Czy kawa rozpuszczalna jest zdrowa?

Słuchaj artykułu

Kawa jest jednym z najczęściej wypijanych gorących napojów na całym świecie. Składa się z ponad tysiąca różnorodnych związków bioaktywnych, spośród których najbardziej znaną substancją jest kofeina. Czy kawa rozpuszczalna ma korzystny wpływ na zdrowie?

Czy niesłodzona kawa rozpuszczalna jest zdrowa?

Umiarkowane spożycie niesłodzonej kawy w ilości 3-4 filiżanek w ciągu doby przyczynia się do zmniejszenia ryzyka:

rozwoju marskości wątroby,
zachorowania na cukrzycę typu 2,
wystąpienia niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby,
pojawienia się choroby Parkinsona,
rozwoju choroby Alzheimera,
pojawienia się zwłóknienia wątroby,
wystąpienia depresji,
zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego,
rozwoju nowotworów,
pojawienia się kamicy żółciowej,
śmiertelności ze wszystkich przyczyn,
zachorowania na choroby układu krążenia,
pojawienia się zespołu metabolicznego.

Dodają energii

Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Obiegowe przekonanie, że kawa rozpuszczalna jest niezdrowym wytworem chemicznym, pozbawionym jakichkolwiek walorów zdrowotnych, wciąż wzbudza nieufność wśród coraz bardziej dzisiaj świadomych konsumentów, którzy ostatecznie wolą wybrać kawę ziarnistą lub mieloną niż rozpuszczalną.

Wyniki badań z ostatnich lat spójnie wskazują, że to właśnie kawa rozpuszczalna cechuje się zazwyczaj najwyższą całkowitą zawartością związków polifenolowych (antyoksydantów) i co za tym idzie największą aktywnością przeciwutleniającą spośród dostępnych na rynku rodzajów kawy.

Kawa rozpuszczalna, w porównaniu do kawy parzonej, zawiera mniej kafestolu i kahweolu (tzw. diterpenów), które odpowiedzialne są za wzrost stężenia cholesterolu całkowitego oraz lipoprotein o niskiej gęstości LDL (tzw. „złego cholesterolu”) w surowicy krwi.

Istnieją także doniesienia, które wskazują, że spożycie 5 filiżanek kawy rozpuszczalnej (bez cukru, mleka i innych dodatków) w ciągu doby przez okres 4 miesięcy może korzystnie wpływać na zmniejszenie obwodu talii oraz poprawę wyników doustnego testu obciążenia glukozą u mężczyzn z nadwagą i umiarkowanie podwyższoną glikemią na czczo.

Rodzaje kawy rozpuszczalnej

Liofilizowana (najlepszej jakości kawa rozpuszczalna w postaci wielościennych kryształków, która jest suszona w temperaturze poniżej 0 stopni Celsjusza pod obniżonym ciśnieniem).

Suszona rozpyłowo (kawa w formie proszku, która jest uzyskiwana w wyniku rozpylenia ekstraktu kawy w strumieniu gorącego powietrza pod ciśnieniem).

Aglomeryzowana (najpopularniejsza odmiana kawy rozpuszczalnej w postaci granulek, która jest otrzymywana w ten sam sposób, jak kawa suszona rozpyłowo).

Na co zwracać uwagę przy wyborze kawy rozpuszczalnej?

O ile tradycyjna kawa rozpuszczalna (bez dodatków w składzie) może być zdrowym elementem zrównoważonej diety, to wszelkiego rodzaju napoje kawowe w proszku (np. 3 w 1, cappuccino instant), w których składzie najczęściej znajdują się m.in.: cukier, syrop glukozowy, maltodekstryna, substancje przeciwzbrylające itp., niewątpliwie nie są pożądanym składnikiem właściwie skomponowanej diety.

