Wypadanie macicy. Kiedy do niego dochodzi?
Odczuwasz uczucie pełności w kroczu, konieczność silnego parcia podczas defekacji czy ból podczas stosunku? Objawy te mogą wskazywać na wypadanie macicy. Sprawdź, jak leczy się tę dolegliwość.
![macica Wypadanie macicy. Kiedy do niego dochodzi?](https://gemini.pl/poradnik/wp-content/uploads/2022/12/AdobeStock_279828078-784x441.jpeg)
Na czym polega wypadanie macicy?
Zaburzenia statyki narządu płciowego u kobiet (POP – pelvic organ prolapse) to obniżenie narządów miednicy prowadzące do wysuwania się pochwy lub szyjki macicy. Jest ono potocznie nazywane wypadaniem macicy. Ok. 85% przypadków zaburzeń statyki narządu płciowego nie wymaga korekcji zabiegowej, jednak zaburzenia te są jedną z najczęstszych przyczyn operacji u kobiet. Częstość wykonywania zabiegów zwiększa się wraz z wiekiem. Najczęściej przeprowadza się je u kobiet ok. 60-70. roku życia.
Jakie są przyczyny wypadania macicy?
Na wystąpienie schorzenia ma wpływ wiele czynników. Główną przyczyną jest wzrost ciśnienia wywieranego przez narządy wewnętrzne na osłabione struktury mięśniowo-powięziowe dna miednicy.
Do czynników ryzyka zaburzeń statyki narządu płciowego zaliczamy:
- czynniki genetyczne – zauważono, że u kobiet, których mamy i siostry zmagały się z zaburzeniami statyki, również występuje zwiększone ryzyko tej dolegliwości,
- wiek – częstość POP zwiększa się wraz z wiekiem,
- wystąpienie menopauzy – przez obniżone stężenie estrogenów,
- rodność – szczególnie wielorództwo i ciąża wielopłodowa (bliźniaki, trojaczki),
- poród droga pochwową – w szczególności, jeśli dziecko było duże, poród przebiegał szybko, przeprowadzono epizjotomię lub II faza porodu była przedłużona. U pacjentek po dwóch porodach drogą pochwową ośmiokrotnie zwiększa się ryzyko wystąpienia wypadania narządów płciowych wymagające operacji.
- otyłość – BMI>25,
- choroby tkanki łacznej – np. zespół Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa,
- współistnienie innych chorób zwiększających ciśnienie śródbrzuszne – np. POChP, astmy, przewlekłych zaparć.
Kogo dotyczy wypadanie macicy?
Częstość występowania schorzenia nie jest dokładnie znana, ale zauważalnie rośnie wraz z wiekiem. Często badania łączą wypadanie macicy z wypadaniem innych narządów miednicy lub obejmują tylko określony stopień zaawansowania.
Szacuje się, że co druga kobieta w Stanach Zjednoczonych będzie miała zaburzenia statyki narządu płciowego w zaawansowanym wieku.
Według badania WHI (Women’s Health Initiative) u 14% kobiet występuje obniżenie narządu rodnego. W innym odsetek ten wynosił 9,7% w grupie kobiet między 20. a 39. rokiem życia oraz 49,7% u kobiet >80 roku życia.
Jak objawia się wypadanie macicy?
Występowanie objawów i ich nasilenie zależy od stopnia zaawansowania schorzenia.
Do objawów zaburzeń statyki zaliczamy:
- uczucie pełności w kroczu,
- uczucie parcia na mocz i nietrzymanie moczu,
- konieczność ręcznego odprowadzenia wypadania w celu ułatwienia oddawania moczu,
- nietrzymanie gazów lub stolca,
- konieczność silnego parcia podczas defekacji,
- ból podczas stosunku,
- obniżenie poczucia własnej atrakcyjności.
Jak leczy się wypadanie macicy?
Odpowiednia diagnostyka i leczenie znacznie poprawią komfort Twojego życia i będą miały pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Leczenie zależy głównie od stopnia nasilenia objawów. Leczenie nieoperacyjne najczęściej stosuje się w początkowych stadiach zaawansowania schorzenia. Zaliczamy tutaj ćwiczenia mięśni dna miednicy i terapię pessarami. Istnieje również wiele metod operacyjnego leczenia wypadania macicy. Lekarz dobierze najlepszą metodę leczenia, biorąc pod uwagę możliwości kliniczne i Twoje preferencje.
Wypadanie macicy – leczenie nieoperacyjne
Do leczenia nieoperacyjnego zaliczamy rehabilitację uroginekologiczną, farmakoterapię i pessaroterapię. Bardzo często metody te stosuje się łącznie.
Ćwiczenia w domu
Jeśli cierpisz na zaburzenia statyki, zostaniesz skierowana na ćwiczenia dna miednicy u fizjoterapeuty uroginekologicznego, szczególnie w początkowych stadiach zaburzeń. Ćwiczenia te muszą być wykonywane w odpowiedni sposób i przez długi czas w celu wzmocnienia mięśni miednicy. Można je wykonywać, leżąc, siedząc lub stojąc. Na początku zaleca się 5-6 sesji każdego dnia, później wystarczą 3 sesje dziennie.
