Kaszel krtaniowy. Sprawdź, jak go rozpoznać

Czym jest krtań?

Krtań to narząd o złożonej budowie i zróżnicowanych funkcjach. Znajduje się na kości gnykowej i ku dołowi przechodzi w tchawicę. Dzięki jednej z budujących ją chrząstek ma postać uwypuklenia na szyi. Jest ono szczególnie widoczne u mężczyzn jako tzw. jabłko Adama. Jest strukturą o dużej ruchomości.

Krtań pełni wiele ważnych funkcji:

• reguluje przepływ powietrza do płuc i z powrotem,
• dzięki niej możliwe jest mówienie, kichanie czy kaszel,
• chroni płuca przed przedostaniem się do nich niepożądanych cząstek w czasie wdechu, połykania lub wymiotów.

Niestety z racji silnego unerwienia krtań jest bardzo wrażliwym narządem i nawet niewielkie urazy mogą prowadzić do zatrzymania oddechu lub krążenia krwi, a w konsekwencji zgonu.

O problemach z krtanią mogą świadczyć zaburzenia emisji głosu:

• zmęczenie,
• chrypka,
• bezgłos,
• ból w czasie połykania,
• kaszel (tzw. szczekający),
• duszność. 

Kaszel krtaniowy – przyczyny 

Najczęstszą przyczyną kaszlu krtaniowego jest ostre zapalenie krtani. Może ono wystąpić w każdym wieku, jednak częściej obserwujemy je u dzieci. Schorzenie najczęściej ma podłoże wirusowe. Wywołują je m.in. wirus grypy i adenowirusy. Zazwyczaj towarzyszy mu ostra infekcja górnych dróg oddechowych. Ewentualne zakażenia bakteryjne (paciorkowce, gronkowce) występują później jako powikłania. Współtowarzyszący katar ze spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła dodatkowo zaostrza objawy zapalenia krtani.

Zapaleniu krtani sprzyjają: 

• ogólne wyziębienie organizmu, 
• spożywanie zimnych pokarmów/napojów, 
• czynniki drażniące (suche powietrze, przyprawy, alkohol, nadwyrężanie głosu). 

Szczególnym przypadkiem ostrego zapalenia krtani jest tzw. pseudokrup, czyli ostre podgłośniowe zapalenie krtani. Wywołują je wirusy paragrypy, adenowirusy, wirusy ECHO i RS. Najczęściej dotyka ono dzieci między 1. a 5. rokiem życia. Zazwyczaj występuje wiosną lub jesienią. 

Charakterystycznymi objawami pseudokrupu są:

• suchy, „szczekający” kaszel,
• gorączka,
• bladość,
• pocenie się,
• duszność.

W ciężkich przypadkach może dojść do bezdechu i wówczas konieczna jest hospitalizacja. Głos chorego pozostaje czysty.

Pacjentami najbardziej narażonymi na zapalenie krtani są dzieci, szczególnie:

• te najmłodsze,
• z chorobami atopowymi,
• z nieprawidłowościami w budowie górnych dróg oddechowych.

U małych dzieci światło dróg oddechowych jest niewielkie, co sprzyja upośledzeniu ich drożności w przypadku infekcji. Wraz z wiekiem ta tendencja przemija.

Powikłania zapalenia krtani

Powikłaniem zapalenia krtani mogą być zakażenia dolnych dróg oddechowych, które wywołują zapalenia tchawicy i oskrzeli.  

W przypadku pseudokrupu musimy bacznie obserwować chorego (zwłaszcza dzieci między 3. a 5. rokiem życia). Zaawansowane ostre podgłośniowe zapalenie krtani może prowadzić do ostrej duszności krtaniowej, którą cechują świszczący dźwięk towarzyszący oddychaniu (tzw. stridor), niepokój i objawy duszenia się.

Jest to stan wymagający niezwłocznej interwencji lekarskiej. 

Leczenie kaszlu krtaniowego 

W trakcie leczenia zapalenia krtani przede wszystkim oszczędzaj głos. Dodatkowo pamiętaj o piciu dużej ilości wody i zadbaj o odpowiednie nawilżanie powietrza. Unikaj zimnych i drażniących czynników (lody, zimne napoje, alkohol, papierosy).  

Pomocne są także inhalacje nawilżające z soli fizjologicznej w formie nebulizacji lub inhalacji parowych.

Możesz zastosować leki przeciwzapalne w formie tabletek do ssania lub aerozoli. Przede wszystkim skoncentruj się jednak na nawilżaniu gardła poprzez stosowanie aerozoli ochronnych i regenerujących błonę śluzową (np. na bazie oliwy z oliwek lub z dodatkiem witamin).

Możesz też zastosować produkty osłaniające gardło na bazie surowców śluzowych (np. syrop prawoślazowy, syrop z babki lancetowatej, syrop z porostu islandzkiego).

W przypadku bólu lub gorączki możesz przyjąć doustne leki przeciwzapalne, np. paracetamol czy ibuprofen.

Jeśli wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła jest powodem zaostrzenia stanu zapalnego w obrębie gardła, rozważ zastosowanie substancji zmniejszających wyciek z nosa, np. pseudoefedrynę w formie tabletek lub oksymetazolinę/ksylometazolinę w postaci kropli i aerozoli do nosa.

Przy silniejszych dusznościach lekarz może zalecić podawanie glikokortykosteroidów w formie wziewnej. Są to substancje o działaniu przeciwzapalnym podawane w formie inhalacji lub nebulizacji. Ta droga zastosowania wywołuje mniej skutków ubocznych niż droga doustna, ponieważ lek działa głównie w obrębie dróg oddechowych.  

Pamiętaj o możliwości rozwoju zakażeń grzybiczych jamy ustnej i gardła. Aby temu zapobiec, po inhalacji koniecznie przepłukaj buzię wodą lub umyj zęby.

Z racji wirusowego podłoża zapalenia krtani podawanie antybiotyków się nie sprawdzi. Lekarz może przepisać odpowiednio dobrany antybiotyk w przypadku wystąpienia objawów nadkażenia bakteryjnego.

Zapalenie krtani i „szczekający” kaszel dotyka głównie dzieci, co budzi niepokój u rodziców. Dzięki odpowiedniemu postępowaniu możemy złagodzić dokuczliwe objawy i przeciwdziałać rozwojowi choroby. Bacznie obserwujmy chorego i w razie zaostrzenia objawów nie odwlekajmy wizyty u lekarza.

Przeczytaj również:
Kaszel. Rodzaje i sposoby leczenia