Adenomioza. Czym różni się od endometriozy?

Adenomioza – co to jest? 

Macicę od wewnątrz wyścieła błona śluzowa (endometrium), a na zewnątrz pokrywa ją błona surowicza. Pomiędzy nimi znajduje się kilka warstw tkanki mięśniowej, która stanowi główną masę tego narządu. U niektórych kobiet błona śluzowa macicy wnika w głąb mięśniówki. Dochodzi również do zwiększenia liczby oraz wzrostu komórek tkanki mięśniowej. Skutkiem tego jest powiększenie macicy. Taki stan jest określany jako adenomioza.  

Choroba ta nie należy do rzadkości. Może dotyczyć nawet 20-30% kobiet. Zdecydowana większość przypadków jest rozpoznawana w wieku rozrodczym, czyli przed menopauzą. Typowo od 30. do 40. roku życia. 

Adenomioza a endometrioza 

Obie choroby wiążą się z obecnością błony śluzowej macicy w miejscu, w którym nie powinno jej być. Ogniska endometriozy, w odróżnieniu od adenomiozy, mogą mieć różne lokalizacje. Typowo znajdują się w jajnikach czy otrzewnej, ale można też spotkać je w przeponie, bliźnie po cięciu cesarskim, błonie otaczającej płuca (opłucna) czy serce (osierdzie).  

Cechą łączącą adenomiozę i endometriozę są podobne objawy, na które skarżą się pacjentki. Bolesne miesiączki, przewlekły ból miednicy, trudności z zajściem w ciążę to tylko niektóre z symptomów. 

Może zdarzyć się, że mamy do czynienia równocześnie z endometriozą i adenomiozą. 

Adenomioza macicy – przyczyny 

Dokładna przyczyna rozwoju adenomiozy nie została poznana. Jedna z teorii mówi o zaburzonej granicy między warstwami ściany macicy – błoną śluzową i mięśniówką. Inna o zbyt intensywnym dzieleniu się endometrium czy obecności komórek macierzystych, które pozostały w tkance mięśniowej.  

Do czynników ryzyka rozwoju adenomiozy zaliczamy: 

• liczne porody, 
• rozpoczęcie miesiączkowania w bardzo młodym wieku, 
• krótkie cykle miesiączkowe, czyli częste występowanie miesiączek, 
• nadwagę i otyłość, 
• zabiegi obejmujące macicę, np. cięcie cesarskie czy łyżeczkowanie macicy, 
• poronienia.  

Adenomioza – objawy 

Adenomioza może w znaczący sposób obniżać jakość życia i być źródłem nieprzyjemnych dolegliwości.  

Do jej objawów należą: 

• obfite i bardzo bolesne miesiączki, 
• ból podczas stosunków płciowych (dyspareunia), 
• przewlekły ból w miednicy, 
• problemy z zajściem w ciążę oraz jej utrzymaniem. 

Niektóre kobiety nie mają jednak żadnych objawów choroby. Może to dotyczyć nawet ok. 30% przypadków. 

Wiele schorzeń ginekologicznych objawia się w podobny sposób. Poza wspomnianą już endometriozą mogą to być polipy, mięśniaki, a nawet nowotwory złośliwe endometrium. Jeśli odczuwasz powyższe dolegliwości, koniecznie skonsultuj się z lekarzem ginekologiem. 

Adenomioza a ciąża 

Niepłodność jest powszechnym problemem na całym świecie. Boryka się z nią nawet jedna na dziesięć par. Wśród przyczyn wymienia się wiele stanów i chorób, a adenomioza jest jedną z nich.  

Poza tym adenomioza może wiązać się z większym ryzykiem: 

• poronienia, 
• zbyt wczesnego porodu i urodzenia wcześniaka, 
• przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, 
• nieprawidłowego położenia łożyska, 
• stanu przedrzucawkowego (ciśnienie tętnicze powyżej 140/90 mm Hg). 

Adenomioza a rak 

Niektóre objawy adenomiozy, np. krwawienia między miesiączkami, obfite miesiączki czy ból miednicy mogą również pojawiać się w przebiegu chorób onkologicznych. Jeżeli więcej zauważysz u siebie takie dolegliwości, zgłoś się do lekarza. 

Kobiety dotknięte adenomiozą, częściej niż zdrowe osoby, chorują na raka jajnika, endometrium i jelita grubego. 

Adenomioza – diagnostyka 

Podstawą diagnostyki jest przezpochwowe badanie ultrasonograficzne (USG). Lekarz ocenia również przepływ krwi w naczyniach krwionośnych. W diagnostyce przydatny jest również rezonans magnetyczny (MRI). W związku z niższym kosztem wykonania oraz większą dostępnością rozpoczyna się zwykle od USG.  

Aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości, lekarz może zadecydować o wykonaniu badań dodatkowych.

Adenomioza – leczenie 

Możliwe są dwa rodzaje leczenia – zachowawcze i radykalne. Podejście zachowawcze opiera się na stosowaniu leków, które zapobiegają niszczeniu mięśniówki macicy. W tym celu stosuje się np. antykoncepcję hormonalną (tzw. dwuskładnikową). 

Leki na adenomiozę występują zarówno w formie tabletek, jak i wkładek wewnątrzmacicznych (IUD), które stopniowo uwalniają lek miejscowo. 

Ważnym elementem leczenia adenomiozy jest łagodzenie bólu związanego z krwawieniem miesięcznym. Świetnie sprawdzają się tutaj preparaty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. 

Radykalne leczenie adenomiozy polega na usunięciu ognisk choroby poprzez: 

• całkowite lub częściowe usunięcie macicy, 
• dostanie się do tętnic macicznych za pomocą cewnika umieszczonego w tętnicy udowej w pachwinie i miejscowe podanie substancji, która zamyka ich światło (embolizacja tętnic macicznych), 
• zniszczenie ognisk adenomiozy przy użyciu fal ultradźwiękowych o wysokiej energii. 

Decyzja o wyborze najlepszego sposobu terapii adenomiozy powinna zostać podjęta wspólnie przez pacjentkę oraz lekarza prowadzącego. 

Adenomioza – dieta 

Dieta nie wyleczy adenomiozy, ale jest dobrym uzupełnieniem leczenia.  

Stosuj dietę przeciwzapalną, która opiera się na: 

• świeżych warzywach i owocach, 
• produktach sojowych, np. tofu,
• kwasach tłuszczowych omega-3 i omega-6. 

Unikaj przetworzonego jedzenia, fast-foodów, czerwonego mięsa i alkoholu. 

Przeczytaj również:
Test na endometriozę. Co warto o nim wiedzieć?