Alkohol a cholesterol – jaki ma wpływ na jego poziom?

Wpływ alkoholu na poziom dobrego cholesterolu 

Alkohol etylowy (etanol) zwiększa poziom lipoprotein o dużej gęstości HDL we krwi, które powszechnie nazywane są dobrym cholesterolem. Jak się bowiem okazuje, spożycie alkoholu hamuje aktywność białka transportującego estry cholesterolu (CETP), które przenosi cholesterol z cząsteczek HDL do LDL i VLDL, czego pozytywnym następstwem jest wyższe stężenie cholesterolu frakcji HDL we krwi. Z dotychczasowych badań z udziałem ludzi wynika, że umiarkowane spożycie alkoholu przyczynia się do wzrostu poziomu dobrego cholesterolu o 5 do 10%.  

Czy alkohol podnosi poziom cholesterolu? 

Badania obserwacyjne pokazują, że osoby regularnie spożywające napoje alkoholowe mają wyższe wartości ciśnienia rozkurczowego krwi, glukozy na czczo, trójglicerydów i cholesterolu frakcji LDL, w porównaniu z osobami niepijącymi alkoholu. Stężenie cholesterolu całkowitego we krwi może wzrosnąć zwłaszcza w przypadku częstej konsumpcji dużych ilości alkoholu (tj. powyżej 3 drinków na dzień). Stąd osoby intensywnie pijące alkohol są znacznie bardziej narażone na ryzyko rozwoju chorób układu krążenia oraz zgonu z jakiejkolwiek przyczyny aniżeli abstynenci czy osoby pijące alkohol w małej ilości (okazjonalnie do 2 drinków na dzień). Ponadto, nadużywanie alkoholu zaburza metabolizm lipidów w wątrobie i skutkuje alkoholowym stłuszczeniem wątroby, które występuje u niemal wszystkich pacjentów przewlekle spożywających duże ilości napojów alkoholowych. 

Alkohol a trójglicerydy 

Osoby przewlekle pijące duże ilości alkoholu wykazują wyższy poziom trójglicerydów w osoczu krwi, w porównaniu z osobami niepijącymi w ogóle. Wynika to z faktu, iż alkohol hamuje aktywność lipazy lipoproteinowej (kluczowego enzymu odpowiadającego za metabolizm lipidów i lipoprotein) oraz nasila syntezę dużych cząsteczek lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL).

Rezultaty wieloośrodkowego ogólnopolskiego badania stanu zdrowia ludności – WOBASZ z udziałem blisko 7 tysięcy mężczyzn pokazały, że osoby spożywające umiarkowane ilości alkoholu miały o 25% wyższe ryzyko podwyższonego stężenia trójglicerydów we krwi, podczas gdy intensywne spożywanie alkoholu zwiększało to ryzyko aż o 46%. Ogólnie rzecz biorąc, poziom trójglicerydów w surowicy krwi rośnie wraz ze wzrostem konsumpcji napojów alkoholowych, dlatego stwierdza się wyraźne zwiększenie ich stężenia u osób, które nawykowo piją więcej niż 3 drinki na dzień (tj. powyżej 30 g czystego etanolu – np. 3 kieliszki wina, wódki lub 1,5 kufla tradycyjnego piwa).

Leki na cholesterol a alkohol – czy można go pić, przyjmując statyny? 

Dostępne dowody naukowe wskazują, że spożywanie małych i umiarkowanych ilości alkoholu w diecie (do 2 kieliszków wina i 1 kufla piwa na dzień) w przypadku leczenia simwastatyną lub fluwastatyną nie przyczynia się do osłabienia skuteczności ich działania obniżającego poziom cholesterolu we krwi. Warto nadmienić, że taka ilość alkoholu może również sprzyjać zwiększeniu stężenia cholesterolu frakcji HDL u pacjentów przyjmujących simwastatynę. Zaś stosowanie fluwastatyny w połączeniu z regularną konsumpcją dużych ilości alkoholu w diecie (np. 7 kieliszków wina lub wódki, bądź powyżej 3 kufli piwa w ciągu dnia) prowadzi do niekorzystnego podwyższenia stężenia trójglicerydów w osoczu krwi.

Należy podkreślić, iż przewlekłe picie napojów alkoholowych, szczególnie w dużej ilości (tj. powyżej 3 drinków na dzień) jest przeciwwskazane podczas terapii wszystkimi lekami hipolipemizującymi z grupy statyn, gdyż może nasilać ryzyko uszkodzenia wątroby oraz wystąpienia rabdomiolizy, czyli zespołu objawów z dominującym bólem, osłabieniem i obrzękiem mięśni. 

Cholesterol a alkohol – czy dla zdrowia warto z niego całkowicie zrezygnować? 

Niespójne dowody na kardioprotekcyjny wpływ picia alkoholu przemawiają za minimalizacją jego spożycia. Choć istnieją pewne przesłanki pozwalające sądzić, iż regularne włączanie do diety czerwonego wytrawnego wina wiąże się z potencjalnymi korzyściami zdrowotnymi (głównie sercowo-naczyniowymi), nade wszystko jednak jego konsumpcja powinna być ograniczona do niskiego lub umiarkowanego spożycia (okazjonalnie 1-2 lampki).  

Obecne wytyczne dietetyczne zdecydowanie sugerują ograniczenie spożycia napojów alkoholowych do maksymalnie dwóch drinków dziennie u mężczyzn i jednego drinka na dobę w przypadku kobiet.  

Wynika to z faktu, iż długotrwałe picie dużych ilości alkoholu wiąże się z rozwojem licznych schorzeń przewlekłych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe (tj. udar mózgu, kardiomiopatia rozstrzeniowa, arytmia serca, nadciśnienie tętnicze), cukrzyca typu 2 oraz nowotwory (m.in.: piersi, przełyku, jamy ustnej, gardła, jelita grubego i odbytnicy). 

Przeczytaj również:
Cholesterol a słodycze – czy mogą go podnosić?