Pleśniawki – przyczyny

Przyczyną infekcji są drożdżaki rodzaju Candida występujące w jamie ustnej każdego z nas w warunkach fizjologicznych (u niektórych osób w stosunkowo dużych ilościach), lecz zwykle nie powodują zaburzeń zdrowotnych. Do wystąpienia objawów choroby dochodzi przez zachwianie równowagi w układzie człowiek-drożdżak, gdy czynniki miejscowe lub ogólnoustrojowe mają wpływ na obniżenie odporności organizmu. Kandydozy są więc często odbiciem zmian zachodzących wewnątrz nas.  

Czynnikami predysponującymi występowanie pleśniawek są: 

• niedobory immunologiczne (u osób chorujących na cukrzycę, chłoniaki, białaczkę, AIDS, u pacjentów po przeszczepie szpiku, radio- lub chemioterapii); 
• nieprawidłowa higiena jamy ustnej; 
• zmiany w mikroflorze jamy ustnej (spowodowane przyjmowaniem antybiotyków czy zbyt intensywnym użytkowaniem preparatów przeciwbakteryjnych do płukania jamy ustnej); 
• niedobory żywieniowe i witaminowe; 
• przewlekle podrażniona błona śluzowa jamy ustnej (np. przez protezy, aparaty ortodontyczne lub niewypolerowane, ostre wypełnienia); 
• przyjmowanie sterydów (wziewnych lub stosowanych bezpośrednio na błonę śluzową jamy ustnej). 

Kandydoza jest powierzchownym zapaleniem błon śluzowych, które najczęściej jest wywoływane przez gatunek Candida albicans – bytuje on najczęściej w tylnej części nasady języka. Czasami obserwuje się również C. tropicalis lub C. glabrata [2].

Pleśniawki – objawy i charakterystyka 

Pleśniawki, czyli inaczej postać kandydozy ostrej rzekomobłoniastej, to powierzchowny rozrost grzyba C. Albicans występujący na błonie śluzowej w postaci rozlanej, gładkiej, białej płytki przypominającej wyglądem zsiadłe mleko. Charakterystyczną cechą pleśniawek jest to, że dają się zetrzeć, lecz pozostawiają przy tym zaczerwienioną powierzchnię z krwawiącymi punktami. Występują u osób w każdym wieku – od noworodków po osoby starsze.  

Pleśniawki u noworodków występują najczęściej u tych dzieci, których matki w okresie okołoporodowym przebyły zakażenie pochwy. 

U dorosłych pleśniawki występują u pacjentów z zaburzeniami mikroflory jamy ustnej, niedoborami odporności, w trakcie stosowania antybiotyków i sterydów oraz u osób po chemioterapii. 

U dzieci infekcja może przebiegać bezobjawowo lub z nieprzyjemnym pieczeniem błony śluzowej jamy ustnej. U dorosłych zwykle występują uczucie suchości, pieczenie oraz nieprzyjemny smak w ustach [3]. 

Uważa się, że występowanie kandydozy u osób bardzo młodych lub starszych jest markerem nieodkrytych zmian patologicznych, mniej lub bardziej poważnych, toczących się wewnątrz naszego organizmu. 

Pleśniawki – rozpoznanie 

Rozpoznanie jest stawiane na podstawie obrazu klinicznego, czyli objawów widocznych w jamie ustnej oraz badań mikologicznych (polegających na pobraniu wymazu z jamy ustnej pacjenta). 

Pleśniawki – leczenie 

W przypadku pleśniawek leczenie jest bardzo skuteczne, jednak pod warunkiem usunięcia czynników, które są odpowiedzialne za wystąpienie zakażenia – miejscowych lub ogólnoustrojowych. W trakcie leczenia należy zadbać o odpowiednią i bardzo świadomą higienę jamy ustnej i uzupełnień protetycznych, by zmniejszyć rezerwuar grzybów w jamie ustnej.  

W większości przypadków wystarczające jest leczenie miejscowe – działanie antygrzybiczne wykazują płukanki do jamy ustnej oraz preparaty do ,,pędzlowania’’, np. 0,2% dwuglukonian chlorcheksydyny. W leczeniu miejscowym stosuje się także antybiotyki, takie jak: nystatyna, natamycyna czy amfoterycyna. Czasami przy towarzyszącym zapaleniu kątów ust (pochodzenia grzybiczego) stosuje się preparaty typowo dermatologiczne, np. 1% krem klotrimazolowy [4]. 

W ostatnich latach widoczny jest wzrost oporności drobnoustrojów Candida na leczenie (ze względu na szeroko stosowane leki przeciwgrzybicze), dlatego w niektórych przypadkach przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest wykonanie badania i mykogramu dla zwiększenia skuteczności leczenia. Stosowanie odpowiednio dobranych leków, zawsze po konsultacji ze stomatologiem, powinno trwać dłużej niż do zwalczenia widocznych objawów – najczęściej minimum 2 tygodnie.  

Przeczytaj również:
Kandydoza jamy ustnej – przyczyny, objawy, leczenie