Guzki tarczycy – przyczyny, objawy, leczenie

Choroby tarczycy  

Tarczyca może być objęta wieloma procesami chorobowymi o różnej etiologii, np.: 

• choroba Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy),  
• choroba de Quervaina (podostre zapalenie tarczycy),  
• choroba Riedla (włókniejące zapalenie tarczycy),  
• ostre zapalenia tarczycy,  
• przewlekłe polekowe zapaleni tarczycy, 
• choroba Gravesa-Basedova, 
• wole guzkowe, 
• rak tarczycy.

Czy guzki tarczycy są groźne? 

Guzki tarczycy to różnorodna grupa zmian w obrębie narządu. Różnorodność ta wyraża się zarówno w budowie (wyróżniamy zmiany lite lub torbielowate – wypełnione płynem), jak i w ich aktywności. Większość guzków to zmiany o charakterze łagodnym. Niewielka część może być aktywna hormonalnie, powodując nadczynność tarczycy, jeszcze inne to zmiany o charakterze nowotworowym.  

Wyróżniamy kilka rodzajów guzków tarczycy: 

• guzki koloidowe, 
• torbiele tarczycy, 
• guzki zapalne, 
• wole wieloguzkowe, 
• guzek autonomiczny pojedynczy, 
• rak tarczycy. 

Jakie objawy mogą dawać guzki tarczycy? 

Większość zmian w obrębie tego narządu nie wywołuje żadnych objawów. Również badania laboratoryjne z pomiarem stężenia hormonów tarczycy najczęściej są prawidłowe. Guzki wykrywane są najczęściej podczas rutynowego badania fizykalnego lub w badaniach obrazowych, takich jak tomografia komputerowa lub ultrasonografia. Zdarza się również, że pacjent lub pacjentka sam/sama wyczuwa zmianę np. podczas kąpieli. 

Objawy mogące wskazywać na obecność guzków w tarczycy: 

• zmiana barwy głosu (chrypka), 
• ból w szyi, 
• problemy z połykaniem lub oddychaniem, 
• wole (powiększenie tarczycy niezależnie od etiologii). 

Część zmian może wykazywać aktywność wydzielniczą, a w efekcie powodować nadczynność tarczycy: 

• rozdrażnienie i nerwowość, 
• osłabienie mięśni, 
• nieregularne krwawienia miesiączkowe, 
• utrata masy ciała, 
• problemy z zasypianiem oraz z utrzymaniem snu, 
• zaburzenia widzenia i suchość spojówek (uczucie piasku pod powiekami), 
• nadmierna potliwość i nietolerancja wysokich temperatur, 
• spadek lub wzmożenie apetytu, 
• świąd skóry, 
• ścieńczenie i wypadanie włosów, 
• biegunki. 

Guzki mogą również powstać w przebiegu chorób objawiających się niedoczynnością tarczycy: 

• zmęczenie, 
• obfite krwawienia miesiączkowe, 
• wzrost masy ciała, 
• wrażliwość na niskie temperatury, 
• zaparcia, 
• obniżenie nastroju lub depresja, 
• obrzęk tkanek, 
• suchość skóry. 

Jak leczyć guzki tarczycy? 

Większość zmian tarczycy ma charakter łagodny, nie powoduje objawów i nie stanowi zagrożenia dla życia i zdrowia pacjenta. Z tego powodu najczęściej nie stosuje się leczenia, a zależnie od decyzji lekarza, pacjent może być regularnie badany w celu kontroli wzrostu i zmiany wykrytych guzków. 

Guzki wykazujące aktywność hormonalną oraz część przypadków wola są leczone radioaktywnym jodem I-131. Jest to promieniotwórczy izotop jodu, który „wyłapywany” jest przez komórki obecne w aktywnych zmianach w tarczycy. Promieniowanie emitowane przez rozpadający się jod skutkuje stopniowym niszczeniem komórek i zahamowaniem wydzielania przez nie hormonów. 

Istnieją również wskazania (na przykład duże guzki lub zmiany nowotworowe), do zastosowania leczenia operacyjnego, w którym wycina się część gruczołu lub całą tarczycę. Wycięty materiał badany jest przez lekarza specjalistę patomorfologa (badanie histopatologiczne). 

Decyzję o metodzie leczenia podejmuje lekarz na podstawie wyników badań obrazowych, laboratoryjnych oraz wyniku badania materiału pobranego wcześniej w biopsji. 

Czy istnieją „naturalne metody leczenia” guzków tarczycy? 

Wyrażeniem „naturalne / alternatywne metody leczenia” określane są zwykle praktyki, których skuteczność najczęściej nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych, a często mimo braku efektu leczniczego wykazują negatywne skutki uboczne. Stosowanie tych metod powinno być przedyskutowane z lekarzem prowadzącym, gdyż może ono interferować z leczeniem z zakresu metod medycyny konwencjonalnej. Szczególnie niebezpieczne jest zastępowanie leczenia proponowanego przez lekarza, naturalnymi / alternatywnymi metodami leczenia. W przypadku nowotworu może to doprowadzić to do postępu choroby, do stadium o bardzo niskiej wyleczalności, a w konsekwencji śmierci pacjenta.

Przeczytaj również:
Witamina D a tarczyca – wszystko, co musisz wiedzieć