjne krwi, w tym posiewy, celem wykazania obecności bakterii w układzie krążenia. W echokardiografii można uwidocznić wegetacje bakteryjne oraz nieprawidłowy przepływ krwi przez zastawki serca. Leczenie polega na antybiotykoterapii, leczeniu przeciwzakrzepowym oraz niekiedy zabiegach operacyjnych.

Aby uchronić się przed powikłaniami zapalenia płuc, nie wolno lekceważyć jego objawów i należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Po konsultacji konieczne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń, przyjęcie pełnej dawki zapisanych leków i zgłoszenie na zaplanowaną wizytę kontrolną, celem oceny skutków leczenia i ewentualnego szybkiego rozpoznania rozwijających się powikłań oraz wdrożenia stosownego postępowania.

Źródła:

• Stępińska, „Infekcyjne Zapalenie Wsierdzia” w Interna Szczeklika 2017, wyd. Medycyna Praktyczna.
• Sładek M., Jankowski K., Szułdrzyński, „Wysięk towarzyszący bakteryjnym zapaleniom płuc” w Interna Szczeklika 2017, wyd. Medycyna Praktyczna.
• Kubler, M. Jankowski, R. Jaeschke „Sepsa i wstrząs septyczny” w Interna Szczeklika 2017, wyd Medycyna Praktyczna.
• Kuś, M. Jankowski „Pozaszpitalne zapalenie płuc” w Interna Szczeklika 2017, wyd. Medycyna Praktyczna.