Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%

Układ oddechowy

Sortuj wg

Choroby układu oddechowego – rodzaje, objawy, higiena, porady, leczenie 

Choroby układu oddechowego są powszechnymi dolegliwościami, które towarzyszą ludziom od lat. Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 sprawiła, że to zagadnienie jest wciąż aktualne, a wiedza na temat chorób układu oddechowego jest niezwykle pożądana. Jakie są przyczyny chorób układu oddechowego, jak się je leczy oraz czy można się przed nimi uchronić? Czytaj więcej...

Choroby układu oddechowego – czym są? 

Choroby układu oddechowego należą do najczęściej rozpoznawanych i jednych z najbardziej zagrażających zdrowiu chorób. Ze względu na rolę, jaką układ oddechowy pełni w organizmie, jego działanie wpływa również na pozostałe narządy. W związku z tym wszelkie problemy zdrowotne dolnych lub górnych dróg oddechowych mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Jednym z charakterystycznych objawów zakażenia dróg oddechowych jest kaszel, który ma na celu oczyszczenie układu oddechowego poprzez nagły wypływ powietrza pod ciśnieniem. 

Choroby układu oddechowego mogą mieć różny przebieg – ostry, krótki lub przewlekły. Mogą je wywołać grzyby, wirusy i pasożyty, jednak istnieje również zależność genetyczna.    

Do zakażenia układu oddechowego najczęściej dochodzi drogą kropelkową. Osoba zdrowa ma styczność z wydzielinami osoby chorej, które czasowo utrzymują się w powietrzu, np. po kichnięciu czy kaszlnięciu. Jeśli nosiciel nie zasłonił ust, rozprzestrzenił swoje mikrodrobinki śliny oraz wydzielinę z jamy nosowej wraz z patogenami w otoczeniu. Osoba zdrowa, która podczas oddychania wciągnęła powietrze z zakażonymi cząsteczkami, staje się wówczas kolejnym nosicielem choroby. 

Główne przyczyny chorób układu oddechowego to: 

  • zanieczyszczenie środowiska – chemiczne lub biologiczne, 
  • zanieczyszczenie wewnętrzne, np. czynniki ryzyka w pracy, domu, garażu, 
  • nieodpowiednia dieta – otyłość, nadwaga, anemia, niedożywienie, 
  • obciążenie genetyczne – astma, nowotwory, mukowiscydoza, PoChP

Ze względu na fizjologię choroby płuc możemy również podzielić na: 

  • obstrukcyjne – ze zmniejszonym przepływem powietrza w płucach,  
  • restrykcyjne – obniżające pojemność czynnościową płuc

Budowa układu oddechowego 

Układ oddechowy tworzą poszczególne narządy wewnętrzne, które są ściśle ze sobą połączone. Są to: 

  • górne drogi oddechowe: 
    • nos (jama ustna), 
    • zatoki przynosowe, 
    • gardło, 
    • część krtani z fałdami głosowymi, 
  • dolne drogi oddechowe: 
    • krtań od fałd głosowych, 
    • tchawica, 
    • oskrzela prawe i lewe, 
    • oskrzeliki zakończone pęcherzykami płucnymi, 
    • płuco prawe i lewe, 
    • mięsień płucny – przepona.  

Jak  objawiają się choroby układu oddechowego? 

Objawy chorób układu oddechowego powinny być sygnałem alarmującym, który powinien skłonić nas do wizyty u lekarza. Należą do nich: 

  • uporczywy i męczący kaszel, 
  • suchy, duszący kaszel, 
  • trudności w przełykaniu, 
  • kaszel wybudzający ze snu, 
  • napady duszności, 
  • ucisk w klatce piersiowej, 
  • ból w klatce piersiowej, 
  • ból w barkach, 
  • ból gardła
  • ból głowy
  • chrypka, 
  • dreszcze, 
  • podwyższona temperatura, 
  • świszczący oddech, 
  • zawroty głowy, 
  • płytki oddech, 
  • obecność śluzu z domieszką krwi, 
  • uczucie rozbicia, 
  • przemęczenie, 
  • kaszel z wydzieliną ropną, 
  • trudności w oddychaniu, 
  • utrata wagi, 
  • opadanie powieki, 
  • zwężenie źrenic, 
  • stronnicza utrata potliwości (np. jedne strony twarzy), 
  • obrzęk twarzy i szyi, 
  • zaczerwienienie skóry twarzy

Choroby układu oddechowego – rodzaje 

Najczęstsze choroby układu oddechowego możemy podzielić na: 

  • choroby infekcyjne: 
  • choroby nowotworowe: 
    • rakowiak, 
    • rak krtani
    • nowotwór płuc
    • rak jamy ustnej – w tym rak języka i ślinianek, 
    • rak oskrzeli – drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy, 
    • śródbłoniak opłucnej, 
  • choroby zawodowe: 
    • pylica płuc, 
    • azbestoza, 
    • beryloza, 
    • byssinoza, 
    • krzemica, 
    • alergiczny nieżyt nosa
    • międzybłoniak opłucnej, 
    • astma oskrzelowa (zawodowa), 
    • ostre uogólnione reakcje alergiczne, 
    • choroby płuc wywołane pyłem metali twardych, 
    • alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (AZPP), 
    • choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu, 
    • POChP wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, 
    • zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, 
    • przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym, 
  • inne: 
    • dysfonia, 
    • SARS, 
    • ptasia grypa, 
    • alergia oddechowa, 
    • astma oskrzelowa, 
    • astma wysiłkowa, 
    • mukowiscydoza, 
    • katar sienny, 
    • odma opłucnowa, 
    • rozstrzenie oskrzeli, 
    • limfangioleiomiomatoza, 
    • obturacyjny bezdech senny (OBS), 
    • przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). 

