Augmentacja. Na czym polega odbudowa kości szczęki?

Uzupełnienia protetyczne mogą być zarówno stałe (korony, mosty), jak i ruchome (wyjmowane), np. protezy całkowicie akrylowe lub szkieletowe. W wielu przypadkach, zanim będzie możliwe ich wykonanie, potrzebne są dodatkowe zabiegi z zakresu chirurgii przedprotetycznej, np. wszczepienie implantów. Dotyczą one zarówno dziąseł (tkanek miękkich), jak i kości (tkanek twardych).  

Zabiegi w obrębie kości możemy podzielić na te przebiegające z: 

• modelowaniem wyrostka zębodołowego, 
• konturowaniem kości szczęk, czyli usunięciem wałów kostnych szczęki i żuchwy, 
• augmentacją kości przy wykorzystaniu substytutów kości. 

Na czym polega augmentacja? 

Augmentacja kości jest zabiegiem, który polega na uzupełnieniu braków tkanki kostnej w obrębie szczęki lub żuchwy. Wykonuje się go przed lub w trakcie wszczepienia implantu za pomocą przeszczepów kostnych. Umożliwia to zwiększenie wysokości i grubości wyrostka zębodołowego przez wytworzenie naturalnej tkanki kostnej.  

Materiały wykorzystywane do tych zabiegów mogą pochodzić: 

• od tego samego pacjenta (kość własna), 
• od innego pacjenta – otrzymywane z tzw. banków kości (Zakład Transplantologii i Centralny Bank Tkanek AM w Warszawie, Bank Tkanek Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach), 
• od identycznego genetycznie dawcy,  
• od osobnika innego gatunku, np. kość wołowa lub wieprzowa.  

Wykorzystywane są także ciała obce:  

• naturalne, np. hydroksyapatyty pochodzące z koralowców i alg czerwonych, 
• syntetyczne, np. szkło biologicznie aktywne, bioceramika hydroksyapatytowa. 

Wskazania do augmentacji 

• Ubytki kostne, np. po zabiegach z zakresu chirurgii onkologicznej w miejscach po usunięciu nowotworu (jako procedury poprzedzające wykonanie protez);
• mocne nierówności lub ubytki wyrostka zębodołowego, które uniemożliwiają wykonanie stabilnej protezy;
• zaawansowane choroby przyzębia, w których doszło do zniszczenia i utraty tkanek kostnych;
• usunięcie zębów, jeśli podczas gojenia zębodołu dochodzi do zaników kostnych;
• zaawansowane zmiany okołowierzchołkowe;
• niewystarczająca liczba kości w miejscu planowanej implantacji – nie można wówczas uzyskać odpowiedniej stabilizacji implantu; do takiej sytuacji dochodzi: 
  • gdy dno zatoki szczękowej jest zbyt blisko światła jamy ustnej – ma to miejsce w przypadku poziomego zaniku kości (postępuje z wiekiem lub przy chorobach przyzębia), 
  • gdy występuje znaczny zanik wyrostka zębodołowego w szczęce – przeprowadza się wówczas zabieg jego podwyższenia z wykorzystaniem podkowiastego przeszczepu kości własnej z talerza biodrowego, 
  • w trakcie zabiegu „splittingu’’ w żuchwie, który polega na rozszczepieniu wyrostka zębodołowego z jednoczasowym lub dwuczasowym wprowadzeniem wszczepu (implantu), augmentacji oraz membrany. 

Augmentacja – przebieg zabiegu 

Augmentacja składa się z kilku etapów. 

Przed przystąpieniem do zabiegu stomatolog zbiera dokładny wywiad lekarsko-stomatologiczny i wykonuje analizę podłoża kostnego w jamie ustnej. Przeprowadza też dokładną diagnostykę obrazową (tomografia komputerowa kości szczęki lub żuchwy, czyli CBCT). Na tym etapie decyduje również, czy do augmentacji można użyć kości pacjenta, czy trzeba sięgnąć po inne materiały. Oprócz tego lekarz wybiera odpowiednią metodę.  

Po przedstawieniu pacjentowi planu leczenia i uzyskaniu jego zgody kolejnym etapem jest zabieg. Jest on wykonywany w znieczuleniu miejscowym, czyli jest całkowicie bezbolesny. Następnie, jeśli augmentacja kości przebiega z użyciem tkanek własnych, lekarz pobiera je. Jeśli nie, korzysta z innych biomateriałów. W miejscu zabiegu odpreparowuje płat śluzówkowo-okostnowy i w określone miejsce wprowadza materiał kostny lub kościozastępczy. Następnie zabezpiecza go membraną i odpowiednio pokrywa wytworzonym wcześniej płatem błony śluzowej i tkanki okostnej. Jeśli procedura obejmowała tylko augmentację, po 4-6 miesiącach (w zależności od tego, jak przebiega proces gojenia) można przystąpić do zabiegu implantacji. 

W przypadku implantacji wykonywanej w tym samym czasie po wprowadzeniu materiału kostnego od razu przystępuje się do wprowadzenia implantu (po odpowiednim przygotowaniu miejsca). Zabezpieczenie i zaopatrzenie również odbywa się z użyciem płata śluzówkowo-okostnowego.  

Zabieg może trwać od ok. 30 minut do nawet 2 godzin. 

Później następuje okres gojenia, który trwa co najmniej 3 miesiące (w zależności od wykonywanych procedur). Pacjent pozostaje pod stałą kontrolą stomatologa. 

Augmentacja – powikłania 

Do możliwych powikłań zaliczamy: 

• niewystarczające odbudowanie się kości, np. w wyniku zbyt małej ilości użytego przeszczepu kostnego,  
• całkowite odrzucenie przeszczepu (brak zintegrowania się materiału z kością pacjenta), 
• zapalenie kości szczęki,  
• zakażenie rany, 
• uszkodzenie sąsiednich zębów, 
• brak prawidłowej stabilizacji implantu, 
• zapalenie zatoki szczękowej. 

Przeciwwskazania do augmentacji 

Augmentacji nie wykonuje się w przypadku nadwrażliwości/ alergii na materiał wykorzystywany podczas zabiegu oraz rozległych zaników kostnych bez możliwości uzyskania zadowalających efektów w zakresie stabilizacji wszczepu. 

Ile kosztuje zabieg augmentacji? 

Ceny zabiegu augmentacji zaczynają się od 1500 zł. Jednak o finalnej cenie decyduje lekarz, ponieważ zależy ona od dodatkowych procedur towarzyszących zabiegowi, rodzaju użytych materiałów oraz trudności i rozległości planowanej augmentacji. 

Przeczytaj również:
Jakie są rodzaje protez zębowych?