Hiperwentylacja. Gdy oddech niebezpiecznie przyspiesza…

Hiperwentylacja – co to za zjawisko?

Hiperwentylacja to stan zwiększenia wentylacji minutowej płuc, czyli ilości powietrza, która przepływa przez nasze płuca w ciągu jednej minuty. W praktyce możemy zaobserwować zwiększenie częstotliwości wykonywanych wdechów i wydechów. Wskutek tego obniża się ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi.  

Hiperwentylacja zdecydowanie częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn. Szczyt zapadalności przypada na przedział wiekowy 15-55 lat.  

Hiperwentylacja – przyczyny

Hiperwentylacja może towarzyszyć dolegliwościom i chorobom takim jak: 

• lęk i strach, 
• napady paniki, 
• depresje,  
• pobudzenie, 
• dolegliwości bólowe, 
• wysoka gorączka i narażenie na niską temperaturę, 
• zmniejszenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi (hipoksemia), 
• śpiączka wątrobowa, 
• uraz czaszkowo-mózgowy, 
• zapalenie mózgu. 

Hiperwentylacja – objawy

Podstawowym objawem hiperwentylacji jest nagłe przyspieszenie i pogłębienie oddechów.  Oprócz tego możemy zaobserwować: 

• lęk,  
• niepokój,  
• silne pobudzenie, 
• bladą skórę, 
• przyspieszoną akcję serca, 
• ból w klatce piersiowej w okolicy zamostkowej, 
• duszność,
• świszczący oddech, 
• zawroty głowy, 
• parestezje, np. mrowienie i drętwienie, 
• osłabienie siły mięśni, 
• przykurcze mięśni dłoni, 
• wzdęcia i odbijanie, 
• uczucie suchości w jamie ustnej, 
• omdlenie lub utratę przytomności. 

Symptomy te pojawiają się głównie w stresującej sytuacji.

Hiperwentylacja – jak leczyć?

Hiperwentylacja to częsty problem wśród pacjentów zgłaszających się po nagłą pomoc medyczną. Leczenie powinno skupiać się przede wszystkim na przyczynie wywołującej ten stan.  Aby złagodzić objawy, stosuje się m.in. leki uspokajające (benzodiazepiny) oraz beta-adrenolityki. Preparaty z grupy benzodiazepin powinny być przyjmowane jedynie doraźnie. Nie powinno się zażywać ich przewlekle.

Dodatkowo lekarz może zalecić pacjentowi oddychanie do plastikowego worka lub papierowej torby. 

Przy współistniejących schorzeniach natury psychologicznej ważna jest farmakoterapia i psychoterapia. Farmakoterapia powinna opierać się na selektywnych inhibitorach zwrotnego wychwytu serotoniny lub trójpierścieniowych lekach przeciwdepresyjnych. 

Pierwsza pomoc przy hiperwentylacji

Jak postąpić, jeśli osoba w naszym otoczeniu doświadczy hiperwentylacji? Starajmy się ją uspokoić. Możemy jej zalecić głębokie i powolne oddychanie do papierowej torby lub foliowego worka. Wdech i wydech powinny odbywać się za pomocą przepony. Chory powinien zatem podczas oddychania poruszać nie klatką piersiową, a brzuchem.  

Po epizodzie hiperwentylacji konieczna jest zazwyczaj konsultacja lekarska, a w niektórych przypadkach także wezwanie pomocy pogotowia ratunkowego. 

Jak zapobiegać hiperwentylacji?

Aby zapobiec hiperwentylacji, należy leczyć stany i schorzenia leżące u jej podstaw. W tym celu wprowadza się psychoterapię lub leki. 

Chory powinien unikać nadmiernego spożycia kawy, napojów typu cola i energetyków. Do codziennej rutyny warto wprowadzić aktywność fizyczną i odpowiednią ilość snu. Ważne jest także wypracowanie sposobów, które pomogą choremu radzić sobie ze stresem.