Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
2

Progesteron – badanie, normy, niski i wysoki progesteron

Słuchaj artykułu

Progesteron stanowi jeden z hormonów kluczowych dla działania układu rozrodczego. Niekiedy może nastąpić konieczność oznaczenia poziomu tego hormonu, aby dowiedzieć się więcej na temat ewentualnych nieprawidłowości lub zapobiegać niepożądanym stanom. Jakie są podstawowe funkcje tego hormonu? Kiedy powinno się zbadać jego poziom? 

Progesteron – badanie, normy, niski i wysoki progesteron

Co to jest progesteron? 

Progesteron należy do grupy żeńskich steroidowych hormonów płciowych. Jest wydzielany przez ciałko żółte i nadnercza (w śladowych ilościach) w trakcie trwania fazy lutealnej. W trakcie ciąży progesteron jest wydzielany przez łożysko. 


Witaminy i minerały dla kobiet
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Progesteron pełni następujące funkcje:

  • Pod wpływem jego działania w błonie śluzowej macicy zachodzą zmiany, które umożliwiają zagnieżdżenie się w niej zarodka – zauważalny jest wtedy podwyższony poziom progesteronu.  
  • Na dalszym etapie odpowiada on za utrzymanie ciąży – wówczas jego poziom pozostaje wysoki. 
  • Kiedy nie dochodzi do ciąży, podczas menstruacji błona śluzowa macicy ulega złuszczeniu – dochodzi wtedy do obniżenia poziomu progesteronu. Czyli uściślając, progesteron jest hormonem odpowiedzialnym za normowanie cyklu miesiączkowego. 
  • Jeśli jakieś czynniki wpływają na powstawanie skurczów macicy, dzięki progesteronowi macica staje się na nie mniej wrażliwa. Następstwem tego jest przeciwdziałanie przedwczesnemu porodowi.  
  • Progesteron wpływa także na układ immunologiczny matki. Dzięki jego działaniu jej ciało nie produkuje przeciwciał, które inicjowałyby odrzucenie płodu [1]. 

Progesteron – kiedy go badać? Wskazania

W związku z tym, że progesteron jest hormonem o kluczowej roli w procesie implantacji zarodka i utrzymania ciąży, oznaczenie jego poziomu powinno być badane przy podejrzeniu jakichkolwiek nieprawidłowości z nimi związanych. Ponadto występuje kilka innych wskazań do wykonania badania. Jego wynik dostarczy lekarzowi prowadzącemu cenną informację w kwestii dalszego postępowania z pacjentką. 

Wskazaniami do badania poziomu progesteronu są: 

  • trudności z zajściem w ciążę (zbyt niski poziom tego hormonu w trakcie trwania fazy lutealnej może powodować problemy z implantacją zarodka, 
  • diagnozowanie niepłodności, 
  • poronienie, 
  • zagrożenie poronienia, m.in. gdy występują krwawienia w trakcie ciąży (zwłaszcza w jej wczesnym stadium), 
  • podejrzenie ciąży pozamacicznej, 
  • podejrzenie możliwości wystąpienia przedwczesnego porodu,
  • podejrzenie endometriozy, leczenie rozrostów i raka endometrium,  
  • podejrzenie choroby jajników, 
  • monitorowanie cyklu miesiączkowego, 
  • potrzeba zastosowania hormonalnej terapii zastępczej podczas klimakterium [2]. 

Badanie progesteronu – przygotowanie i przebieg badania 

Badanie poziomu progesteronu nie jest badaniem, które wymaga specjalnego przygotowywania. Jednak ze względu na fakt, że progesteron jest hormonem, którego poziom waha się w zależności od pory dnia i jest wydzielany pulsacyjnie, badanie powinno być wykonane rano, a jeśli oznaczany jest kilkakrotnie, ważne, aby materiał był pobierany mniej więcej o tej samej porze dnia [2]. 

Oznaczenie poziomu testosteronu powinno się odbyć między 21. a 23. dniem cyklu (przy 28-dniowych cyklach), a najlepiej 7 dni po owulacji. 

Badanie poziomu tego hormonu wykonuje się z surowicy krwi, której próbka pobierana jest z żyły łokciowej. Wynik badania jest zwykle tego samego lub następnego dnia [2]. 

Na wynik badania mogą mieć wpływ niektóre leki i dzień cyklu, w którym się je wykonuje. W związku z tym należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza kierującego nas na badanie

Progesteron – normy 

Normy progesteronu różnią się w zależności od fazy cyklu czy etapu ciąży. 

W pierwszej fazie cyklu jego stężenie jest stosunkowo niskie. Około 1,5 doby poprzedzającej owulację, stężenie progesteronu nieznacznie wzrasta. Następnie poziom hormonu zwiększa się aż do 7-8 dnia po owulacji, kiedy to osiąga maksymalne stężenie. Jeśli następstwem owulacji jest ciąża, stężenie progesteronu utrzymuje się na wysokim poziomie, o ile nie mamy do czynienia z sytuacją patologiczną, zbyt niskim wydzielaniem hormonu i potrzebą dostarczania go farmakologicznie. Jeśli natomiast nie doszło do implantacji zarodka w macicy, poziom hormonu spada [4]. 

