Wkładki ortopedyczne. Kiedy je nosić?

Czym są wkładki ortopedyczne? 

Wkładki ortopedyczne są elementem zaopatrzenia ortopedycznego. Pomagają w walce z różnego rodzaju bólem (stóp, kolan, bioder, kręgosłupa, głowy). Są istotnym elementem leczenia i wspomagają proces rehabilitacji.  

Prawidłowo wykonana wkładka wspiera odpowiednie ustawienie stopy i stymuluje jej mięśnie do korekcji wady lub nieprawidłowego ustawienia.  

Możesz wybrać spośród wielu wkładek ortopedycznych – od tych standardowych dostępnych w sklepach z zaopatrzeniem ortopedycznym, aptekach czy drogeriach, aż do produktów dopasowanych przez specjalistów do konkretnej stopy i schorzenia. Wkładki ortopedyczne mogą być stosowane zarówno u dzieci, jak i dorosłych i osób starszych. 

Wyróżniamy trzy podstawowe mechanizmy działania wkładek ortopedycznych: 

• amortyzujący – innowacyjne, wielowarstwowe materiały użyte do produkcji wkładek chronią stopy przed nadmiernymi przeciążeniami; 
• odciążający – indywidualne dopasowanie wkładki do stopy wpływa w znacznej mierze na rozkład nacisku na podeszwową stronę stopy i znacząco zmniejsza punktowe, patologiczne przeciążenia; 
• korygujący – dzięki zastosowaniu materiałów o różnej twardości i elementów korygujących w odpowiednich miejscach wkładki dochodzi do zmiany osi ustawienia stopy. 

Wkładki ortopedyczne – wskazania

Wśród wskazań do noszenia wkładek ortopedycznych możemy wymienić: 

• płaskostopie podłużne i poprzeczne, 
• halluksy, 
• ostrogi piętowe, 
• stopę płasko-koślawą, 
• stopę końsko-szpotawą, 
• koślawość lub szpotawość tyłostopia, 
• palce młotkowate, 
• deformacje w obrębie palców lub stopy, 
• bóle kolan, bioder, kręgosłupa, 
• bóle głowy wynikające z nieprawidłowego ustawienia kręgosłupa, kolan lub stóp, 
• modzele, odciski, 
• stopę cukrzycową, 
• ból w obrębie ścięgna Achillesa. 

Wkładki ortopedyczne mogą także stosować sportowcy w celu odciążenia i stabilizacji stóp. 

Jak dobrać wkładkę ortopedyczną?

Każde schorzenie jest inne, a nasze stopy nieznacznie różnią się od siebie budową. Badanie stopy i chodu może przeprowadzić fizjoterapeuta, ale najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług zespołu specjalistów, tzn. fizjoterapeuty, podologa i ortotyka. Gwarantuje to holistyczne podejście do pacjenta, pełny wywiad, a także dokładną analizę biomechaniczną stopy i chodu.  

Istnieje wiele systemów badania stopy i chodu, a istotnym elementem jest wykorzystanie specjalistycznego sprzętu.  

Do badania stopy wykorzystuje się: 

• miarkę – służy do precyzyjnego pomiaru długości stopy w celu dobrania odpowiedniej długości wkładki; 
• podoskop – urządzenie jest wyposażone w przezroczystą szybę i lustro; pacjent staje na szybie, a w lustrze specjalista obserwuje odbicie podeszwy stopy; może w ten sposób zbadać anatomiczną budowę stopy, określić wielkość wysklepienia stopy, a także dostrzec występowanie modzeli lub odcisków; 
• podograf (plantokonturograf) – to dwuczęściowe pudełko; z jednej strony za pomocą wałka rozprowadza się tusz po specjalnej membranie, na drugiej części znajduje się papier; membranę umieszcza się bezpośrednio nad papierem, a pacjent musi stanąć na nieposmarowanej części membrany; w ten sposób powstaje odcisk stopy na papierze; badanie można przeprowadzić zarówno w spoczynku, jak i w ruchu; 
• wizualną analizę chodu – to subiektywna ocena chodu, która polega na obserwacji faz chodu i porównaniu z prawidłowymi parametrami; nie jest dokładnym badaniem, gdyż brakuje w nim zapisu danych, rejestracji poszczególnych faz chodu, a wynik zależy od specjalisty wykonującego pomiar; 
• przestrzenną analizę biomechaniki chodu – jest to analiza chodu i nacisku stóp na podłoże z wykorzystaniem specjalnego toru oraz systemu kamer i czujników; w trakcie badania każda faza chodu jest szczegółowo rejestrowana; specjalista może odtwarzać nagrania i na ich podstawie wyjaśnić pacjentowi błędy, które powinien skorygować; 
• platformę baropodometryczną (platforma tensometryczna, pedobarograf, baropodometr) – to szczegółowa, komputerowa analiza stóp i nacisku jej poszczególnych części na podłoże; jest to specjalna platforma do badań statycznych i dynamicznych (pacjent stoi i przechodzi określoną odległość); w trakcie badania mierzy się siłę nacisku stopy na podłoże; to badanie umożliwia proste wyjaśnienie pacjentowi jego problemu, a także wykonanie dedykowanej wkładki. 

Wkładki ortopedyczne dla dzieci

Wkładki ortopedyczne u dzieci stosuje się głównie z powodu płaskostopia, wad wrodzonych stóp czy kolan (szpotawość, koślawość) oraz skrócenia jednej nogi.  

O konieczności noszenia wkładek przez dziecko decyduje ortopeda, który potwierdzi problem w obrębie stóp.   

Nie stosuj profilaktycznie wkładek u dziecka. Do ok. 5. roku życia kształtują się jego stopy. W tym czasie dopuszczalne jest występowanie płaskostopia, koślawości/szpotawości pięt lub kolan. Zalecane są ćwiczenia stóp i jak najczęstsze przebywanie bez butów.

Przeczytaj również:
Płaskostopie. Jakie ćwiczenia mogą pomóc?