D-MER – czy karmienie piersią może powodować smutek?

D-MER – co to takiego? 

D-MER, inaczej wypływ mleka z dysforią (ang. dysphoric milk ejection reflex), to zaburzenie występujące nie w trakcie karmienia, ale nieco wcześniej, przed samym wypływem pokarmu. Określa się je jako gwałtowny spadek emocjonalny. 

D-MER to odczuwanie trudnych emocji (lęku, pustki, ścisku w żołądku, rozdrażnienia) podczas karmienia piersią. Emocje te mogą trwać od kilkudziesięciu sekund do dwóch minut. Ich natężenie jest bardzo różne, jednak przy dużej intensywności może prowadzić do zaprzestania karmienia piersią [2, 3]. 

D-MER jest stosunkowo nowym terminem, bowiem dyskusje na ten temat pierwszy raz podjęto w 2007 roku. Dlatego też nie jest jeszcze zjawiskiem dokładnie poznanym [3]. 

D-MER – przyczyny 

Mimo że D-MER jest zaburzeniem stosunkowo niedawno odkrytym, to naukowcy znaleźli i potwierdzili jego powiązanie ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą w organizmie kobiety, a dokładniej z takimi hormonami jak dopamina i prolaktyna. 

Dopamina to neuroprzekaźnik produkowany w mózgu wpływający na działanie tzw. układu kary i nagrody. Odpowiada m.in. za wydzielanie prolaktyny, czyli hormonu stymulującego laktację.  

Dopamina i prolaktyna działają komplementarnie względem siebie – kiedy wzrasta poziom dopaminy, poziom prolaktyny obniża się i odwrotnie. Co więcej, poziom dopaminy wpływa na nasz stan emocjonalny. Wahający się stan dopaminy w organizmie oraz nieprawidłowa reakcja organizmu na poziom tego neuroprzekaźnika leżą u podstaw występowania D-MER [1-3]. 

Powstała także druga teoria, która wyjaśnia, co stoi za pojawianiem się wszystkich trudnych emocji towarzyszących dysforii. Mówi się, że wpływ na D-MER może mieć oksytocyna. Oksytocyna związana jest z uczuciem bliskości, dobrym samopoczuciem i szczęściem, a z drugiej strony budzi w matce potrzebę chronienia dziecka. 

Emocje związane z D-MER można porównać do agresji czy lęku, które towarzyszyłyby matce w momencie realnego zagrożenia dziecka. Stąd też wśród przyczyn D-MER upatruje się zaburzeń zachodzących w trakcie wydzielania oksytocyny. 

Trudne emocje matki podczas karmienia piersią nie są skierowane wobec dziecka, nie mają związku z więzią matka-dziecko. Na poziomie świadomości kobieta nie ma wpływu na emocje, które odczuwa. D-MER jest więc schorzeniem czysto fizjologicznym i nie ma związku z depresją poporodową czy innymi schorzeniami natury psychicznej, z którymi bywa mylony [3]. 

Ważne, aby nie mylić zjawiska D-MER z niechęcią do karmienia piersią i nie stygmatyzować matek, które odczuwają trudne emocje podczas karmienia. 

D-MER – objawy 

Objawy D-MER są zróżnicowane i występują z różnym nasileniem. Do najczęstszych symptomów zalicza się: 

• smutek, 
• żal, 
• poirytowanie, 
• drażliwość, 
• strach, 
• poczucie beznadziei, 
• ściśnięty żołądek, 
• przygnębienie, 
• tęsknotę, 
• wstręt do siebie [2, 3]. 

D-MER – spektrum 

Zjawisko D-MER, podobnie do innych zaburzeń, może mieć różną intensywność. Podczas badań nad D-MER kobiety nieświadome swojego stanu opisywały, z jak dużą intensywnością odczuwają pewne emocje w skali od 1 do 10, gdzie 1 oznaczało najłagodniejszy, a 10 najcięższy stopień. Postacie D-MER zostały podzielone na: 

• łagodną (1-3) – uczucie przygnębienia, smutku, chęci ucieczki. Zwykle mija po 3 miesiącach; 
• umiarkowaną (4-6) – może trwać nawet do 9 miesięcy. Występuje tu silniejsze poczucie przygnębienia, lęku, paniki i niepokoju; 
• ciężką (7-10) – może trwać ponad 12 miesięcy. Mogą pojawiać się agresja, autoagresja, gniew. Bardzo wysokie napięcie może wywoływać objawy paranoidalne. Jeśli kobieta nie otrzyma właściwego wsparcia, D-MER o takim nasileniu może doprowadzić do zaprzestania karmienia piersią [2, 3]. 

D-MER – jak sobie radzić? 

Niezwykle ważne jest, aby mama doświadczająca zjawiska D-MER otrzymywała wsparcie partnera. Nie należy również odstawiać dziecka od piersi. Zaprzestanie karmienia może być dla matki doświadczeniem niebywale trudnym i intensyfikować stan, w którym kobieta się znajduje. Niekiedy zachodzi konieczność włączenia leczenia farmakologicznego. 

Bardzo istotną kwestią, zwłaszcza w zakresie zrozumienia i wsparcia kobiety, jest odpowiednia edukacja społeczna. Ważne, aby uświadamiać jak najszerzej, na czym polega zjawisko D-MER, co za sobą niesie oraz że występuje zupełnie niezależnie od woli kobiety [4]. 

Przeczytaj również:
Najczęstsze problemy w karmieniu piersią