W jednym z przeprowadzonych badań z udziałem populacji dorosłych Koreańczyków wykazano, iż osoby regularnie spożywające napoje kawowe z dodatkiem cukru i śmietanki w proszku (co najmniej 3 razy w ciągu dnia) miały wyraźnie zwiększone ryzyko wystąpienia otyłości, syndromu metabolicznego, otyłości brzusznej i niskiego stężenia lipoprotein frakcji HDL (tzw. „dobrego cholesterolu”). Prawdopodobnie jest to w dużym stopniu związane z wysoką wartością kaloryczną (cukier, utwardzone tłuszcze roślinne), dużą smakowitością, wysokim stopniem przetworzenia i niską gęstością odżywczą.

Akrylamid w kawie rozpuszczalnej – czy jest niebezpieczny?

Akrylamid jest związkiem o właściwościach rakotwórczych oraz neuro- i genotoksycznych, który powstaje w wyniku obróbki termicznej żywności (w temperaturze powyżej 120 stopni Celsjusza), zwłaszcza ziemniaków (np. frytki, chipsy), produktów zbożowych (krakersy, paluszki, ciastka), kawy, a także substytutów kawy (tj. kawy zbożowej).

Jak wykazały wyniki badań polskich naukowców z Instytutu Żywności i Żywienia, największą średnią zawartość akrylamidu odnotowano w kawie zbożowej (818 µg/kg), następnie kawie rozpuszczalnej (358 µg/kg) i kawie palonej (179 µg/kg).

Warto dodać, iż metoda produkcji kawy rozpuszczalnej (tj. liofilizowana lub aglomeryzowana) oraz gatunek ziaren kawy (tj. Arabica, Robusta lub ich mieszanka) nie wpływały w istotny sposób na stężenie akrylamidu w produkcie końcowym.

Zważywszy na fakt, iż tradycyjna kawa zawiera wiele różnorodnych substancji bioaktywnych o działaniu przeciwnowotworowym (np. kwas chlorogenowy, kafestol, kahweol), dzięki czemu zmniejsza o 18% ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych, nie istnieje obecnie konieczność jej znaczącego ograniczenia w celu zmniejszenia ekspozycji na akrylamid. O wiele bardziej rozsądnym podejściem w tej materii jest zminimalizowanie konsumpcji produktów o wysokim stopniu przetworzenia, takich jak chipsy, frytki, krakersy, paluszki itp.

Podsumowując, regularna konsumpcja kawy rozpuszczalnej (bez dodatków) w ilości 2-5 filiżanek na dobę może stanowić element dobrze skomponowanej diety o właściwościach prozdrowotnych.

Przeczytaj również:
Kawa – fakty i mity

Źródła:

Gross G., Jaccaud E., Huggett A.C.: Analysis of the content of the diterpenes cafestol and kahweol in coffee brews. Food Chem Toxicol. 1997 Jun;35(6):547-54.
Ohnaka K., Ikeda M., Maki T., et al.: Effects of 16-Week Consumption of Caffeinated and Decaffeinated Instant Coffee on Glucose Metabolism in a Randomized Controlled Trial. J Nutr Metab. 2012; 2012: 207426.
Mojska H., Gielecińska I.: Studies of acrylamide level in coffee and coffee substitutes: influence of raw material and manufacturing conditions. Rocz Panstw Zakl Hig. 2013;64(3):173-81.
Kim H.J., Cho S., Jacobs D.R. Jr., et al.: Instant coffee consumption may be associated with higher risk of metabolic syndrome in Korean adults. Diabetes Res Clin Pract. 2014 Oct;106(1):145-53.
Chłopicka J., Niedziela A., Bartoń H.: Aktywność antyoksydacyjna i całkowita zawartość polifenoli w naparach kawy w zależności od rodzaju kawy i sposobu jej przygotowania. Bromat. Chem. Toksykol. – XLVIII, 2015, 3, 278 – 282.
Corso M.P., Vignoli J.A., Benassi Mde T.: Development of an instant coffee enriched with chlorogenic acids. J Food Sci Technol. 2016 Mar;53(3):1380-8.
Gielecińska I., Mojska H., Świderska K.: Kawa zbożowa jako źródło akryloamidu w diecie. Probl Hig Epidemiol 2017, 98(3): 290-295.
Poole R., Kennedy O.J., Roderick P., et al.: Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes. BMJ. 2017 Nov 22;359:j5024.