Metody antykoncepcji hormonalnej – wady, zalety i skutki uboczne
Świadome planowanie rodziny jest w dzisiejszych czasach zupełnie normalne, a możliwości antykoncepcji jest coraz więcej. Warto więc dokładnie zapoznać się z dostępnymi rodzajami kobiecej antykoncepcji i wybrać dla siebie najbardziej odpowiedni. Do najskuteczniejszych metod należy antykoncepcja hormonalna. Dzięki artykułowi dowiesz się, czy antykoncepcja hormonalna jest bezpieczna i jakie niesie za sobą działania niepożądane.
Czym jest antykoncepcja hormonalna?
Antykoncepcja hormonalna u kobiet to kontrola płodności, polegająca na dostarczaniu do organizmu syntetycznych hormonów produkowanych w organizmie kobiety. Preparaty antykoncepcyjne zawierają pochodne gestagenów oraz etynyloestradiolu. Ich celem jest zahamowanie owulacji oraz zapobieganie zapłodnieniu. Istnieje wiele rodzajów antykoncepcji hormonalnej:
- tabletki antykoncepcyjne,
- plastry,
- implanty podskórne,
- wkładki domaciczne,
- krążki dopochwowe,
- zastrzyki.
Metody antykoncepcji hormonalnej
- Tabletki mogą zawierać jeden lub dwa składniki. Preparaty dwuskładnikowe, zwane złożonymi, zawierają etynyloestardiol oraz gestageny. Ten pierwszy hamuje dojrzewanie pęcherzyków Graffa, a co za tym idzie komórek jajowych. Natomiast gestageny wstrzymują proces owulacji, czyli uwolnienia komórki jajowej, oraz zmieniają konsystencję śluzu szyjki macicy, co niekorzystnie wpływa na potencjalną obecność plemników. Dzięki temu nie dochodzi do zapłodnienia.
Preparaty jednoskładnikowe, czyli minipigułki, zawierają jeden hormon – progestagen. Jego działanie polega na zmianie konsystencji śluzu i utrudnianiu wnikania plemników do kobiecych dróg rodnych. Hormon ten może również hamować owulację.
- Plastry antykoncepcyjnie, podobnie jak tabletki dwuskładnikowe, zawierają syntetyczne pochodne estrogenów i progesteronu. Są to najczęściej etynyloestradiol i norelgestromin. Ich działanie jest zatem podobne do dwuskładnikowej pigułki.
- Implanty to dość innowacyjna metoda antykoncepcji. Polega na wszczepieniu pod skórę niewielkiego pręcika, który może zapobiegać ciąży nawet do 5 lat. W sposób stały uwalnia on progestagen, a jego działanie jest takie samo jak minipigułki.
- Wkładki domaciczne są wykonane z elastycznych tworzyw w wielu kształtach i często przybierają formę litery „T”. Mogą zawierać elementy miedziane, cynkowe lub srebrne. Wkładki stopniowo uwalniają progesteron zagęszczający śluz w drogach rodnych kobiety, co zapobiega zapłodnieniu. Te z hormonem mogą działać do około roku, zaś te z metalami nawet do 5 lat.
- Krążki dopochwowe są wykonane z elastycznego tworzywa w kształcie pierścienia, w którym zawarte są odpowiednie dawki hormonów. Skład hormonów nie różni się od tego, który jest zawarty w pigułce dwuskładnikowej. Pierścień przepuszcza hormony, które przenikają przez cienki nabłonek pochwy do krwiobiegu i zapobiegają ciąży.
- Ostatnią z metod antykoncepcji hormonalnej są zastrzyki, w których podaje się domięśniowo hormony – pochodne gestagenów – na okres do 3 miesięcy lub pochodne estrogenów uwalniające hormon nawet do 3 lat.

Inne zastosowanie terapii hormonalnej
Nie zapominajmy, że celem terapii hormonalnej jest nie tylko zapobieganie ciąży. Można użyć jej również w leczeniu takich dolegliwości, jak.:
- hipoplazja macicy i jej skutki (np. zaburzenia miesiączkowania),
- klimakterium i okres pomenopauzalny,
- niewydolność jajników lub ich usunięcie,
- brak miesiączki,
- bolesne miesiączki,
- PMS,
- trądzik,
- endometrioza,
- zespół policystycznych jajników,
- hamowanie bądź zmniejszanie laktacji.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej
Stosowanie antykoncepcyjnych hormonów płciowych niesie ze sobą wiele skutków ubocznych, z którymi należy zapoznać się przed rozpoczęciem terapii hormonalnej. Każdy z nich zależy od indywidualnych predyspozycji organizmu i warto je dokładniej omówić z ginekologiem. Do działań niepożądanych, które mogą wystąpić, należą:
- zaburzenia samopoczucia (niskie libido, nerwowość, płaczliwość, nudności, wymioty),
- zakrzepica,
- nadciśnienie, powikłania sercowo-naczyniowe, choroba niedokrwienna serca,
- trądzik, przybieranie na wadze,
- zaburzenia cyklu: dodatkowe krwawienia lub skąpe miesiączki,
- nowotwory piersi,
- endometrium.
