Jakie są rodzaje porodów?

Poród siłami natury 

Poród siłami natury, inaczej naturalny, to klasyczny i najbardziej fizjologiczny poród. W jego trakcie występują regularne skurcze macicy oraz postępujące rozwieranie i skracanie się jej szyjki. Dziecko rodzi się naturalnymi drogami rodnymi kobiety. U pierworódek (kobiet rodzących po raz pierwszy) wszystkie okresy porodu są dłuższe. Pierwszy okres porodu u pierworódek trwa średnio 10-16 godzin, a u wieloródek około 9 godzin.  

Samoistny poród naturalny jest najkorzystniejszym sposobem zakończenia ciąży, zarówno dla dziecka, jak i dla matki.  

Po porodzie naturalnym kobieta szybko wraca do siebie, a dziecko, przechodząc przez kanał rodny, ma kontakt z florą bakteryjną matki, która poprawia jego odporność w przyszłości.   Są sytuacje, w których poród drogami natury nie jest wskazany. Należą do nich: 

• położenie niegłówkowe płodu,  
• niektóre ciąże wielopłodowe,  
• hipertrofia płodu,  
• niektóre wady rozwojowe,  
• zagrożenie zdrowia i życia matki.  

Wówczas najczęściej wybiera się planowane cięcie cesarskie.  

Każdy lekarz indywidualnie ocenia ciążę i doradza najbezpieczniejszą metodę porodu.

Poród przez cięcie cesarskie 

Cięcie cesarskie to najczęściej wykonywana operacja położnicza. W ostatnich latach wzrósł odsetek wykonywanych cięć cesarskich.  

W Polsce odsetek ten jest jednym z najwyższych w Europie i wynosi ponad 40%. Dla porównania w zachodniej Europie wykonuje się 7,3% cięć cesarskich.

Głównymi wskazaniami do wykonania cięcia jest zatrzymanie postępu porodu i śródporodowa zagrażająca zamartwica płodu. Dzięki możliwości wykonania cięcia cesarskiego w takich sytuacjach istotnie zmniejszyła się śmiertelność okołoporodowa. Jest to jednak zabieg operacyjny i jak każda operacja wiąże się z powikłaniami.  

W porównaniu z porodem naturalnym ryzyko krwotoku porodowego i powikłań zakrzepowo-zatorowych przy cięciu cesarskim rośnie aż dziesięciokrotnie.

U dziecka urodzonego przez cesarkę występuje większe ryzyko rozwoju zaburzeń oddychania, a przez brak kolonizacji dziecka florą bakteryjną kanału rodnego u takich dzieci występuje większe ryzyko zaburzeń odporności, alergii, astmy i cukrzycy typu 1 w przyszłości. Z każdym kolejnym cięciem cesarskim wzrasta ryzyko nieprawidłowej implantacji łożyska w następnych ciążach. Po cięciu cesarskim zwykle jest możliwy poród siłami natury, jeśli nie występują czynniki zwiększające ryzyko rozejścia się blizny.

Poród w wodzie 

Poród w wodzie to poród siłami natury, ale w specjalnej wannie.  

Może być skuteczną metodą na walkę z bólem, o czym świadczy zmniejszona liczba znieczuleń, jaką wykonuje się przy tego typu porodzie.  

Zanurzenie w wodzie pozwala zrelaksować się rodzącej – zarówno fizycznie, jak i psychicznie, co dodatkowo pomaga w radzeniu sobie z bólem. Przy zanurzeniu podczas pierwszej fazy porodu skraca się jej długość, rośnie satysfakcja rodzącej i obniża się liczba nacięć krocza. Dziecko podczas porodu w wodzie ma ograniczone bodźce zewnętrzne i przeżywa mniejszy szok. Zanurzenie podczas pierwszej fazy porodu jest uważane za bezpieczne, jednak z powodu nadal niewystarczającej liczby badań bezpieczeństwo w II fazie porodu uważa się za kontrowersyjne. Wiele szpitali oferuje jednak taką możliwość.  

Przeciwwskazaniami do porodu w wodzie mogą być:  

• infekcja u matki,  
• zaburzenia tętna płodu,  
• konieczność stałego monitorowania przebiegu porodu (nie można tego zrobić w wodzie),  
• nieprawidłowe położenie lub ułożenie płodu,  
• krwawienie z dróg rodnych. 

Poród zabiegowy przez wyciągacz próżniowy lub kleszcze 

Poród zabiegowy przez wyciągacz próżniowy

W przypadku przedłużającego się II okresu porodu można zastosować wyciągacz próżniowy, nazywany próżnociągiem. Zakładanie go umożliwia zastosowanie zewnętrznej siły wspomagającej naturalne siły porodowe, co w konsekwencji ułatwia przejście płodu przez miednicę.  

