Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Black Week
X - Nutricia Bebilon
X - Axobiotic
X - Inhalatory
3

Efekt nocebo – czy może nam zaszkodzić?

Słuchaj artykułu

Efekt nocebo to bardzo ciekawe i złożone zjawisko, które czasami w spektakularny sposób pokazuje, jak duże znaczenie mają nasze psychiczne nastawienie do leczenia i poziom rzetelnej wiedzy o przebiegu terapii. Czy efekt nocebo potrafi realnie wpłynąć na wynik leczenia i nasz stan zdrowia? 

Efekt nocebo – czy może nam zaszkodzić?

Z czego wynika efekt nocebo? 

Aby potwierdzić skuteczność i działanie leków, a także wychwycić ewentualne działania niepożądane, poddaje się je specjalnym badaniom. Leki mające potencjał leczniczy, bezpieczne dla życia człowieka, podaje się dużym grupom osób. Następnie te grupy są monitorowane i badane, aby sprawdzić, czy lek działa skutecznie i czy pojawiają się jakieś działania niepożądane oraz na ile są one akceptowalne dla osoby przyjmującej lek. Uczestnicy badań naukowych nad lekami są podzieleni na kilka grup badawczych. Poza grupą, która faktycznie przyjmuje lek, jest też grupa osób, które zamiast tabletek z prawdziwą substancją przyjmują tabletki placebo – niezawierające substancji leczniczej. Jednak uczestnicy badania nie wiedzą, w której grupie się znajdują. W grupie placebo pojawiają się działania niepożądane, realne i widoczne – jakby uczestnicy badania stosowali prawdziwy lek.  

Jak to możliwe, jeśli w tej grupie osoby przyjmowały tabletki bez substancji leczniczej? Wiąże się to ze zjawiskiem nocebo, które polega na pojawianiu się negatywnego działania leków lub procedur medycznych, a wynika z negatywnego nastawienia do terapii lub badań, albo też nieakceptowalnej postaci przyjmowanego leku oraz niewiedzy i obawy przed nieznanym. 


Wspomaganie układu nerwowego
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

U kogo występuje efekt nocebo i w jakich sytuacjach? 

Efekt nocebo obserwuje się również już po fazach badań nad lekami, gdy okazały się one bezpieczne, skuteczne i zostały dopuszczone do stosowania. Możemy się z nim spotkać wśród osób leczonych z powodu różnych schorzeń, ale też poddawanych zabiegom medycznym czy przyjmującym szczepienia ochronne. 

Efekt nocebo może również tłumaczyć słabszą skuteczność i większą oporność na konkretną szczepionkę w danych społecznościach, jeśli jest ona postrzegana lub przedstawiana jako mniej skuteczna w porównaniu z innymi. Duże znaczenie ma tu przekazywanie rzetelnych informacji opinii publicznej przez media i portale społecznościowe.  

Nocebo wywołuje prawdziwe objawy, które mogą okazać się szkodliwe i niekiedy wymagają nawet podjęcia natychmiastowego leczenia, stanowiąc znaczą część działań niepożądanych. Mogą to być np.: 

  • mdłości,  
  • wymioty,  
  • bóle głowy,  
  • senność lub bezsenność,  
  • drętwienia,  
  • przyspieszone bicie serca,  
  • biegunka,  
  • wysypka,  
  • świąd, 
  • obrzęki.  

Efekt nocebo zależy od indywidualnej historii pacjenta, jego wcześniejszych negatywnych, traumatycznych doświadczeń związanych z leczeniem. Wpływ na pojawienie się nocebo mają też relacje z lekarzem czy farmaceutą – najlepiej, by były oparte na zaufaniu i udzielaniu zrozumiałych dla pacjenta informacji. To zjawisko jest bardziej widoczne u osób podatnych na sugestie i bardziej wrażliwych emocjonalnie.  

Jak możemy sobie radzić z efektem nocebo? 

Kluczowa jest rzetelna wiedza na temat korzyści, jakie wynikają z terapii i świadomość, że opieka medyczna podejmuje starania, żeby zapobiegać potencjalnym skutkom ubocznym. To właśnie kontrolne wizyty czy pobyt w szpitalu po zabiegu mają na celu m.in. szybkie wykrycie rozwijających się działań niepożądanych i skuteczne ich wyeliminowanie.  

Poza tym ważne jest zaangażowanie pacjenta w proces leczenia oraz świadomość, że coś takiego, jak efekt nocebo istnieje i może negatywnie wpływać na leczenie. Według badań, świadomość efektu nocebo przekłada się na większą chęć zaangażowania się w terapię. Skutkuje to lepszą wiedzą na temat leczenia, dzięki czemu umiemy szybciej zareagować, gdy pojawiają się pierwsze symptomy objawów niepożądanych.  

Przeczytaj również:
Poznaj fakty i mity o przeziębieniu


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. How do nocebo effects in placebo groups of randomized controlled trials provide a possible explicative framework for the COVID-19 pandemic?; Martina Amanzio, Giuseppina Elena Cipriani, Massimo Bartoli; 2021; DOI: 10.1080/17512433.2021.1900728 
  2. Informowanie o efekcie Nocebo wpływa na zapotrzebowanie pacjentów na informacje o antydepresantach – eksperymentalne badanie internetowe; Yvonne Nestoriuc, Yiqi Pan, Timm Kinitz, Ella Weik, Meike C Shedden-Mora; 2021;  DOI: 10.3389/fpsyt.2021.587122 
  3. Nocebo Effects and Negative Suggestions in Daily Clinical Practice – Forms, Impact and Approaches to Avoid Them; Ernil Hansen, Nina Zech; 2019; DOI: 10.3389/fphar.2019.00077 
  4. Context as a drug: some consequences of placebo research for primary care; P Lucassen, F Olesen; 2016; DOI: 10.1080/02813432.2016.1249065
Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę