Cukrzyca w ciąży – skąd się bierze i jak sobie z nią radzić?

Nieleczona cukrzyca w ciąży jest groźna zarówno dla mamy jak i jej dziecka, może spowodować przedwczesny poród, niedojrzałość niektórych układów oraz przerost mięśnia sercowego. Dodatkowo może częściej dochodzić do zgonu wewnątrzmacicznego. Oprócz tego poród jest cięższy i dłuższy ze względu na dużą masę dzieci tzw. makrosomię. Dlatego ważne jest, aby poznać jej etiologię i możliwości radzenia sobie z nią podczas tych dziewięciu miesięcy.

Jakie są przyczyny cukrzycy ciążowej?

Większe prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy ciążowej dotyka kobiet:

• u których w rodzinie zdarzyły się przypadki wystąpienia cukrzycy ciężarnych,
• które urodziły dziecko z masą urodzeniową powyżej 4,5 kg,
• z nadwagą lub otyłych,
• chorujących na zespół policystycznych jajników,
• po 35. roku życia,
• z nadciśnieniem tętniczym.

Objawy cukrzycy ciążowej

Do symptomów dających podejrzenie cukrzycy ciążowej należą:

• silne pragnienie,
• zawroty głowy,
• częste oddawanie moczu,
• zmęczenie,
• mdłości,
• częste infekcje pęcherza, pochwy i skóry,
• zaburzenia widzenia.

Jak wykryć cukrzycę ciążową?

W ciąży przeprowadza się kilkukrotnie test na poziom glukozy we krwi. Pierwszy robi się między 5. a 8. tygodniem ciąży, co ma za zadanie wykrycie cukrzycy u mamy, która nie jest świadoma swojej choroby. Następnie pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży przeprowadza się test obciążenia glukozą. Pobiera się na samym początku krew na czczo, a kolejno w przeciągu godziny od wypicia 50 g glukozy (trzeba ją kupić w aptece) rozpuszczonej w szklance wody. Prawidłowy poziom glukozy nie przekracza 140 mg%. W sytuacji gdy wynik jest wyższy, ale nie przekracza 180 mg%, ciężarna kierowana jest na tzw. test diagnostyczny. Wygląda on podobnie jak poprzedni, czyli również trzeba być na czczo, jednak roztwór jest słodszy, ponieważ wypija się już 75 g glukozy rozpuszczonej w szklance wody, a krew pobierana jest dwie godziny po wypiciu roztworu. Warto pamiętać, że w tym czasie nie można jeść. W przypadku przekroczenia norm kobieta dostaje skierowanie do poradni diabetologicznej lub szpitala specjalizującego się w cukrzycy w ciąży.  

Jak wygląda leczenie cukrzycy ciężarnych?

Na szczęście jest to choroba, którą można leczyć z pozytywnym skutkiem. Ważne jest, aby przyszła mama stosowała się do określonych zasad i była prowadzona przez grono specjalistów, tj. diabetologa, położnika, dietetyka i neonatologa. Dzięki temu nie grozi niebezpieczeństwo ani jej, ani maluszkowi. Odpowiednio zbilansowana dieta może uchronić mamę przed zażywaniem leków.

Ciężarna musi unikać:  

• słodyczy oraz cukru,
• tłustego mięsa,
• białego pieczywa,
• niektórych owoców (np. winogron),
• miodu,
• tłustego mleka (należy zastąpić je kefirem, maślanką lub jogurtem naturalnym).

Zaleca się spożywanie:

• warzyw,
• ciemnego pieczywa,
• ryb,
• chudych mięs,
• nabiału.

Najważniejsze jest spożywanie niedużych porcji w równych odstępach czasu co 3-4 godziny, trzech głównych posiłków oraz dwóch przekąsek, co uchroni ciężarną przed hipoglikemią oraz nadmiernym tyciem. Dietetyk ułoży jadłospis o odpowiedniej podaży energetycznej dostosowanej do zaawansowania ciąży, masy ciała ciężarnej oraz jej aktywności fizycznej. W momencie, gdy stosowanie się do zaleceń lekarzy nie przyniesie pozytywnych rezultatów, włącza się farmakoterapię w postaci leków regulujących poziom glukozy we krwi czy w postaci insuliny oraz ścisłą kontrolę poziomu glukozy we krwi za pomocą glukometru. Paski pasujące do danego glukometru możemy kupić w aptece na receptę lub bez. Nakłuwaczem przekłuwa się opuszek palca i na pasek pomiarowy nanosi kroplę krwi. Wszystkie pomiary należy zapisywać w dzienniczku. Aby uniknąć częstego nakłuwania, wymyślono specjalne aparaty, którymi pobierana jest krew z ramienia lub uda. Prawidłowe normy to 90 mg% na czczo i 120 mg% po posiłkach. Należy zapisywać poziom cukru we krwi i dawki przyjmowanej insuliny oraz dokładnie opisywać spożywane pokarmy.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Nie wolno zapominać również o aktywności fizycznej w ciąży, dzięki której zostaje przyspieszony metabolizm, zmniejsza się insulinooporność tkanek, a zwiększa się ich wrażliwość na insulinę. Dodatkowo zmniejsza się ilość tkanki tłuszczowej w organizmie, co zapobiega nadwadze. Spacer na świeżym powietrzu po 30 minut dziennie lub pływanie pomogą uregulować poziom cukru we krwi. Bardzo ważna jest też regularna kontrola masy płodu za pomocą badania ultrasonograficznego oraz słuchanie bicia serca za pomocą aparatu KTG. Wszystkie działania mają na celu zapobieganie śmierci dziecka. W celu zmniejszenia komplikacji i ryzyka poród w większości przypadków jest sztucznie wywoływany lub podejmuje się decyzję o cesarskim cięciu. Jeżeli jednak poziom cukru we krwi jest ustabilizowany, a płód rozwija się prawidłowo, można poczekać do terminu porodu i rodzić naturalnie, w specjalistycznym szpitalu.  

Pamiętaj! Jeśli miałaś cukrzycę w ciąży, warto, abyś po porodzie zmieniła swój styl życia: więcej się ruszaj, zwracaj uwagę na to, co jesz oraz staraj się nie dopuścić do nadwagi. Nie denerwuj się na zapas, gdyż Twoje dziecko nie urodzi się chore ani Ty po urodzeniu nie zachorujesz na cukrzycę. Jeśli zajdziesz w następną ciążę, pamiętaj jednak, że jesteś w grupie wysokiego ryzyka. Dlatego podstawą niech będzie wykonanie specjalistycznych badań już w pierwszych tygodniach ciąży.

Przeczytaj również:
Cukrzyca – rodzaje, objawy, leczenie
Cukrzyca – w jaki sposób się ją leczy?