Węgiel aktywny. Jakie ma właściwości?

Węgiel aktywny, znany też jako węgiel aktywowany, to substancja znana szeroko w medycynie i kosmetyce. Ma wyjątkowe właściwości adsorpcyjne, dzięki czemu zyskał zastosowanie jako substancja odtruwająca i oczyszczająca.  

Węgiel aktywny powstaje w procesie karbonizacji i aktywacji materiałów organicznych takich jak drewno, torf czy łupiny orzecha kokosowego. Kluczem jego skuteczności są mikropory, które umożliwiają wchłanianie różnych substancji, zanieczyszczeń chemicznych, a także toksyn.  

Do głównych właściwości węgla aktywnego zaliczamy: 

• wiązanie i neutralizację szkodliwych substancji, np. toksyn, 
• oczyszczanie, 
• działanie przeciwbakteryjne, 
• usuwanie gazów z układu pokarmowego. 

Dzięki swoim właściwościom węgiel aktywny jest stosowany w medycynie. Najbardziej znanym zastosowaniem jest leczenie zatruć. W nagłych sytuacjach, gdy pacjent spożyje substancję toksyczną, podanie węgla aktywnego może zapobiec jej wchłanianiu w układzie pokarmowym. Takie leczenie wymaga jednak nadzoru lekarza.  

Innym częstym wykorzystaniem węgla aktywnego jest leczenie biegunek i gazów jelitowych. Węgiel adsorbuje substancje szkodliwe w jelitach, usuwa nadmiar gazów. Może być stosowany także przy objawach niestrawności. Nowe badania sugerują zastosowanie węgla aktywnego jako wsparcia w leczeniu chorób nerek. Węgiel może wiązać toksyny mocznicowe w przewodzie pokarmowym, wspierać usuwanie produktów przemiany materii, przez co odciąża nerki. Wymagane jest jednak więcej badań w tym kierunku, aby potwierdzić jego skuteczność.  

Węgiel aktywny zyskał w ostatnich latach dużą popularność jako składnik w kosmetologii.  

Jego właściwości adsorpcyjne są wykorzystywane w: 

• oczyszczaniu skóry i leczeniu trądziku – węgiel jest składnikiem maseczek, żeli, serum do twarzy. Dzięki swoim mikroporom skutecznie wiąże zanieczyszczenia, nadmiar sebum z powierzchni skóry, dzięki czemu skóra staje się czystsza. Preparaty z węglem aktywnym zmniejszają ilość bakterii Propionibacterium acnes, które są odpowiedzialne za powstawanie trądziku; 
• wybielanie zębów – pasty do zębów, płyny do płukania jamy ustnej z dodatkiem węgla aktywnego cieszą się dużą popularnością. Węgiel pochłania osad z powierzchni zębów, co poprawia ich koloryt. Nie działa on jednak na głębsze warstwy zębów; 
• oczyszczanie skóry głowy i włosów – szampony i peelingi z węglem aktywnym mają za zadnie usunąć nadmiar sebum i resztki kosmetyków. Regularne stosowanie takich kosmetyków może ograniczyć nadmierne przetłuszczanie się oraz zmniejszyć objawy łupieżu.  

Węgiel aktywny na biegunkę 

Najczęstszym zastosowaniem węgla aktywnego w medycynie jest wspomaganie leczenia biegunek, w szczególności tych o podłożu bakteryjnym lub wywołanych toksynami. Dzięki swoim właściwościom adsorpcyjnym węgiel wiąże substancje drażniące w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu zmniejsza częstotliwość i intensywność wypróżnień. Węgiel aktywny redukuje uczucie przepełnienia i dyskomfortu poprzez wiązanie nadmiaru gazów w jelitach. 

Jak dawkować węgiel aktywny?

Osoby dorosłe mogą przyjąć do 15-20 g węgla aktywnego na dzień w dawkach podzielonych. Zazwyczaj stosuje się 2-4 g węgla co 4-6 godzin. Stosowanie węgla aktywnego u dzieci należy omówić z lekarzem pediatrą. 

Węgiel aktywny występuje w postaci tabletek, kapsułek lub proszku. Preparaty z węglem aktywnym najlepiej przyjmować 1-2 godziny po posiłku i oddzielnie od innych leków. Węgiel aktywny może zaburzać wchłanianie innych substancji i leków, zmniejszając ich skuteczność.  

Kiedy nie stosować węgla aktywnego na biegunkę? 

Węgiel aktywny jest uważany za bezpieczny środek na biegunkę, ale niektóre osoby powinny zachować szczególną ostrożność w jego stosowaniu.  

Mowa tutaj o: 

• osobach z niedrożnością jelit, silnymi zaparciami, krwawieniem z przewodu pokarmowego czy z podejrzeniem perforacji jelita, 
• przyjmowaniu innych leków, np. nasercowych, przeciwpadaczkowych, antybiotyków – węgiel może osłabić ich działanie, 
• długotrwałym stosowaniu węgla na biegunki bez konsultacji z lekarzem – może to doprowadzić do przewlekłych zaparć i zaburzenia wchłaniania składników odżywczych z pokarmów.  

Stosowanie węgla aktywnego w okresie ciąży 

W miarę możliwości kobiety w ciąży powinny zrezygnować ze stosowania węgla aktywnego. W razie konieczności zastosowania leku, np. w przypadku biegunek, ciężarna powinna skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Ponadto węgiel może nasilić zaparcia, które mogą dotykać kobiet w okresie ciąży.