Przyssawkę zakłada się na główkę po uprzednim określeniu jej wysokości, położenia szwów i stopnia jej przygięcia. Siły pociągające powinny być zsynchronizowane z czynnością skurczową macicy we współpracy z rodzącą.  

Maksymalny czas trwania takiego zabiegu nie powinien przekroczyć 15-30 minut.  

Najczęstszymi wskazaniami do użycia próżnociągu (oprócz przedłużającego się II okresu porodu) są:  

• objawy zagrożenia płodu,  
• zaburzenia w pępowinowym przepływie krwi,  
• rozpoczynające się niedotlenienie śródporodowe.  

Operacja jest bezpieczna dla matki, ale mogą wystąpić urazy główki dziecka, takie jak krwiaki, wybroczyny krwotoczne na skórze czy krwawienie wewnątrzczaszkowe.  

Poród zabiegowy przez kleszcze

Kleszcze to przyrząd przeznaczony do objęcia i pociągnięcia główki rodzącego się dziecka. Są zbudowane z dwóch ramion, które krzyżują się, przypominając nożyce. Ich kształt jest dostosowany do przebiegu i budowy kanału rodnego i kształtu główki.  

Wskazania do operacji kleszczowej są podobne jak te do użycia próżnociągu, jednak w przypadku gdy poród trzeba zakończyć natychmiast, wybiera się kleszcze.  

W trakcie porodów kleszczowych sporadycznie obserwuje się urazy nerwów czaszkowych u noworodków.  

Coraz częściej zamiast porodów kleszczowych lub z użyciem próżnociągu wybiera się cięcie cesarskie. Z tego powodu odsetek ich występowania obniża się.  

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do takiego porodu są: 

• utrzymane wody płodowe,  
• brak całkowitego rozwarcia,  
• ułożenie twarzyczkowe,  
• położenie miednicowe lub poprzeczne płodu,  
• cienka pokrywa kostna, 
• nieprawidłowa budowa kości czaszki płodu. 

Poród domowy 

Poród domowy to poród siłami natury, ale w warunkach domowych.  

W ostatnich latach liczba planowanych porodów domowych wzrosła, szczególnie w Stanach Zjednoczonych.  

Poród w domu może być bardziej komfortowy dla rodzącej i w takim otoczeniu może ona czuć się bezpieczniej.  

Porody w warunkach domowych są jednak obarczone większym ryzykiem. Według badań ryzyko śmierci okołoporodowej jest znacząco wyższe. Nawet w przypadku ciąż niskiego ryzyka w planowanych porodach domowych śmiertelność noworodków jest 2-4 razy wyższa niż w przypadku porodów w szpitalu.  

Prawdopodobnie wynika to z faktu, że w warunkach domowych nie można adekwatnie monitorować przebiegu porodu.  

Najczęściej występujące komplikacje śródporodowe to zamartwica czy brak oddechu u noworodka. Prawidłowo przeprowadzony poród domowy wymaga odpowiedniego przygotowania i obecności doświadczonej położnej.  

Według WHO zawsze musi być możliwość transportu do szpitala.

Poród lotosowy 

Poród lotosowy to poród naturalny, po którym nie odcina się pępowiny, a czeka na jej odpadnięcie. Zwykle trwa to kilka dni. Zwolennicy porodów lotosowych kierują się filozofią kwiatu lotosu oznaczającego życie i uważają, że stanowi to płynniejsze przejście dziecka z życia płodowego do tego na zewnątrz. Takie porody są najbardziej popularne w Australii i Oceanii. W Polsce porody lotosowe są rzadkością. Szpitale zwykle utylizują popłód, dlatego jedyną możliwością jest poród domowy.  

Eksperci jednak odradzają porody lotosowe, ponieważ po urodzeniu popłód nie jest już potrzebny i ulega rozkładowi. Sprzyja to rozwojowi zakażeń, a zawarte w nim trompoblastyny mogą być przyczyną zakrzepów i zatrzymania krążenia u dziecka.

Jako poród idealny można określić poród naturalny odbywający się w terminie, przebiegający sprawnie i bezpiecznie, z minimalną asystą położniczą. Wariantem porodu naturalnego jest poród w wodzie, który pomaga z radzeniem sobie z bólem. Po uprzednim przygotowaniu ciężarna może wybrać również poród w domu i poród lotosowy, wiążą się one jednak z większym ryzykiem powikłań okołoporodowych. W niektórych przypadkach poród drogami natury nie jest możliwy lub nie przebiega on prawidłowo. W takich sytuacjach alternatywą jest wspomaganie porodu kleszczami położniczymi czy próżnociągiem lub wykonanie cięcia cesarskiego. Niestety procedury te, jak każdy zabieg, mogą prowadzić do powikłań. 

Przeczytaj również:
Poród fizjologiczny i jego fazy