Zioła na stres – sposoby na łagodzenie nerwów
Stres, napięcie nerwowe czy problemy ze snem to objawy, z którymi często mamy do czynienia w dzisiejszych czasach. Rynek farmaceutyczny oferuje wiele preparatów, które pomogą nam poradzić sobie z tymi przykrymi objawami. Istnieje wiele ziół działających uspokajająco, wyciszająco i ułatwiających zasypianie. Po które z nich warto sięgnąć?
Kozłek lekarski
Kozłek lekarski (Valeriana officinalis L.) jest rośliną występującą w Azji, Europie u Ameryce Północnej. W lecznictwie stosowane jest kłącze i korzeń kozłka. Główne związki aktywne występujące w surowcu to walepotriaty, olejek eteryczny i kwas walerenowy. Kozłek lekarski od pokoleń jest stosowany jako środek uspokajający oraz wspomagający zasypianie. Może znaleźć zastosowanie w stanach napięcia nerwowego, niepokoju, trudnościach w zasypianiu.
Przeczytaj również:
Kozłek lekarski – jakie ma zastosowanie?
Melisa lekarska
Melisa lekarska (Melissa officinalis L.) jest gatunkiem występującym w Europie (głównie w rejonach śródziemnomorskich), Azji i Ameryce Północnej. Uprawiana jest również w Polsce. W lecznictwie zastosowanie znajduje liść melisy. Głównym składnikiem jest olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy fenolowe i triterpeny. Liść melisy wykazuje działanie uspokajające i znajduje zastosowanie w nadpobudliwości nerwowej, trudnościach z zasypianiem, również w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego na tle nerwicowym. Melisa świetnie sprawdzi się również w stanach zwiększonej aktywności umysłowej, jak i wyczerpania.
Męczennica cielista (passiflora)
Męczennica cielista (Passiflora L.) jest pnączem pochodzącym z Brazylii, uprawianym głównie w krajach o ciepłym klimacie. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są części nadziemne rośliny. Główne związki bioaktywne to flawonoidy (zwłaszcza C-glikozydy, pochodne apigeniny i luteoliny) oraz glikozyd cyjanogenny – gynokardyna, a także polisacharydy i fitosterole. Surowiec działa uspokajająco oraz ułatwia zasypianie. Znajduje zastosowanie w stanach napięcia nerwowego, lęku, przy trudnościach z zasypianiem, a także w zaburzeniach gastrycznych pochodzenia nerwowego.
Chmiel zwyczajny
Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus L.) jest rośliną występującą w krajach klimatu umiarkowanego – Europy, Ameryki Północnej i Azji. Surowcem leczniczym są szyszki chmielu (owocostany chmielu) oraz lupulina (gruczoły włosków wydzielniczych). Szyszki chmielu zawierają olejki eteryczne, żywice, flawonoidy, garbniki. Szyszki chmielu, jak i lupulina działają uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy, znajdują zastosowanie w stanach niepokoju, napięcia i lęku, działają również słabo nasennie.
Przeczytaj również:
Chmiel – właściwości i zastosowanie
Lawenda lekarska
Lawenda lekarska (Lavendula officinalis L.) jest rośliną charakterystyczną dla krajów śródziemnomorskich Europy, występującą również w Ameryce Północnej. Surowcem są kwiaty lawendy, będące źródłem olejku eterycznego (w skład którego wchodzi głównie linalol, octan linalolu, limonen, β-ocymen), kwasów fenolowych, triterpenów i kumaryn. Lawenda wywiera łagodne działanie uspokajające i rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Znajduje zastosowanie w dolegliwościach jelitowych o podłożu nerwicowym, a także w stanach niepokoju i trudnościach z zasypianiem.
Przeczytaj również:
Lawenda – właściwości i zastosowanie
Dziurawiec zwyczajny
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) – roślina występująca w środkowo-wschodniej Europie, Ameryce Północnej i Azji. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest ziele dziurawca. Główne związki aktywne to naftodiantrony (hyperycyna i jej pochodne), flawonoidy, kwasy fenolowe, ksantony, olejek, garbniki, kwas GABA. Surowiec wykazuje działanie wielokierunkowe, może znaleźć również zastosowanie w leczeniu nerwic i depresji (głównie wyciągi alkoholowe i olejowe). Ziele dziurawca wykazuje działanie uspokajające, łagodzące stany obniżonego nastroju, zmniejszające napięcie i przeciwlękowe.
Przeczytaj również:
Dziurawiec zwyczajny – jakie ma właściwości?
Serdecznik pospolity
Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.) – roślina charakterystyczna dla umiarkowanych stref Europy, Azji i Ameryki Północnej, bardzo pospolity również w Polsce. Surowcem leczniczym jest ziele, w skład którego wchodzą związki aktywne takie jak alkaloidy pirolidynowe (np. leonuryna) oraz guanidyny, a także irydoidy, flawonoidy, diterpeny, triterpeny, niewielkie ilości olejku eterycznego, kwasy organiczne. Surowiec wywiera działanie łagodnie uspokajające i znajduje zastosowanie w stanach napięcia nerwowego.
Adaptogeny
W ostatnich latach bardzo popularne są adaptogeny, czyli środki, które mają pomóc w przystosowaniu organizmu do nowych warunków, zwłaszcza stresowych. Według definicji mają one zwiększyć odporność organizmu na czynniki stresogenne. Najbardziej popularne z nich to ashwagandha, traganek, różeniec górski, żeń-szeń, cytryniec chiński czy wąkrotka azjatycka. Preparaty adaptogenne są zalecane osobom przewlekle narażonym na stres, zapracowanym i zabieganym.
Przeczytaj również:
Adaptogeny – substancje przywracające równowagę organizmu
Żeń-szeń – jakie działanie wykazuje?
Różeniec górski – kiedy warto go stosować?
Podsumowując, istnieje wiele ziół o działaniu uspokajającym, mających zastosowanie w stanach napięcia nerwowego, stresie czy niepokoju. Oczywiście preparaty te powinny być stosowane z umiarem i zawsze według ulotki dołączonej do opakowania. Obiecujące wydają się również adaptogeny, które mają uodparniać organizm na stres oraz wspomagać zachowanie równowagi psychofizycznej organizmu.
Przeczytaj również:
Czy istnieje idealny lek na stres?
Źródła:
- Matławska I., Farmakognozja, UM Poznań, Poznań 2008.
- Lamer Zarawska E., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, 2010.
- Wolski T., Baj T., Ludwiczuk A., Sałata M., Głowniak K., Surowce roślinne o działaniu adaptogennym oraz ocena zawartości adaptogenów w ekstraktach i preparatach otrzymywanych z rodzaju Panax, Postępy Fitoterapii, 2009.
