Kwas CLA – czy faktycznie skutecznie wpływa na odchudzanie?

Czym jest kwas CLA? 

Sprzężony kwas linolowy (CLA) jest wielonienasyconym kwasem tłuszczowym naturalnie występującym w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak czerwone mięso przeżuwaczy (wołowina, jagnięcina) i produkty mleczne (m.in. masło, pełnotłuste mleko, śmietana, sery). CLA można również uzyskać syntetycznie z olejów roślinnych bogatych w kwas linolowy, takich jak olej z krokosza barwierskiego (zwany również szafranowym), słonecznikowy, kukurydziany i sojowy, wykorzystując katalizowaną alkalicznie reakcję, która przekształca kwas linolowy w CLA. 

Od czego zależy stężenie CLA w produktach spożywczych? 

Zawartość CLA w produktach żywnościowych pochodzących od przeżuwaczy zależy od różnych czynników – rodzaju paszy, wieku i rasy zwierzęcia, pory roku i pH żwacza.  

Pasza w postaci trawy lub kukurydzy zawiera wyższe stężenia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, a tym samym zapewnia wyższą zawartość CLA w organizmie zwierzęcia.  

Warto zaznaczyć, że w miesiącach wiosennych i letnich zazwyczaj uzyskuje się najwyższe poziomy CLA – nawet dwukrotnie wyższe niż w okresie zimowym.  

Z kolei spożycie zboża obniża pH żwacza, zmniejszając w ten sposób liczebność kluczowych bakterii i aktywność izomerazy kwasu linolowego. 

Czy kwas CLA należy do tłuszczów typu trans? 

W wyniku obecności jednego podwójnego wiązania w konfiguracji trans CLA w teorii są uważane za kwasy tłuszczowe trans. Jednak obecnie Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie klasyfikuje CLA jako tłuszcz trans.  

Warto wpsomnieć, że kwas CLA otrzymał w 2008 roku certyfikat GRAS świadczący o tym, że jest ogólnie uważany za bezpieczny dla ludzi, zwalniając go tym samym z klasyfikacji jako tłuszcz trans na etykietach produktów żywnościowych. Choć badania z udziałem ludzi jednoznacznie wskazują, że spożycie przemysłowo produkowanych izomerów trans kwasów tłuszczowych wiąże się z poważnym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, to jednak konsumpcja tłuszczów trans pochodzących od przeżuwaczy nie wykazuje takiego działania, a nawet wręcz może chronić przed rozwojem schorzeń układu sercowo-naczyniowego. 

Potencjalne korzyści wynikające z suplementacji CLA 

• Redukcja tkanki tłuszczowej. 
• Ubytek masy ciała. 
• Poprawa wrażliwości tkanek na insulinę. 
• Poprawa profilu lipidowego krwi. 
• Stymulacja układu odpornościowego. 
• Poprawa mineralizacji kości. 
• Zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. 
• Spadek częstości występowania i progresji nowotworów (zwłaszcza piersi oraz jelita grubego). 
• Obniżenie ryzyka rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych. 

Wspomniane korzyści zdrowotne są przede wszystkim wynikiem blisko 35-letnich badań na modelach zwierzęcych, natomiast wciąż brakuje wystarczających dowodów naukowych na poparcie skuteczności i bezpieczeństwa długotrwałej suplementacji CLA u ludzi w celu polepszenia kondycji zdrowotnej. 

Czy regularne przyjmowanie CLA rzeczywiście może prowadzić do spadku masy ciała u ludzi? 

Kwas CLA jest od wielu lat sprzedawany jako suplement diety promujący utratę masy ciała dzięki rzekomej skuteczności działania, która opiera się w głównej mierze na wynikach badań na modelach zwierzęcych. Suplementy zawierające CLA są produkowane masowo z roślinnego oleju krokoszowego i są zwykle dostępne w postaci kapsułek. Zwraca się uwagę, że preparaty zawierające syntetyczne CLA mogą mieć zupełnie inny wpływ na gospodarkę energetyczną ludzkiego organizmu niż CLA pozyskiwane naturalnie z produktów żywnościowych pochodzących od przeżuwaczy. Dotychczas przeprowadzone badania z udziałem ludzi niejednoznacznie wskazują, że dodatkowa suplementacja CLA może prowadzić do nasilenia redukcji tkanki tłuszczowej, w tym tłuszczu trzewnego (brzusznego) u osób z nadwagą i otyłością.  

Warto również zauważyć, że istnieją doniesienia naukowe, które sugerują, że suplementacja CLA oprócz utraty masy ciała i tkanki tłuszczowej może sprzyjać wystąpieniu skutków ubocznych, takich jak: 

• podwyższone stężenie insuliny i glukozy w osoczu,  
• zmniejszona wrażliwość tkanek na insulinę,  
• podwyższony poziom białka C-reaktywnego czy markerów stresu oksydacyjnego.  

Oznacza to, że aktualnie dostępne dowody naukowe nie pokazują w przekonujący sposób, że przyjmowanie CLA wywołuje klinicznie istotne korzyści dla składu ciała w perspektywie długoterminowej. 

Czy długotrwałe stosowanie CLA jest bezpieczne dla zdrowia? 

W celu wspomagania procesu odchudzania zaleca się przyjmowanie 3,0-3,5 g CLA każdego dnia przez okres przynajmniej 12 tygodni. 

Fachowe piśmiennictwo donosi jednak, że suplementacja CLA u ludzi może przyczyniać się do znaczącego wzrostu stężenia AspAT (aminotransferazy asparaginianowej) we krwi, który jest ważnym enzymem wątrobowym powszechnie oznaczanym w celu oceny funkcjonowania tego narządu. Nie odnotowano natomiast, aby żywność wzbogacona w CLA zwiększała poziom AspAT w osoczu. Ponadto do tej pory w fachowej literaturze opisano tylko trzy oddzielne przypadki wystąpienia ostrej niewydolności wątroby lub toksycznego zapalenia wątroby w wyniku suplementacji CLA u ludzi. Warto w tym miejscu dodać, że niedawno opublikowane wyniki badania polskich naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu wykazały po raz pierwszy, że trzymiesięczna suplementacja CLA u kobiet z nadwagą lub otyłością jest bezpieczna dla wątroby, ponieważ w trakcie eksperymentu nie zaobserwowano wzrostu stężenia poszczególnych parametrów wątrobowych.  

W innych pracach wskazuje się, że długotrwała suplementacja CLA (powyżej 6 miesięcy) może u niektórych osób prowadzić do pojawienia się zaparć, biegunki lub oddawania luźnych stolców.  

Do czasu przeprowadzenia kolejnych dobrze zaprojektowanych badań z udziałem ludzi sugeruje się, aby pacjenci z chorobami przewodu pokarmowego unikali przyjmowania preparatów zawierających w swoim składzie CLA.  

Przeczytaj również:
Witamina D a odchudzanie – czy pomaga w zrzucaniu zbędnej wagi?