Czym jest choroba Fabry’ego?

Przyczyny choroby Fabry’ego 

Choroba Fabry’ego jest dziedzicznym zaburzeniem dotyczącym enzymu alfa-galaktozydazy A, który rozkłada glikosfingolipidy. Przyczynami tego zespołu chorobowego są różne mutacje genu GLA kodującego ten właśnie enzym. Gen ten znajduje się na chromosomie X, stąd dziedziczenie choroby jest sprzężone z płcią. Oznacza to, że objawy są bardziej nasilone u mężczyzn, ponieważ w przeciwieństwie do kobiet posiadają oni jeden chromosom X. Natomiast u kobiet wadliwy gen zazwyczaj występuje tylko na jednym chromosomie, stąd zwykle łagodny przebieg choroby. W wyniku występujących mutacji dochodzi do niedoboru lub braku enzymu i nadmiernego gromadzenia w komórkach i płynach ustrojowych glikosfingolipidów, a wśród nich głównie globotriaozyloceramidu(GL-3). W zależności od rodzaju mutacji genu występują różne warianty choroby [1-2]. 

Choroba Fabry’ego – objawy 

Wyróżnia się postać klasyczną i nieklasyczną choroby. Postać klasyczna dotyczy sytuacji, gdy aktywność enzymu alfa-galaktozydazy A jest znacznie zmniejszona lub nie występuje w ogóle. Objawy w postaci klasycznej ujawniają się w młodym wieku. Najwcześniej ujawniającymi się objawami Choroby Fabry’ego są: 

• napadowe nieprzyjemne odczucia piekącego bólu w obrębie rąk i stóp; 
• zmęczenie, osłabienie, nietolerancja wysiłku fizycznego; 
• naczyniaki rogowaciejące skóry; 
• zaburzenia wydzielania potu (zmniejszenie i brak wydzielania potu); 
• napadowe gorączki, nieprawidłowości w odczuwaniu temperatury; 
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe (bóle brzucha, biegunki, wzdęcia); 
• upośledzenie słuchu; 
• zaćma, zmętnienie rogówki. 

Występujące w młodzieńczym wieku napady bólu w dystalnych częściach kończyn górnych i dolnych mogą być wyzwalane przez wysiłek fizyczny, zmiany temperatury, chorobę oraz inne sytuacje. W przypadku choroby Fabry’ego ból określa się mianem neuropatycznego, czyli takiego, który powstaje w wyniku uszkodzenia układu nerwowego. Z uszkodzeń tych w przebiegu choroby wynikają również zaburzenia w tolerancji wysokich temperatur, nieprawidłowości w wydzielaniu potu, bóle brzucha, zawroty głowy, szumy uszne, upośledzenie słuchu.  

Najczęstsze zmiany skórne – naczyniaki rogowaciejące lokalizują się głównie w obrębie podbrzusza, ud i pośladków. Są one punktowate i mają sine lub ciemnoczerwone zabarwienie. U młodych dorosłych dochodzi do manifestacji uszkodzenia nerek pod postacią albuminurii. Występują także powiększenie węzłów chłonnych i obrzęki.  

Konsekwencją postępu choroby jest ujawnienie się po około 30. roku życia cech uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego.  

Klinicznie może objawiać się to zaburzeniami rytmu serca, wadami zastawek serca, przerostem mięśnia lewej i prawej komory serca, włóknieniem mięśnia sercowego, bradykardią. W późnym wieku dorosłym dochodzi również do postępu przewlekłej choroby nerek, co może prowadzić do ich niewydolności. Może dojść również do przemijającego niedokrwienia mózgu i udaru mózgu.

Wraz z długim okresem trwania choroby i tym samym odkładaniem dużych ilości glikosfingolipidów występują grube rysy twarzy, prognatyzm (nadmierne wysunięcie żuchwy do przodu), cofnięte czoło, krzaczkowate brwi [2-5].  

Choroba Fabry’ego – leczenie 

Podstawowym sposobem postępowania jest leczenie przyczynowe. Polega ono na dożylnym podawaniu rekombinowanego enzymu alfa-galaktozydazy A lub alfa-galaktozydazy B co 2 tygodnie. Dostępna jest również możliwość zwiększenia aktywności enzymu poprzez podawanie doustne leku o nazwie migalast.  

W przypadku bólu neuropatycznego jako leki pierwszego rzutu stosuje się karbamazepinę, pregabalinę, gabapentynę. Aby zapobiec napadom ostrego bólu, zaleca się unikania wysokich temperatur, dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. Przy objawach z układu sercowo-naczyniowego możliwe jest stosowanie leków odpowiednich dla danego zaburzenia. W przypadku ciężkich zaburzeń rytmu serca konieczne może być wszczepienie kardiowertera-defibrylatora. W zapobieganiu kolejnym epizodom udaru mózgu zaleca się leki przeciwpłytkowe, takie jak kwas acetylosalicylowy lub klopidogrel. W zmniejszeniu białkomoczu stosuje się inhibitory konwertazy angiotensyny lub sartany. Jednak gdy dojdzie do niewydolności nerek wskazane są dializy lub przeszczep nerek [1, 5]. 

Duże zróżnicowanie objawów choroby niejednokrotnie może być przyczyną opóźnienia postawienia diagnozy. Najbardziej charakterystyczne dolegliwości, takie jak zmętnienie soczewki i rogówki, upośledzenie pocenia się, silne bóle kończyn dolnych i górnych, punktowate czerwone zmiany skórne mogą skłaniać do podejrzewania choroby Fabry’ego. Bardzo ważne jest skonsultowanie się ze specjalistą, gdyż w przypadku rozpoznania możliwe jest podjęcie odpowiedniego dla tej choroby leczenia przyczynowego.  

Przeczytaj również:
Zespół Marfana – przyczyny, objawy, leczenie