Farmakoterapia
Jeśli jesteś w okresie postmenopauzalnym, lekarz zaleci stosowanie miejscowo hormonów (estrogenów). Na rynku można znaleźć wiele suplementów i ziół na wypadanie macicy, jednak ich skuteczność jest wątpliwa i niepotwierdzona.
Pessary
Pessary, czyli inserty dopochwowe, to silikonowe, giętkie urządzenia umieszczane w pochwie. Tworzą one podparcie dla obniżonych narządów miednicy. Są skuteczne w 84% przypadków zaawansowanego wypadania narządu płciowego. Nie cofają one zmian, ale zmniejszają objawy i zapobiegają postępowaniu schorzenia.
Pessary są dobrym wyborem dla kobiet z objawowymi zaburzeniami statyki, u których zabieg operacyjny nie może być wykonany. Najczęściej zaleca się je młodym pacjentkom po porodach naturalnych, przedmenopauzalnym lub postmenopauzalnym z niewielkim zaawansowaniem schorzenia. Odradza się terapię pessariami u pacjentek, które nie są w stanie same zakładać i usuwać insert, nie mają dostępu do specjalisty oraz aktywnych seksualnie.
Pessary dzielimy na:
- podtrzymujące – wypełniają po założeniu tylne sklepienie pochwy,
- wypełniające – wypełniają całą przestrzeń pochwy.
Istnieje wiele różnych wielkości i kształtów pessarów, które dobierane są w zależności od stopnia nasilenia oraz obecności dodatkowych objawów.
Wyróżniamy:
- pessar pierścieniowy – jest najczęściej stosowany i umożliwia normalne współżycie bez konieczności jego wyjmowania,
- pessar grzybkowy – ma cechy zarówno pessaru podtrzymującego, jak i wypełniającego, jest trudny do zakładania i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań ze względu na dużą powierzchnię przylegania,
- pessar kostkowy – stosowany nawet w całkowitym wypadaniu pochwy i macicy oraz w leczeniu nietrzymania moczu,
Do wad terapii pessariami należą: zwiększone ryzyko infekcji pochwy, krwawienie oraz owrzodzenia, erozja i odleżyny w pochwie.
Wypadanie macicy – operacja
Decyzję o leczeniu operacyjnym podejmuje lekarz po dokładnym przedyskutowaniu z pacjentką jej oczekiwań, chęci przyszłego współżycia, wpływu na ocenę swojego ciała, potencjalnych powikłań i innych metod leczenia.
W zależności od stopnia nasilenia obniżenia narządu rodnego, pęcherza lub odbytnicy lekarze stosują różne metody operacyjne. Coraz częściej stosuje się chirurgię rekonstrukcyjną, czyli zabieg z użyciem syntetycznych materiałów protezujących.
W przypadku występowania schorzeń szyjki lub trzonu macicy może być przeprowadzona histerektomia, czyli całkowite wycięcie macicy razem z plastyką przedniej i tylnej ściany pochwy. Jeśli planujesz w przyszłości dzieci, specjaliści wybiorą metody oszczędzające macicę.
Po zabiegu operacyjnym zaleca się rehabilitację uroginekologiczną i stosowanie estrogenów w przypadku kobiet po menopauzie.
Wypadanie macicy a współżycie
Dyspareunia, czyli ból podczas stosunku to jeden z objawów wypadania macicy, jednak nie występuje on u wszystkich kobiet. Przy niewielkim stopniu zaawansowania schorzenia obniżenie narządu nie jest wyczuwalne przez partnerów. W przypadku odczuwania dyskomfortu pomocne może być regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy, użycie lubrykantu oraz zmiana pozycji podczas stosunku.
Pamiętaj, że zbyt wczesne rozpoczęcie aktywności seksualnej po operacji jest przeciwwskazane i może zaburzyć gojenie się rany.
Czy wypadaniu macicy można zapobiec?
Do metod zapobiegania wypadaniu macicy zaliczamy unikanie lub modyfikację czynników ryzyka. Pamiętaj o wykonywaniu ćwiczeń mięśni dna miednicy zarówno podczas ciąży, po porodzie, jak i po menopauzie (razem z miejscową estrogenizacją). Prawidłowa masa ciała i regularne ćwiczenia fizyczne również zmniejszają ryzyko wystąpienia zaburzeń statyki. Zadbaj także o prawidłową dietę bogatą w błonnik. Dzięki temu zapobiegniesz przewlekłym zaparciom, które mogą przyczyniać się do wystąpienia wypadania narządów miednicy.
Przeczytaj również:
Histerektomia (usunięcie macicy) – co warto wiedzieć?
- Bręborowicz G., Położnictwo i Ginekologia, PZWL, 2020.
- Intersdyscyplinarne wytyczne Polskiego Towarzystwa Uroginekologicznego odnośnie diagnostyki i leczenia obniżenia narządów miednicy mniejszej, https://ptug.pl/.
- Rechberger T., Bartuzi A., Perżyło K., Zaburzenia statyki narządu rodnego – przyczyny, diagnostyka, symptomatologia i leczenie., Przegląd Menopauzalny 2011; 3: 206–217.
- http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?1090.
- Chen C.J., Thompson H., Uterine Prolapse [w:] StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK564429/.
- https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/prolapsed-uterus.
- https://www.pelvicexercises.com.au/prolapse-sex/?v=9b7d173b068d&c=22783a5940ef.