Normy laboratoryjne stężenia wydzielanego progesteronu wyglądają następująco: 

  • W trakcie trwania cyklu miesiączkowego: 
    • faza folikularna: 0,28-0,72 ng/ml. 
    • faza okołoowulacyjna: 0,64-1,63 ng/ml.  
    • faza lutealna: 4,71-18,0 ng/ml.
  • W trakcie trwania ciąży stężenie wydzielanego progesteronu wzrasta w celu utrzymania ciąży. Jest on także w tym okresie w całości wydzielany przez łożysko: 
    • I trymestr: 11,0-44,3 ng/ml/ 
    • II trymestr: 25,4-83,3 ng/ml. 
    • III trymestr: 58,7-214 ng/ml [6]. 

Normy poziomu badanego hormonu mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium ze względu na różnorodność stosowanej aparatury i metod oznaczania. Z tego względu badania powinny być wykonywane w tym samym laboratorium, co ułatwi diagnozę lekarzowi prowadzącemu. 

Niski progesteron – o czym świadczy? 

Zbyt niski w porównaniu do oczekiwanego poziom progesteronu może świadczyć o różnych dolegliwościach. 

Zbyt niskie wyniki mogą świadczyć o: 

  1. U kobiet niebędących w ciąży: 
    • niski poziom progesteronu wpływa na nieprzyjemny przebieg zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), 
    • może zostać zaburzona regularność miesiączek, 
    • mogą występować zbytnio przesuszona skóra i wypadanie włosów, 
    • mogą pojawić się problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, 
    • niski poziom progesteronu hamuje owulację i uniemożliwia implantację zarodka, w związku z czym konsekwencją mogą być problemy z zajściem w ciążę, a nawet niepłodność. 
  1. U kobiet będących w ciąży: 
    • mogą pojawić się problemy z utrzymaniem ciąży, 
    • zbyt niski poziom progesteronu grozi ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego/ zatrucia ciążowego, 
    • występuje ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej, 
    • niski poziom progesteronu zakłóca funkcjonowanie łożyska, czego konsekwencją mogą być zaburzenia jego funkcjonowania. 
  1. U kobiet w wieku menopauzalnym: 
    • niski poziom progesteronu skutkuje wzmożonym odczuwaniem wszystkich dolegliwości, jakie towarzyszą kobietom w trakcie menopauzy. Należą do nich uderzenia gorąca, zaburzenia rytmu serca, suchość pochwy i zmienność nastroju. 

Jeśli badania wykażą zbyt niski poziom progesteronu, lekarz może zadecydować o farmakologicznym zwiększeniu jego poziomu [2, 5]. 

Wysoki progesteron – czy jest się czego obawiać? 

Nie tylko niedobór progesteronu może być groźny dla organizmu. Jego nadmiar również może prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia konsekwencji. Zalicza się do nich: 

  • zespół policystycznych jajników,
  • nowotwory nadnerczy, guzy przysadki – zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. 
  • nowotwory jajników, 
  • niewydolność wątroby, 
  • zastoje wody w organizmie, 
  • wysoki progesteron w trakcie ciąży może świadczyć o powstaniu ciąży mnogiej. 

Należy pamiętać, że nie zawsze wysoki poziom hormonu musi oznaczać, że dzieje się coś złego. W związku z tym w każdym przypadku należy skonsultować się z lekarzem, poinformować go o przyjmowanych lekach i niekiedy powtórzyć badanie. 

Badanie progesteronu – cena 

Odpłatność za wykonanie badania poziomu stężenia progesteronu zależy od tego, czy badanie jest wykonywane w ramach NFZ, czy nie. W drugim przypadku koszt badania to kilkadziesiąt złotych, w zależności od miasta, w którym wykonywane jest badanie. 

Przeczytaj również:
Estradiol – kiedy warto go zbadać?


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. Kostowski W., Herman Z.S. (red.), Farmakologia, podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie III, Tom I, s. 369-370. 
  2. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, Ginekologia Polska, Nr3/2015, 86, 2234-238. 
  3. https://www.medicover.pl/badania/progesteron.
  4. Olejek A., Binkiewicz P., Bodzek P., Królak I., Problematyka interpretacji wyników badań hormonalnych w diagnostyce niepłodności, Ginekologia Praktyczna, 18-24. 
  5. Brębowicza G.H. (red.), Położnictwo i Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, Wydanie I.  
  6. https://diag.pl/pacjent/artykuly/progesteron-jakie-objawy-ma-wzrost-lub-spadek-poziomu-progesteronu-w-organizmie/#4-Prawidlowe-stezenia-progesteronu. 
  7. https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=95169
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę