Laparoskopia. Kiedy wykonać zabieg?

W czasach współczesnych liczba zabiegów oraz wskazań do ich przeprowadzenia metodami minimalnego dostępu stale rośnie. Zjawisku temu sprzyjają ciągły postęp technologiczny, poprawa jakości sprzętu i rozdzielczości obrazu. Pojawiły się też nowe narzędzia wspomagające przeprowadzanie procedur laparoskopowych, tj. narzędzia do zamykania naczyń, koagulacji, hemostazy. Wzrosła także świadomość o dostępnych metodach leczenia.​

Laparoskopia – na czym polega ten zabieg? 

Laparoskopia to technika umożliwiająca oglądanie jamy otrzewnej przy pomocy specjalnego układu optycznego wprowadzonego przez powłoki jamy brzusznej. W chirurgii minimalnego dostępu nie wykonuje się rozległych cięć skóry i struktur poniżej. Zamiast tego stosuje się około 3-4 małe centymetrowe nacięcia, przez które wprowadza się aparaturę.  

Metoda ta umożliwia także przeprowadzenie zabiegów oraz pobranie materiałów tkankowych do badania histopatologicznego. Zaletą tego rodzaju zabiegów jest mała inwazyjność. 

Do przeprowadzenia zabiegu laparoskopii niezbędne są: 

• wziernik (laparoskop) – przyrząd optyczny składający się z teleskopu, źródła światła i kamery transmitującej obraz; jego zadaniem jest oświetlenie i uzyskanie obrazu pola operacyjnego; 
• igła Veresa – przyrząd zakończony tępą końcówką, umożliwiający wytworzenie odmy otrzewnowej; 
• insuflator – narzędzie połączone z igłą Veresa, wytwarzające odmę otrzewnową poprzez podaż gazu (najczęściej dwutlenku węgla); 
• trokary (porty) – przyrządy zakończone ostrymi grotami ułatwiającymi penetrację tkanek, wprowadzane w docelowe miejsce zabiegu; umożliwiają wprowadzenie narzędzi operacyjnych przez specjalny kanał w ich wnętrzu; 
• narzędzia operacyjne – specjalnie zmodyfikowane przybory operacyjne, które mieszczą się w kanale trokara i umożliwiają wykonanie czynności zabiegowych w miejscu docelowym.

Przebieg zabiegu laparoskopowego

Operacja przebiega w znieczuleniu ogólnym.  

1. Chirurg odkaża pole operacyjne.  
2. Wykonuje kilkumilimetrowe nacięcie pępka, przez które dostaje się do jamy brzusznej i w powstałym otworze umieszcza port, przez który wprowadza laparoskop.  
3. W tym etapie konieczne jest wytworzenie odmy otrzewnowej, czyli uniesienie powłok brzusznych przez wtłoczenie do jamy otrzewnej gazu (dwutlenku węgla) i stworzenie przestrzeni do obserwacji i poruszania się narzędziami optycznymi oraz chirurgicznymi.  
4. Chirurg nacina skórę w dwóch innych miejscach i umieszcza w nich kolejne porty, przez które będzie mógł wprowadzać różne narzędzia potrzebne do przeprowadzenia operacji umożliwiające odcinanie, przesuwanie, oddzielanie struktur.  
5. Na koniec zabiegu usuwa dwutlenek węgla z jamy brzusznej i tym sposobem likwiduje odmę otrzewnową, usuwa narzędzia i prowadniki, a powstałe rany zszywa i zaopatruje. 

Laparoskopię możemy podzielić na diagnostyczną i zabiegową.​ 

Laparoskopia diagnostyczna ma na celu zobrazowanie wnętrza jamy brzusznej i potwierdzenie lub wykluczenie domniemanych nieprawidłowości. Ten rodzaj zabiegu umożliwia wgląd w narządy. 

Laparoskopia zabiegowa polega na przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego w danym narządzie jamy brzusznej przez dostęp minimalny – laparoskopowy. 

Czy laparoskopia jest bolesna? 

Wszystkie zabiegi laparoskopowe wykonywane są w znieczuleniu ogólnym, więc podczas samego zabiegu nie czuje się bólu. Laparoskopia jest małoinwazyjną metodą chirurgiczną, w której jednak dochodzi do ingerencji wewnątrz ciała. Po zabiegu pozostają małe rany do wygojenia. Możesz odczuwać ból i dyskomfort, jednak sam proces gojenia i powrotu do zdrowia jest znacznie szybszy i mniej bolesny niż w przypadku zabiegów otwartych.

Laparoskopia – wskazania do zabiegu 

Najczęstsze wskazania do laparoskopii diagnostycznej to​​: 

• ocena zaawansowania choroby nowotworowej – ocena operacyjności guza i dostosowania leczenia, 
• diagnostyka chorób wątroby w tym zmian ogniskowych – ocena zmian w marskości wątroby i rozpoznawanie zmian przerzutowych, 
• diagnostyka wodobrzusza w celu znalezienia jego przyczyn, 
• diagnostyka ostrych chirurgicznych chorób jamy brzusznej, 
• diagnostyka urazów brzucha, 
• diagnostyka zapalenia narządów miednicy mniejszej, 
• diagnostyka niepłodności u kobiet oraz nieprawidłowego umiejscowienia ciąży, 
• diagnostyka endometriozy. 

Laparoskopia jako metoda zabiegowa znajduje zastosowanie w: 

• usunięciu pęcherzyka żółciowego najczęściej w przebiegu kamicy żółciowej, 
• operacji przepukliny pachwinowej, 
• usunięciu wyrostka robaczkowego w przebiegu ostrego zapalenia, 
• operacjach bariatrycznych, których celem jest leczenie patologicznej otyłości, np. resekcja żołądka, 
• usunięciu śledziony z powodu pęknięcia śledziony, w przebiegu chorób nowotworowych, torbieli, ropni, 
• operacyjnym leczeniu choroby refluksowej przełyku, 
• usunięciu nadnercza najczęściej z powodu guza nadnerczy, 
• chirurgii onkologicznej – usuwaniu zmian nowotworowych w obrębie jamy brzusznej, 
• chirurgii żołądka i jelit,
• chirurgii urologicznej (zabiegi operacyjne nerek, moczowodów i pęcherza moczowego), 
• chirurgii ginekologicznej (np. usuwanie mięśniaków macicy, torbieli jajników). 

Jak się przygotować do laparoskopii? 

Przed laparoskopią konieczne są badania przygotowujące do zabiegu: morfologia krwi (w tym oznaczenie grupy krwi, sprawdzenie krzepliwości) i EKG (sprawdzenie pracy serca). Wszystkie nieprawidłowości i wątpliwości skonsultuj z lekarzem kierującym na zabieg. Jeśli leczysz się na serce, skonsultuj się z kardiologiem. 

Dzień przed zabiegiem stosuj dietę lekkostrawną. W dniu zabiegu musisz być na czczo. 

Laparoskopia – przeciwwskazania 

• Ostre zespoły wieńcowe, 
• skłonność do masywnych krwawień, 
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• zaburzenia krążenia i pracy serca, 
• rozdęcie jelit, 
• ostre zapalenie otrzewnej, 
• liczne zrosty po wcześniejszych zabiegach chirurgicznych.

Laparoskopia – zalety metody 

Największe zalety laparoskopii to mniejszy uraz powłok (mniejsza linia cięcia chirurgicznego i rana pooperacyjna) oraz lepsza wizualizacja pola zabiegowego.  

Po takim zabiegu szybciej powrócisz do zdrowia i będziesz odczuwać mniejszy ból niż po klasycznym zabiegu chirurgicznym z dużym polem cięcia powłok. Ograniczenie długości cięcia chirurgicznego przyczynia się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań takich jak zakażenie rany pooperacyjnej czy przepuklina w miejscu zabiegowym. Zaobserwowano także mniejszą liczbę zrostów oraz szybszy powrót perystaltyki jelit. Po laparoskopii szybciej wyjdziesz ze szpitala i wrócisz do swoich codziennych aktywności i pracy, co spowoduje obniżenie kosztów hospitalizacji i leczenia. 

W trakcie operacji metodami minimalnego dostępu chirurg jest w stanie zobrazować każdą okolicę jamy brzusznej bez poszerzania cięcia. Podczas laparoskopii wszystkie manewry wewnątrz jamy brzusznej są wykonywane pod kontrolą wzroku, obraz narządów jest powiększany, co zwiększa precyzję zabiegu i dokładność szycia. 

Laparoskopia – powikłania 

Jak każdy zabieg inwazyjny, laparoskopia również jest obarczona ryzykiem wystąpienia powikłań. Podczas zakładania dostępu operacyjnego może dojść do niekontrolowanego przebicia i uszkodzenia narządów jamy brzusznej, może pojawić się odma opłucnowa lub podskórna (wtłoczenie powietrza w jamy trzewi). Może także dojść do komplikacji w miejscach wprowadzania aparatury w postaci krwawienia z powłok brzusznych i dużych naczyń czy problemów z gojeniem się ran pooperacyjnych.

Przeczytaj również:
Znieczulenie ogólne. Jakie są rodzaje i wskazania?