POChP. Jak objawia się przewlekła obturacyjna choroba płuc?

POChP – co to za choroba?

POChP to choroba, w której przepływ powietrza przez drogi oddechowe jest ograniczony. To proces wciąż postępujący i niemożliwy do całkowitego wyleczenia. Zwężenie światła w drzewie oskrzelowym jest najczęściej efektem procesu zapalnego toczącego się w wyniku kontaktu z pyłami i innymi substancjami, które dostawały się do płuc. W efekcie dochodzi do zniszczenia miąższu płucnego przez rozedmę oraz zwłóknienia oskrzelików. Prowadzi to do upośledzenia wymiany gazowej.

Zmiany obejmują też duże drogi oddechowe, gdzie dochodzi np. do zwiększonego wydzielania śluzu. Naczynia płucne z kolei stają się zgrubiałe, ich funkcja zostaje zaburzona i może dojść do rozwoju nadciśnienia płucnego.

Skutkiem powyższych zmian jest znaczny spadek pojemności oddechowej i zwiększenie objętości powietrza zalegającego w płucach.

W Polsce POChP to bardzo powszechna dolegliwość. Nawet 10% osób po 40. roku życia ma jej objawy. Co roku w Polsce umiera z tego powodu 15 000 osób, z czego połowa w ciągu 10 lat od rozpoznania choroby.

Przyczyny powstania POChP

Za główną przyczynę rozwoju POChP uznaje się wieloletnie palenie tytoniu, aktywne i bierne. Około 90% wszystkich chorych to palacze. Dym papierosowy zawiera tysiące substancji, które drażnią płuca. W efekcie wywołuje to reakcję obronną, czyli wytwarzanie większej ilości śluzu.

W zdrowym organizmie zanieczyszczenia najpierw osadzają się na śluzie, a potem są usuwane dzięki ruchowi rzęsek. Następuje odruch kaszlu, który ostatecznie pomaga nam pozbyć się niechcianych związków. U palaczy i innych chorych na POChP zadanie to jest utrudnione. Część związków chemicznych z dymu papierosowego oraz pyły początkowo blokują, a potem niszczą rzęski, co skutkuje utrudnionym oczyszczaniem płuc.

Część palących nie ma żadnych objawów obturacji, więc przypuszczalnie w grę mogą wchodzić też czynniki genetyczne.

Rozwojowi choroby sprzyja też narażenie na pyły i substancje chemiczne drażniące drogi oddechowe. Często jest to związane z pracą w trudnych warunkach. Powszechnie cierpią na nią np. górnicy. Zanieczyszczenie pyłem może również dotyczyć pomieszczeń mieszkalnych. W przypadku niesprawnych pieców czy wentylacji, ogrzewanie węglem i drewnem może prowadzić do przedostawania się szkodliwych substancji do domu. Czynniki środowiskowe to przyczyna około 10% przypadków rozwoju POChP.

Dość istotną przyczyną powstania choroby jest niedobór alfa-1-antytrypsyny. Związek ten hamuje aktywność enzymów rozkładających białko (np. w płucach). W przypadku jego niedoboru następuje stopniowe uszkodzenie miąższu płuc i rozedma. Na rozwój choroby może mieć też wpływ zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego lub przebyta ciężka infekcja dróg oddechowych, zwłaszcza w okresie dziecięcym.

POChP – objawy

Pierwszym i mało charakterystycznym objawem jest duszność. Początkowo jest ona zazwyczaj ignorowana, bo występuje tylko przy wysiłku fizycznym. Z czasem problem znacznie się pogłębia i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wtedy najczęściej pacjent zaczyna szukać pomocy specjalisty. W przebiegu choroby pojawia się także kaszel, zwłaszcza rano. Może być suchy lub częściej mokry. Odkrztuszana wydzielina może nawet zawierać krew, która bierze się z uszkodzenia naczyń krwionośnych w płucach.

Pacjenci skarżą się także na uczucie ucisku w klatce piersiowej i świszczący oddech. W zaawansowanym przebiegu choroby mogą pojawić się sinica, jadłowstręt i spadek masy ciała, omdlenia, a także depresja będąca wynikiem coraz większych problemów z wykonywaniem codziennych czynności.

Początkowe objawy POChP nie są szczególnie charakterystyczne. Diagnoza lekarska musi być oparta na badaniu spirometrii oraz często RTG klatki piersiowej, które ujawnia zmiany rozedmowe płuc.

POChP – leczenie

Pomimo niezaprzeczalnego stałego postępu medycyny, POChP jest chorobą nieuleczalną, która stale się zaostrza. Po zdiagnozowaniu choroby pacjent powinien przede wszystkim rzucić palenie papierosów. Warto też pamiętać o szczepieniu się przeciw grypie i pneumokokom, ponieważ zakażenia dróg oddechowych mogą pogorszyć przebieg choroby.

Samo leczenie farmakologiczne ma charakter objawowy. Podstawowymi preparatami są środki rozszerzające oskrzela. Czasem stosuje się też glikokortykosteroidy wziewne.

Leki przeciwkaszlowe nie są zalecane, ponieważ kaszel pomaga oczyszczać płuca.