Wszywka alkoholowa. Jak działa esperal?

Esperal – co to jest?  

Esperal to nazwa handlowa preparatu zawierającego disulfiram. Został on wprowadzony na rynek, aby pomóc osobom uzależnionym od alkoholu w walce z nałogiem. Dziś już nie jest produkowany pod tą nazwą, ale substancję chemiczną nadal wykorzystuje się w tym samym celu.

Disulfiram jest inhibitorem dehydrogenazy aldehydowej (ADH), który blokuje metabolizm spożytego alkoholu. ADH odpowiedzialna jest za przekształcenie powstałego aldehydu octowego do mniej szkodliwego kwasu octowego. Po zastosowaniu wszywki i spożyciu alkoholu nie dochodzi do wyżej wymienionej przemiany. Szkodliwy aldyhed gromadzi się w organizmie i pojawiają się objawy zatrucia. 

Należą do nich: 

• nudności, 
• wymioty, 
• tachykardia (przyspieszony rytm serca), 
• niedociśnienie, 
• zaczerwienienie twarzy, 
• uczucie gorąca,  
• zawroty głowy.

Objawy nasilają się zależnie od ilości spożytego alkoholu. Dzięki temu alkoholikowi trudniej sięgnąć po kolejny kieliszek. 

Powyższe symptomy utrzymują się zazwyczaj od 30-60 minut do kilku godzin.  

Gdy alkoholik spożyje duże ilości etanolu, mogą nastąpić: 

• niewydolność krążenia,  
• utrata przytomności,  
• zaburzenia rytmu serca,  
• zawał,  
• niewydolność oddechowa i w konsekwencji śmierć.  

Jak działa wszywka? 

Za wymienione objawy odpowiada tzw. reakcja disulfiramowa, czyli zatrucie toksycznym aldehydem octowym. Ta sama substancja wywołuje kaca po spożyciu nadmiernej ilości alkoholu. Jest ona nawet trzydziestokrotnie bardziej toksyczna niż etanol. 

U osób posiadających wszywkę reakcja disulfiramowa zachodzi w organizmie nawet po spożyciu minimalnej ilości alkoholu. Ma to stanowić barierę przed sięgnięciem po jakikolwiek alkohol.  

Podobna reakcja może zajść w organizmie jako działanie niepożądane podczas stosowania leków, np. metronidazolu, ketokonazolu, cefalosporyn. Pamiętajmy, że niektóre produkty mogą zawierać etanol jako substancję pomocniczą. Należą do nich np. syropy na kaszel, słodycze czy płyny do płukania jamy ustnej. 

Gdzie wszywa się esperal? 

Esperal i inne wszywki z disulfiramem występują pod postacią tabletek, które umieszcza się pod skórą. Zabieg ten powinien wykonać chirurg. Specjalista nacina skórę w okolicach łopatki lub na pośladku, a następnie umieszcza pod nią tabletki. Wówczas preparat powoli uwalnia substancję aktywną do krwiobiegu.  

Jak długo działa esperal? 

Disulfiram po jednorazowym podaniu wykrywany jest we krwi nawet przez kilka miesięcy. Producent obecnie dostępnego na rynku preparatu zapewnia jego działanie przez osiem miesięcy. Podczas jednego zabiegu chirurg umieszcza pod skórą 8-10 tabletek. Implantację można wykonać po minimum 12 godzinach abstynencji. Zabieg trwa ok. 30 minut i wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym.  

Czy esperal jest skuteczny? 

Disulfiram nie jest lekiem na alkoholizm. Jego zadaniem jest wywołanie awersji do spożycia alkoholu za pomocą przykrych konsekwencji.

Wszywka może wydłużyć czas abstynencji, przeciwdziałać kolejnym epizodom alkoholowym i pozwolić alkoholikowi na poszukiwanie innych metod poradzenia sobie z nałogiem. W okresie abstynencji alkoholik powinien docenić korzyści płynące z niepicia i zbudować motywację do samodzielnej walki. To również doskonały moment na wdrożenie terapii z psychologiem. 

Wszywka – działania niepożądane i interakcje z lekami 

Disulfiram może powodować działania niepożądane.  

Do najczęstszych zaliczamy:  

• zaburzenia psychosomatyczne (depresja, zaburzenia paranoidalne, schizofrenia, mania), 
• reakcje alergiczne, 
• zapalenie nerwów obwodowych, 
• senność, 
• nudności, 
• metaliczny posmak w ustach,  
• przemijającą impotencję, 
• łatwą męczliwość. 

Ponadto disulfiramu nie łączymy z lekami przeciwzakrzepowymi i diazepamem ze względu na potencjalne wzmocnienie ich działania. Jednoczesne stosowanie z metronidazolem może wywołać stany psychotyczne.

Esperal – przeciwwskazania i środki ostrożności  

Do podstawowych przeciwwskazań do stosowania preparatów typu esperal należą:  

• uczulenie na disulfiram lub inne składniki leku; 
• schorzenia sercowo-naczyniowe, w tym nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca; 
• wcześniejsze próby samobójcze; 
• ciąża i karmienie piersią; 
• trwający stan upojenia alkoholowego.  

Chociaż wszywka daje nadzieję na porzucenie nałogu, po wykonanym zabiegu pacjentem często targają skrajne emocje. Lek ten nie uwalnia od głodu alkoholowego. Zdarza się zatem, że pacjenci wracają do lekarza, aby usunąć wszywkę nawet po kilku dniach od implantacji. Z drugiej strony wszywka może dać złudne poczucie bezpieczeństwa i zniechęcić do wdrożenia terapii. Skutkuje to często rychłym powrotem do picia.  

Disulfiram to substancja przeznaczona dla osób uzależnionych, które chcą pokonać swój nałóg. Nie jest to lek na całe zło, ale może dać choremu czas i zachęcić do dalszej walki.