Zapalenie twardówki – rodzaje, objawy, leczenie

Zapalenie twardówki – rodzaje 

Klinicznie zapalenia twardówki dzieli się na przednie i tylne. 

W zapaleniu przednim twardówki różnicuje się następujące postaci:  

• niemartwiczą rozlaną, 
• niemartwiczą guzkową,  
• martwiczą z zapaleniem (naczyniozwężającą lub ziarniniakową), 
• martwiczą bez objawów zapalenia. 

Zapalenia tylne z kolei dzieli się na:  

• niemartwicze rozlane,  
• niemartwicze guzkowe,  
• martwicze ze stanem zapalnym.

Zapalenie twardówki – objawy

Objawami zapalenia twardówki są: 

• silny ból oka – często odporny na leki przeciwbólowe, może wybudzać pacjentów w nocy, promieniujący do czoła, skroni i oczodołów, a nawet szczęki; 
• zaczerwienienie gałki ocznej lub jej fragmentu – charakterystyczny sinoczerwony odcień; 
• łzawienie; 
• światłowstręt; 
• pogorszenie ostrości widzenia. 

Czy zapalenie twardówki może być objawem innych chorób? 

Zapalenie twardówki często może być objawem innych chorób: 

• autoimmunologicznych, np. reumatoidalne / łuszczycowe zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, toczeń rumieniowaty układowy i inne; 
• zakaźnych i ziarniniakowatych, np. gruźlica, kiła, sarkoidoza, toksoplazma, wirus opryszczki i półpaśca. 

Na wystąpienie zapalenia twardówki mają również wpływ czynniki fizyczne (oparzenia chemiczne, termiczne lub napromieniowanie) i mechaniczne – powstałe na skutek urazu lub zabiegu chirurgicznego. 

Zapalenie twardówki – diagnostyka 

Jednym z badań umożliwiających diagnostykę zapalenia twardówki jest badanie w lampie szczelinowej. Okulista może wówczas stwierdzić obrzęk twardówki i głębokiego splotu nadtwardówkowego.  

Dodatkowo należy wykonać badania obrazowe – tomografię komputerową i USG oczodołu. W diagnostyce pomocne jest również badanie angiografii fluoresceinowej (AF) i indocyjaninowej (ICG) przedniego odcinka. Jest to bardzo ważne badanie, ponieważ pierwsze zmiany dotyczą właśnie unaczynienia.  

Ze względu na prawdopodobne powiązanie zapalenia twardówki z innymi chorobami należy również wykonać badania dodatkowe:  

• morfologię krwi obwodowej z rozmazem, 
• badanie ogólne moczu, 
• poziom kwasu moczowego w surowicy, 
• wskaźniki świadczące o stanie zapalnym (CRP i OB), 
• poziom hemoglobiny, 
• panel reumatoidalny – ASO i czynnik RF, 
• przeciwciała – przeciwjądrowe ANA, anty-DNA, antyneutrofilowe (cANCA, pANCA), antyfosfolipidowe,  
• badania w kierunku kiły i sarkoidozy, 
• RTG klatki piersiowej i układu kostno-stawowego. 

Szybkie rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia ogranicza ryzyko uszkodzenia lub utraty wzroku u pacjenta. 

Leczenie zapalenia twardówki?  

Leczenie zapalenia twardówki często wymaga współpracy lekarzy różnych specjalizacji ze względu na swoją etiologię. Konieczne jest leczenie ogólne, natomiast leczenie miejscowe ma charakter wspomagający.

W zależności od rodzaju zapalenia w leczeniu stosuje się m.in.: 

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), 
• ogólną steroidoterapię, 
• terapię dożylną (pulsową) metyloprednizolonem, 
• leczenie immunosupresyjne (jeśli leczenie kortykosteroidami nie daje oczekiwanego efektu, a podłożem zapalenia nie jest choroba zakaźna). 

Leczenie operacyjne stosuje się w wyjątkowych sytuacjach, np. w przypadku powikłań w postaci defektu rogówki, odwarstwienia siatkówki, jaskry, zaćmy lub zapalenia nerwu wzrokowego. 

Małe ubytki twardówki powstałe na skutek zapalenia pokrywają się nowo powstałym kolagenem i zazwyczaj nie wymagają leczenia chirurgicznego. Z kolei duże ubytki  i te, które nie chcą się goić, wymagają pokrycia przez twardówkę lub rogówkę.  

Jednak dopóki trwa stan zapalny, nie należy rozpoczynać leczenia operacyjnego. 

Zapalenie twardówki zwykle nie ogranicza się do jednego epizodu. Choroba, w zależności od typu, ma charakter nawrotowy lub postępujący. W każdym jednak wypadku należy niezwłocznie wdrożyć odpowiednie leczenie i unikać czynników wywołujących zapalenie. Ważnym aspektem jest również zaprzestanie palenia papierosów, które negatywnie wpływa na skuteczność i czas trwania kuracji.  

Przeczytaj również:
Jak dbać o zdrowy wzrok?