Nie wszystkie metody antykoncepcji hormonalnej charakteryzują się tymi samymi skutkami ubocznymi. Dla uproszczenia ogólne informacje zebrano w tabeli:
Rodzaj antykoncepcji | Działania niepożądane | Dodatkowe uwagi |
tabletki | – duże ryzyko zakrzepicy (szczególnie niebezpieczne przy stwierdzonym nadciśnieniu oraz paleniu tytoniu) | przeciwwskazane przy raku sutka i chorobach sercowo-naczyniowych |
plastry | – duże ryzyko zakrzepicy – odczyny zapalne skóry – podrażnienia skóry przez plaster | wskazane dla kobiet nietolerujących pochodne estrogenów |
implanty | – zwiększone ryzyko zakrzepicy – trądzik – dodatkowe krwawienia między cyklami | |
wkładki domaciczne hormonalne | – nieznaczne ryzyko zakrzepicy – dodatkowe krwawienia między cyklami | – zwiększone ryzyko raka sutka – zwiększone ryzyko ciąży pozamacicznej |
wkładki domaciczne z miedzią | – upławy – endometrioza – zapalenie jajowodów i jajników – skąpe miesiączki | preferowane jako metoda zastępcza przy braku możliwości stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych |
krążki | – często zakrzepica -trądzik | wskazane dla kobiet nietolerujących pochodne estrogenów |
zastrzyki | – nie zwiększają ryzyka zakrzepicy – szybszy rozwój osteoporozy | preferowane jako metoda zastępcza przy braku możliwości stosowania innych metod |
Stosowanie antykoncepcji hormonalnej niesie ze sobą wiele działań niepożądanych. W związku z tym istnieją liczne przeciwwskazania do jej stosowania:
- zakrzepica, choroby zapalne i zwyrodnieniowe naczyń,
- zaburzenia czynności wątroby, żółtaczka, podwyższony poziom bilirubiny,
- nadciśnienie, zaburzenia sercowo-naczyniowe (szczególnie u kobiet palących),
- karmienie piersią,
- nowotwory zależne od estrogenów.
Aby stosować antykoncepcję hormonalną, należy rozważyć wszystkie za i przeciw. Stosowanie krążków, wkładek, implantów, zastrzyków czy plastrów jest dość wygodne. Wystarczy zaaplikować je raz na określony czas i można o nich zapomnieć aż do kolejnego użycia. Z kolei stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych wiąże się z codziennym przyjmowaniem tabletek o stałej porze, co może być niekiedy problematyczne.
Podsumowując, metod antykoncepcji hormonalnej jest naprawdę wiele. Każda z nich niesie za sobą możliwe skutki uboczne i pewne przeciwwskazania. Warto więc dobrze zastanowić się, która metoda zapobiegania ciąży będzie dla nas najkorzystniejsza.
a może warto wypróbować antykoncepcje nie hormonalną, ale również skuteczną – diafragma.
Jak ktoś lubi adrenalinę i ryzyko czemu nie 😉 Cyt: Przy stosowaniu bez środków plemnikobójczych wskaźnik Pearla dla diafragm wynosi 12-20. Natomiast przy stosowaniu ze środkiem plemnikobójczym ten wskaźnik wynosi 4-10. Diafragmy zaliczane są do nieskutecznych metod lub środków o umiarkowanej skuteczności, jeśli stosowane są ze środkiem plemnikobójczym
Witam, biorę tabletki antykoncepcyjne. Jestem po miesiączce, pierwsza tabletkę wzięłam w środę cały czas mam jakieś ślady krwi czy to na wkładce czy jak się podcieram. Jest to 3 opakowanie, wcześniej brałam inne, dodam również że mam 2 dni pierwsze miesiączki bardzo obfite.
Nawet po rozpoczęciu przyjmowania tabletek może wystąpić plamienie, a więc nie musi być to powód do niepokoju. Jeśli jednak obawia się Pani o swoje zdrowie, zapraszamy do kontaktu z naszymi farmaceutami przez stronę https://gemini.pl/poradnik/zapytaj-farmaceute/.
Cieszę się, że zamieszczono w powyższym artykule skutki uboczne środków antykoncepcyjnych. Lekarze rzadko o nich wspominają, a wystarczy przeczytać ulotkę leku. Nie zgadzam się natomiast z twierdzeniem, że reguluje cykl. To są jakieś bzdury… Działanie tabletek antykoncepcyjnych ma działanie odwrotne – destabilizuje gospodarkę hormonalną kobiety. Dlatego jest tycie, trądzik, zmiany nastrojów, wypadanie włosów, nie mówiąc już o bólach i silnym krwawieniu. Kobietki, zadbajcie o siebie!
Dzień dobry.
Stosowanie każdego leku obarczone jest ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Warto mieć tego świadomość, rozważając rozpoczęcie terapii. Nie oznacza to, że skutki uboczne muszą wystąpić u każdego, producent ma bowiem obowiązek uwzględnić wszystkie na ulotce preparatu. Regulacja cyklu należy do tzw. pozaantykoncepcyjnych korzyści doustnej antykoncepcji. Pacjentki zgłaszające się do ginekologa po antykoncepcję hormonalną często oprócz skutecznej antykoncepcji oczekują również pozytywnego wpływu na ich dolegliwości, takie jak nadmierne owłosienie, trądzik, czy ból związany z miesiączką. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jednym ze schorzeń są obfite, częste i nieregularne miesiączki, co w Polsce przekłada się na objęcie kilku preparatów antykoncepcyjnych refundacją w tej chorobie. Oczywiście każdy przypadek skłaniający do rozpoczęcia terapii niezależnie od jej powodów powinien być indywidualnie skonsultowany z lekarzem.