Filarioza. Jak można się zarazić?

Filarioza – co to za choroba? 

Filarioza nie jest jedną chorobą, ale całą grupą schorzeń. Pojawia się w wyniku zakażenia nicieniami. Występuje głównie w częściach świata z tropikalnym klimatem – w Azji, Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej.  

W zależności od tego, jaki narząd jest zajęty chorobą, filariozy dzieli się na: 

• skórne, 
• limfatyczne, 
• jam ciała.  

Filarioza – przyczyny 

Zdecydowana większość filarioz jest przenoszona przez komary. Niektóre przez meszki i inne owady.  

Podczas ukąszenia do organizmu dostają się larwy pasożyta, które wędrują po tkankach. Następnie dojrzewają do form dorosłych, które przemieszczają się do węzłów chłonnych, tkanki podskórnej i jam ciała, np. jamy opłucnowej. Cały proces trwa 6-12 miesięcy. Kolejny krok to uwalnianie do krwi larw nicieni, które mogą tam krążyć nawet przez rok. Dorosłe formy nicieni nie namnażają się w organizmie, może jednak dojść do kolejnego zarażenia.

Filarioza – objawy 

• Gorączka, 
• zapalenie węzłów chłonnych z ich powiększeniem (głównie pachowych i pachwinowych), 
• zapalenie jądra i najądrza u mężczyzn, 
• obrzęk na nogach, 
• zapalenie skóry i świąd. 

Ostre objawy zwykle mijają po ok. tygodniu lub dwóch, ale mogą nawracać. 

Przewlekłe oblicze choroby wynika z zatrzymania chłonki, która w prawidłowych warunkach swobodnie krąży. Dochodzi wtedy do rozwoju obrzęku limfatycznego. Może on pojawić się na nogach lub rękach. Poza tym u mężczyzn lokalizuje się w okolicy moszny, a u kobiet w obrębie sutków.  

U osób, które mieszkają na stałe w miejscach występowania nicieni, może dojść do rozwoju słoniowacizny (zaawansowane stadium obrzęku limfatycznego). Głównie dotyczy ona nóg i moszny, ale może też zajmować ręce, krocze i sutki.  

Przykładem filariozy jest onchocerkoza (ślepota rzeczna). Jak wskazuje nazwa, w przebiegu tej choroby można stracić wzrok. Poza tym w tkance podskórnej w miejscu gromadzenia się dorosłych pasożytów powstają twarde guzki. Typowo lokalizują się nad kośćmi, np. w okolicy bioder lub karku czy na głowie i klatce piersiowej.  

Pozostałe objawy onchocerkozy to: 

• gorączka, 
• ból głowy, 
• świąd skóry, 
• zmiana koloru skóry („skóra lamparta”), 
• zapalenie skóry. 

W przypadku innej choroby – loajozy – objawem są tzw. obrzęki kalabarskie. Gwałtownie pojawiają się tam, gdzie obecne są martwe nicienie, najczęściej na twarzy i przedramionach. Nie powodują bólu, ale mogą swędzieć. Inna oznaka loajozy to widoczny na gałce ocznej pasożyt, który przemieszcza się pod spojówką. Mogą temu towarzyszyć uczucie ciała obcego w oku, łzawienie i światłowstręt. 

Diagnostyka filariozy 

Aby rozpoznać chorobę, konieczne jest wykrycie pasożyta. Do badania pobiera się krew, kał, mocz lub wycinek skóry. 

Każdy z nicieni ma swój charakterystyczny cykl życia. Niektóre z nich są aktywne tylko nocą. Z tego powodu czasami krew do badania musi być pobrana właśnie o tej porze. U niektórych chorych przeprowadza się test Mazzottiego. Pacjent otrzymuje tabletkę z dietylkarbamazyną. Po kilku godzinach pojawia się uporczywy świąd skóry. 

Czasami wykonuje się dodatkowe badania, np. RTG płuc lub USG naczyń chłonnych. We krwi możemy też zaobserwować zwiększenie ilości eozynofilii i przeciwciał IgE i IgG. 

Leczenie filariozy 

Głównym celem leczenia filariozy jest pozbycie się pasożytów. Służą do tego leki przeciwpasożytnicze. Ich wybór zależy od tego, który z nicieni wywołał chorobę. 

W niektórych typach filarioz po rozpoczęciu leczenia przeciwpasożytniczego objawy zaostrzają się. Pojawiają się obrzęki, świąd, gorączka, bóle głowy i stawów, a nawet objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Aby temu zapobiec, pacjent zażywa dodatkowo sterydy. 

U części pacjentów, zwłaszcza w przypadku zmian na mosznie czy skórze, konieczny jest zabieg chirurgiczny. 

Czy można uchronić się przed filariozą? 

Niestety nie ma szczepionki, która pozwoliłaby na skuteczną ochronę przed zachorowaniem na filariozę.  

Jeśli planujesz podróż do miejsc, gdzie występuje filarioza, zapoznaj się z zasadami, które zmniejszają ryzyko zakażenia.  

Oto najważniejsze zalecenia: 

• Używaj środków odstraszających owady.
• Zwróć uwagę na to, czy w miejscu Twojego noclegu są moskitiery.
• Noś długie skarpetki, nakrycie głowy i ubrania z długim rękawem i nogawkami.

Przed wyjazdem na tropikalne wakacje koniecznie sprawdź, jakie choroby zakaźne występują na danym terenie.

Przeczytaj również:
Glista ludzka. Jak można się nią zarazić?