Cystoskopia. Jak się przygotować do badania?

Cystoskopia – co to za badanie? 

Cystoskopia to zabieg diagnostyczno-leczniczy wykonywany u pacjentów z podejrzeniem chorób układu moczowego. Dzięki tej metodzie diagnostycznej specjalista może ocenić kondycję cewki moczowej i pęcherza moczowego, usunąć guzy czy rozkruszyć kamienie moczowe, a dodatkowo u mężczyzn może ocenić stan gruczołu krokowego.

Badanie to przeprowadzane jest przez urologa. Polega na wprowadzeniu cystoskopu do pęcherza moczowego przez cewkę moczową. Jest to zabieg inwazyjny, który u kobiet przeprowadza się najczęściej pod znieczuleniem miejscowym, natomiast u mężczyzn głównie pod znieczuleniem ogólnym. Narzędziem do przeprowadzenia tego badania jest cystoskop (rodzaj wziernika), który swoim kształtem przypomina metalową rurkę wielkości ołówka. Występuje on w dwóch formach – giętkiej i sztywnej. Cystoskopy giętkie wykorzystywane są jako narzędzie diagnostyczne w ocenie cewki moczowej i pęcherza moczowego, natomiast ich sztywna postać używana jest do diagnozowania, a następnie usuwania guzów i kamieni.

Wszystkie cystoskopy są zaopatrzone w specjalny układ optyczny, przy pomocy którego urolog dokonuje oceny śluzówki pęcherza moczowego. Ponadto zazwyczaj są dodatkowo oprzyrządowane, co pozwala lekarzowi w trakcie jednego zabiegu pobrać materiał do dalszych badań histopatologicznych, a nawet przepłukać lub odessać zawartość pęcherza moczowego. Narzędzia używane w cystoskopii są sterylne. Pozwala to chronić drogi moczowe pacjentów przed potencjalnym zakażeniem bakteryjnym.

Cystoskopia – ile dni w szpitalu?

Cały zabieg cystoskopii jest przeprowadzany w trybie chirurgii jednego dnia. Oznacza to, że bezpośrednio po jego przeprowadzeniu pacjent może wrócić do domu. 

Cystoskopia – jak się przygotować do badania?

Na około 3 dni przed badaniem ogranicz spożywanie ciężkostrawnych pokarmów. Przed przystąpieniem do zabiegu dokładnie umyj okolice krocza i ujścia cewki moczowej, a przed samym zabiegiem oddaj mocz. Jeśli poddajesz się zabiegowi cystoskopii pod znieczuleniem ogólnym, staw się w gabinecie urologicznym na czczo na co najmniej 6 godzin przed przeprowadzeniem badania. U osób znieczulanych miejscowo ta zasada nie obowiązuje.

Urolog odpowiednio wcześniej informuje o wszystkich zaleceniach i sposobie znieczulenia. Dodatkowo u osób zmagających się z infekcją dróg moczowych lekarz na 2-3 dni przed badaniem może zlecić podanie leków przeciwbakteryjnych. 

Cystoskopia – przebieg 

Samo badanie przeprowadzane jest w gabinecie urologicznym. Cystoskopia trwa od kilku do kilkunastu minut.

1. Pacjent siada na specjalnym fotelu.
2. Lekarz tuż przed samym zabiegiem nakłada do cewki moczowej specjalny żel o działaniu znieczulającym i poślizgowym.
3. Kolejnymi krokami są zdezynfekowanie ujścia cewki moczowej i wprowadzenie do niej cystoskopu. Aby uzyskać jak najlepszy obraz na ekranie monitora, urolodzy często wypełniają pęcherz moczowy roztworem soli fizjologicznej.
4. Jeśli specjalista zauważy zmiany chorobowe, pobiera ich wycinki do dalszych badań histopatologicznych, które pozwolą na precyzyjne postawienie diagnozy. 

Czy cystoskopia jest bolesna? 

Zabieg cystoskopii jest bezbolesny, ponieważ wykonuje się go pod znieczuleniem (miejscowym lub ogólnym). Ponadto pobranie materiału do badań histopatologicznych jest bezpieczne i bezbolesne. 

Cystoskopia – wskazania 

Wskazania do przeprowadzenia cystoskopii związane są z podejrzeniem występowania: 

• wad rozwojowych cewki moczowej i pęcherza moczowego, 
• kamicy moczowej, 
• krwiomoczu,
• silnego i długo występującego podrażnienia układu moczowego,
• zalegania moczu w pęcherzu moczowym,
• nietrzymania moczu, 
• guzów pęcherza moczowego,
• niedrożności cewki moczowej i ujścia pęcherzykowatego moczowodów, 
• podejrzenia występowania nowotworów układu moczowego. 

Czy cystoskopia jest bezpieczna? 

Cystoskopia, pomimo obaw wielu osób, jest bezpiecznym badaniem. Pacjenci po zabiegu najczęściej skarżą się na dyskomfort podczas oddawania moczu, pieczenie cewki moczowej, uczucie parcia na mocz oraz krew pojawiającą się w moczu, która jest wynikiem uszkodzenia naczyń krwionośnych. Objawy te szybko powinny same ustąpić. Czasem mogą towarzyszyć im dodatkowo nieprzyjemny ból brzucha i gorączka. Jeśli objawy nasilają się, niezwłocznie udaj się na wizytę do lekarza.

Rzadko w wyniku zabiegu może dojść do infekcji dróg moczowych. Wówczas lekarz przepisuje antybiotykoterapię.

Po zabiegu w znieczuleniu ogólnym zrezygnuj z wszelkich aktywności, zwłaszcza prowadzenia auta czy obsługi urządzeń mechanicznych. 

Cystoskopia – przeciwwskazania 

Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia cystoskopii są: 

• ostre zapalenie pęcherza moczowego lub gruczołu krokowego (ze względu na ryzyko rozwoju sepsy), 
• uszkodzenie pęcherza moczowego na skutek urazu, 
• znaczne powiększenie gruczołu krokowego,
• mały pęcherz moczowy lub nadmierne zwężenie cewki moczowej,
• niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego. 

Ponadto pacjenci ze sztucznymi zastawkami serca i zaburzeniami krzepliwości krwi obowiązkowo muszą skonsultować się z lekarzem.

Cystoskopia – cena 

Obecnie cystoskopia jest zabiegiem refundowanym przez NFZ, ale czas oczekiwania w poradni urologicznej może sięgać nawet kilku tygodni. Na bezpłatną cystoskopię wymagane jest wcześniejsze skierowanie.

Koszty przeprowadzenia cystoskopii w specjalistycznej poradni urologicznej zależą od miasta i zastosowanych środków znieczulających.