Dekstrometorfan – dla kogo jest przeznaczony?

Jak działa dekstrometorfan? 

Dekstrometorfan chemicznie jest enancjomerem metorfanu. Wykazuje działanie przeciwkaszlowe. Jest pozbawiony działania przeciwbólowego. Działa w ośrodkowym układzie nerwowym (aktywuje receptor σ1) na ośrodek kaszlu, który jest zlokalizowany w rdzeniu przedłużonym. Dekstrometorfan dobrze wchłania się po podaniu doustnym, a efekt jego działania następuje po ok. 15-30 minutach od momentu podania. Swoje najwyższe stężenie w krwiobiegu osiąga po ok. 2,5 godzinach. Czas jego działania szacuje się na 5-6 godzin. Dekstrometorfan ulega metabolizmowi pierwszego przejścia w wątrobie. Co ciekawe, jego metabolity są również aktywne farmakologicznie i podobnie jak sam dekstrometorfan, wykazują działanie przeciwkaszlowe.

Dekstrometorfan – wskazania 

Wskazaniem do stosowania dekstrometorfanu jest hamowanie kaszlu suchego (nieproduktywnego): 

• występującego podczas przeziębienia, 
• który jest reakcją obronną na czynniki drażniące (np. pyły, gazy), 
• towarzyszącego urazom klatki piersiowej.  

Dekstrometorfan – dawkowanie 

Dekstrometorfan może być podawany dzieciom powyżej 12. roku życia oraz dorosłym.  

Jego maksymalna dobowa dawka wynosi 120 mg.  

Może być zatem podawany w schemacie 15 mg co 4 godziny lub 30 mg co 6-8 godzin.  

Dekstrometorfan może być przyjmowany z posiłkiem lub niezależnie od niego, ponieważ obecność pokarmu nie wpływa na jego wchłanianie.  

Dekstrometorfan – przeciwwskazania 

Przeciwwskazaniami do przyjmowania preparatów zawierających dekstrometorfan są: 

• nadwrażliwość na dekstrometorfan lub składniki dodatkowe zawarte w preparatach na kaszel,  
• niewydolność oskrzelowa, 
• astma oskrzelowa, 
• przyjmowanie leków z grupy inhibitorów MAO, np. moklobemidu, selegiliny, rasagiliny (nawet do 14 dni po ich odstawieniu),  
• choroby dróg oddechowych ze zwiększoną ilością śluzu. 

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku gdy: 

• pacjent choruje na niewydolność nerek, wątroby, 
• kaszel nie ustępuje po 7 dniach stosowania dekstrometorfanu – zaleca się wówczas konsultację z lekarzem, gdyż kaszel może być objawem chorobowym (np. infekcji).  

Uwaga! W czasie stosowania dekstrometorfanu nie należy spożywać alkoholu!  

Substancja ta nasila hamujące działanie alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy, co może skutkować np. nagłym obniżeniem ciśnienia, zawrotami głowy, sennością, zaburzeniami rytmu serca i potencji.  

Przedawkowanie dekstrometorfanu 

Istnieją przypadki nadużywania dekstrometorfanu przez młodzież, osoby dorosłe, a także nadmiernie stosujące inne substancje psychoaktywne. Zaleca się kontrolę ilości dawek tej substancji przyjmowanych w ciągu doby. Po przedawkowaniu mogą wystąpić: 

• nadmierne pobudzenie,  
• zaburzenia świadomości,  
• dezorientacja,  
• senność,  
• zawroty głowy,  
• omamy.  

Znaczne przekroczenie maksymalnej dawki dobowej może skutkować depresją oddechową (spowolnienie oddechu).  

Dekstrometorfan – ważne interakcje 

Istotną klinicznie interakcją jest połączenie dekstrometorfanu z inhibitorami MAO. Jednoczesne podawanie tych substancji leczniczych może prowadzić do wystąpienia znaczących objawów ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Mogą to być:  

• zawroty głowy,  
• pobudzenie,  
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi,  
• podwyższenie temperatury ciała,  
• nudności, 
• drżenie mięśni.  

Kolejną znaczącą interakcją jest jednoczesne stosowanie dekstrometorfanu i inhibitorów enzymu CYP2D6. Dekstrometorfan jest metabolizowany przez CYP2D6, a jego „blokada” przez inne leki (inhibitory) może prowadzić do wzrostu stężenia dekstrometorfanu w organizmie. Może to skutkować: 

• nadmiernym pobudzeniem,  
• dezorientacją,  
• drżeniem,  
• bezsennością,  
• biegunką,  
• depresją oddechową, 
• rozwojem zespołu serotoninowego – jest on szczególnie niebezpieczny i objawia się sztywnością i skurczami mięśni, dreszczami, kwasicą metaboliczną, niewydolnością nerek, niepokojem, pobudzeniem, hipertermią (temperatura ciała powyżej 41°C), wysokim ciśnieniem krwi, biegunką, nudnościami, wymiotami i tachykardią.  

Silnymi inhibitorami CYP2D6 są fluoksetyna, paroksetyna, (stosowane w depresji), terbinafina (substancja przeciwgrzybicza) i chinidyna (rzadko stosowana substancja przeciwarytmiczna). Za zwiększenie stężenia dekstrometorfanu w krwiobiegu są także odpowiedzialne sertralina, bupropion (substancje przeciwdepresyjne), amiodaron (substancja przeciwarytmiczna) oraz haloperydol i perfenazyna (substancje przeciwpsychotyczne). 

Dekstrometorfan a ciąża i karmienie piersią 

Podczas ciąży stosowanie preparatów z dekstrometorfanem jest możliwe wyłącznie, gdy korzyści przeważają nad potencjalnym ryzykiem. Z kolei podczas karmienia piersią nie zaleca się stosowania dekstrometorfanu ze względu na brak wystarczających badań.  

Dekstrometorfan – działania niepożądane 

Do najczęściej występujących działań niepożądanych możemy zaliczyć: 

• senność, 
• zawroty głowy,  
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego, 
• skórne reakcje alergiczne, 
• zmęczenie.  

Przeczytaj również:
Kaszel – rodzaje i sposoby leczenia
12 domowych sposobów na kaszel i przeziębienie