Surowce kumarynowe – właściwości i zastosowanie

Aktywność biologiczna surowców kumarynowych 

• Działanie przeciwzakrzepowe – takie działanie posiada dikumarol lub acenokumarol. Ich mechanizm polega na połączeniu niektórych pochodnych kumarynowych w mechanizmie krzepnięcia krwi, co skutkuje spowolnieniem krzepnięcia krwi lub całkowitym zanikiem. Jest to działanie czasowe, odwracalne. 
• Rozszerzanie naczyń krwionośnych dzięki działaniu piranokumaryny. 
• Działanie fotouczulające – wykazywane przez niektóre furanokumaryny; takie właściwości wykorzystuje się np. w leczeniu bielactwa nabytego. 
• Właściwości przeciwskurczowe – niektóre kumaryny działają spazmolitycznie w obrębie dróg żółciowych.
• Właściwości przeciwbakteryjne – nowobiocyna to aminokumarynowy antybiotyk wytwarzany przez bakterie Streptomyces niveus. Działa na bakterie gram (+); nowobiocyna jest inhibitorem bakteryjnej gyrazy DNA (enzym występujący u bakterii) i działa poprzez ukierunkowanie na podjednostkę GyrB enzymu zaangażowanego w transdukcję energii.

Kumaryny posiadają także inne właściwości farmakologiczne, m.in.: działanie uspokajające, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe.  

Kumaryna po podaniu doustnym może działać hepatotoksycznie, w tym powodować marskość wątroby. Działanie hepatotoksyczne kumaryny było przyczyną wycofania lub ograniczenia stosowania jej w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym w różnych krajach. 

Aflatoksyny (pochodne kumarynowe) występujące w niektórych grzybach charakteryzują się znacznie wyższą toksycznością niż kumaryny. Działają rakotwórczo. 

Zastosowanie surowców kumarynowych  

Kumaryny znajdują zastosowanie najczęściej w przemyśle perfumeryjnym i mydlarskim (jako składnik zapachowy) w produktach takich jak preparaty antycellulitowe – ze względu na działanie wzmacniające naczynia limfatyczne i pobudzające przepływ krwi; maski do cery tłustej – ze względu na swoje działanie przeciwzapalne i zmiękczające. 

Ziele nostrzyka: 

• zmniejsza krzepliwość krwi, 
• usprawnia przepływ krwi przez naczynia, 
• uszczelnia naczynia krwionośne, 
• obniża temperaturę ciała, 
• działa przeciwobrzękowo, 
• obecnie stosowany przede wszystkim zewnętrznie jako środek zmiękczający przy zapaleniu skóry, ropniach lub czyrakach. 

Owoc aminka egipskiego: 

• wykazuje silne działanie rozszerzające naczynia wieńcowe oraz nerek, 
• stosowany w dusznicy bolesnej, chorobie wieńcowej i stanach pozawałowych. 

Owoc aminka większego: 

• działa uczulająco na skórę, zwiększając wytwarzanie barwnika – melaniny przy bezpośrednim działaniu promieni UV lub światła słonecznego,  
• surowiec stosuje się w bielactwie i łuszczycy. 

Ziele bylicy boże drzewko: 

• pobudza czynności żółciotwórcze wątroby oraz zwiększa przepływ żółci do dwunastnicy, 
• działa przeciwzapalnie, 
• stosowane w schorzeniach wątroby z niedostatecznym wytwarzaniem żółci. 

Ziele marzanki: 

• stosowane wewnętrznie wykazuje działanie przeciwskurczowe na naczynia krwionośne i drogi żółciowe. 

Korzeń arcydzięgla: 

• wykazuje działanie przeciwskurczowe w obrębie żołądka, jelit i dróg żółciowych; 
• działa żółciopędnie; 
• surowiec stosowany w zaburzeniach trawiennych, kolkach, wzdęciach i nieżytach jelit.

Przeczytaj również:
Flawonoidy – dlaczego warto o nich pamiętać?