Jakie są skutki uboczne stosowania leków przeciwzapalnych?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to jedne z najczęściej stosowanych leków na świecie. Tylko w Stanach Zjednoczonych rocznie wydawanych jest na nie około 100 mld recept. Mają one zastosowanie w leczeniu chorób reumatycznych i terapii bólu. Jakie są skutki uboczne stosowania NLPZ?
Niektóre z bezpośrednich działań niesteroidowych leków przeciwzapalnych na układ pokarmowy to:
- spadek podśluzówkowego przepływu krwi, a co za tym idzie gorsze ukrwienie przewodu pokarmowego;
- spadek produkcji śluzu i wodorowęglanów, co naraża pacjentów na toksyczne działanie bakterii Helicobacter pylori;
- zmniejszenie objętości soku żołądkowego, a w efekcie podwyższenie pH w żołądku;
- zahamowanie procesów tworzenia nowych naczyń w obrębie układu pokarmowego – znacznie upośledza to procesy gojenia.
Powikłania długotrwałego przyjmowania NLPZ
Powikłania gastroenterologiczne należą do najczęstszych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem NLPZ – niektóre dane mówią nawet o 90% chorych przyjmujących tego typu preparaty. Działań niepożądanych należy spodziewać się zwłaszcza w przypadku terapii długotrwałej.
Dyspepsja to najczęstsze działanie niepożądane związane ze stosowaniem NLPZ – dotyczy ona nawet 40% chorych przyjmujących te leki. Do objawów dyspepsji zaliczają się:
- ból w nadbrzuszu;
- dyskomfort;
- zgaga;
- nudności i wymioty;
- odbijanie się;
- nasilenie się objawów choroby refluksowej przełyku;
- zaburzenia rytmu wypróżnień: biegunki, zaparcia, wzdęcia.
Rzadziej może wystąpić utrata masy ciała czy też objawy krwawienia z przewodu pokarmowego.
Wrzody i nadżerki to kolejne powikłania, z którymi mierzą się pacjenci przyjmujący niesteroidowe leki przeciwzapalne. Już po jednorazowej dawce NLPZ w badaniu endoskopowym możliwe do uwidocznienia są pojedyncze nadżerki. Pacjenci przyjmujący NLPZ nawet w 30% mają wrzody, najczęściej żołądka. Groźne dla życia powikłania dotyczą do 5% chorych po rocznym okresie stosowania NLPZ.
Krwawienia z przewodu pokarmowego i perforacje, będące powikłaniami wrzodowymi, to najpoważniejsze z powikłań stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Stanowią one bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia.
Mikroskopowe zapalenie jelit, podtyp kolagenowy – to przewlekła choroba zapalna jelita o nieznanej patogenezie. Niektóre badania sugerują związek między występowaniem podtypu kolagenowego tej choroby, a przewlekłym stosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych – nie zostało to jednak w pełni udowodnione. Sama choroba charakteryzuje się przede wszystkim długotrwałą, wodnistą biegunką bez domieszki krwi.
Choć ryzyko rozwinięcia poważnych powikłań przez pojedynczego chorego jest niewielkie, powszechność stosowania NLPZ sprawia, że jest to ogromny problem populacyjny. Co roku w Wielkiej Brytanii z powodu powikłań stosowania NLPZ umiera około 1200 osób, a w Stanach Zjednoczonych powikłania stosowania tych leków lokują się jako 15. najczęstsza przyczyna śmierci. Tymczasem ze względu na skuteczność w działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, zastosowanie NLPZ będzie nadal rosło.
Przeczytaj również:
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – jak działają?
Źródła:
- Samborski W., Sikorska D., Niklas A., Filipiak K. J., Kaczmarczyk J., Dobrowolska A., Tykarski A., NLPZ a powikłania sercowo-naczyniowe i gastroenterologiczne – algorytm wyboru. Forum Reumatologiczne, 4(3), 2018, 143-151.
- Wisłowska M., Longterm using nsaid threat, potential adverse event. Medycyna Rodzinna.
- Gupta M., Glenn M., Niesteroidowe leki przeciwzapalne a przewód pokarmowy, 19(1), 2010.
- Chreptowicz A., Rośnie liczba osób z rozpoznaniem mikroskopowego zapalenia jelit – co nowego w leczeniu? Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, 8(3), 2016, 107-112.