Układ oddechowy to również jedno z najczęstszych miejsc przerzutów chorób nowotworowych. Jest on atakowany głównie w przypadku nowotworów:  

  • piersi,  
  • jąder, 
  • nerek,  
  • głowy i szyi,  
  • jelita grubego,  
  • mięsaków kości, 
  • mięsaków tkanek miękkich, 
  • czerniaka. 

Choroby układu oddechowego – jak wygląda leczenie? 

W celu rozpoznania choroby układu oddechowego lekarz ocenia: 

  • prawidłową głębokość i częstotliwość wdechów i wydechów, 
  • ruchy klatki piersiowej – symetryczność podnoszenia i opadania klatki, 
  • słyszalność oddechów po obu stronach klatki piersiowej, 
  • pracę mięśni brzucha w trakcie wdechów i wydechów, 
  • szmery podstawowe – pęcherzykowe i oskrzelowe, 
  • odgłos opukowy płuc, 
  • granicę płuc, 
  • rozszerzalność oddechową, 
  • drganie piersiowe, 
  • tarcie opłucnej, 
  • wygląd skóry, 
  • nacieki na klatce piersiowej, 
  • krążenia oboczne. 

Dodatkowo w celu wykluczenia lub potwierdzenia choroby układu oddechowego pacjent może zostać skierowany na badania dodatkowe, takie jak: 

  • pomiar DLCO, 
  • spirometrię
  • bronchoskopię, 
  • scyntygrafię płuc, 
  • tomografię płuc, 
  • bodypletyzmografię, 
  • USG jamy opłucnej, 
  • RTG klatki piersiowej, 
  • test marszowy (korytarzowy) – 6MWD, 
  • morfologię krwi z rozmazem, 
  • IgE całkowite w surowicy, 
  • stężenie IgG, IgA i IgM w surowicy, 
  • RF,  
  • ACPA,  
  • ANA, 
  • ANCA, 
  • testy alergiczne, 
  • pozytonową tomografię emisyjną (PET). 

Po wykonaniu badań diagnostycznych lekarz pulmonolog podejmuje decyzję o dalszym leczeniu pacjenta. W zależności od rozpoznania można stosować: 

  • leki wykrztuśne (sekretolityczne lub mukolityczne) – ułatwiające usunięcie wydzieliny zapalnej z dróg oddechowych, 
  • leki przeciwkaszlowe – działające obwodowo lub ośrodkowo, 
  • leki hamujące reakcje alergiczne w oskrzelach – glikokortykosteroidy, kromoglikan disodowy, nedokromil sodowy, ketotifen, leki immunosupresyjne,  
  • leki rozszerzające oskrzela – miolityki, parasympatykolityki, metyloksantyny, β²-adrenegiczne, 
  • immunomodulację i immunoterapię swoistą, 
  • leki pomocnicze. 

W wielu przypadkach oprócz leczenia farmakologicznego wskazana jest również rehabilitacja oddechowa w celu przywrócenia pojemności życiowej płuc, poprawy tolerancji organizmu na wysiłek fizyczny, a także zmniejszenia napadów duszności. 

Higiena i profilaktyka układu oddechowego, czyli jak o niego dbać? 

Profilaktyka układu oddechowego jest niezwykle ważna w dobie ciągłego wzrostu zanieczyszczeń, a więc czynników przyczyniających się do rozwoju chorób układu oddechowego.  

Aby uchronić się przed chorobami układu oddechowego, należy: 

  • dbać o zbilansowaną dietę w celu uniknięcia niedożywienia lub nadwagi czy otyłości, 
  • odstawić używki, 
  • regularnie wykonywać ćwiczenia, szczególnie wpływające na poprawę wydolności płuc, takie jak pływanie, jazda na rowerze, spacer czy bieganie na łonie natury, 
  • unikać miejsc zanieczyszczonych, z ograniczoną cyrkulacją powietrza, 
  • zabezpieczać drogi oddechowe przy pracach z substancjami szkodliwymi, w tym pyłami, farbami i lakierami, chemikaliami itp., 
  • wykonywać badania okresowe, 
  • unikać dymu papierosowego, rzucić palenie, 
  • wykonywać szczepienia ochronne obowiązkowe i dodatkowe, m.in. przeciwko błonicy, krztuścowi, grypie, gruźlicy, COVID-19
  • w przypadku występowania reakcji alergicznych powinno się wykonywać testy na alergeny, aby wyeliminować źródło uczulenia, 
  • gdy zauważymy u siebie niepokojące objawy, warto zgłosić się do lekarza. Nie należy podejmować leczenia na własną rękę. 

W przypadku infekcji należy stosować samoizolację, zakrywać usta i nos, odkażać i dokładnie myć ręce. Higiena i choroby układu oddechowego mają ze sobą ścisły związek. Tylko dzięki przestrzeganiu zasad higieny i izolacji możemy zatrzymać rozprzestrzenianie się niebezpiecznych patogenów na innych nosicieli.

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę