Marihuana – co to jest? Skutki palenia, działanie i wpływ na zdrowie

Marihuana – co to jest? Czy jest narkotykiem? 

Marihuana znana jest ludziom od bardzo dawna. Zapiski archeologiczne wskazują, że mogła być uprawiana nawet 6000 lat temu, a pierwsze wzmianki o konopiach pochodzą z pism chińskich sprzed 1500 lat p.n.e.  

Marihuaną nazywamy susz, który jest uzyskiwany z roślin konopi. Susz ten w swoim składzie posiada substancje o działaniu psychoaktywnym. Marihuana używana jest przede wszystkim rekreacyjnie lub jako element leczenia, np. przewlekłego bólu, nudności i wymiotów. Marihuana pozyskiwana jest z suszonych lub w niektórych przypadkach sfermentowanych kwiatostanów żeńskich, z dodatkiem liści. 

Wbrew niektórym opiniom, marihuana jest substancją psychoaktywną, czyli posiada działanie narkotyczne. Za psychoaktywne działanie marihuany odpowiada związek chemiczny THC. Marihuana jest zaliczana do grupy narkotyków „miękkich” – takich, które nie powodują uzależnienia fizycznego.

Jakie są odmiany marihuany? 

Istnieje kilka odmian marihuany w zależności od gatunku konopi użytej do jej produkcji. Różnią się one między sobą rodzajem doznań, jakie wywołują. 

Konopie indyjskie  

Są jednym z najpopularniejszych gatunków. Pochodzą z terenów Indii, Pakistanu i Afganistanu. Wywołują uczucie błogostanu (wysokie stężenie CBD) i wzmacniają doznania zmysłowe, takie jak np. smak czy dotyk. Są również stosowane w medycynie do produkcji leków. Konopie indyjskie posiadają odmiany, różniące się od siebie stężeniem substancji psychoaktywnych. Do najpopularniejszych należą: 

• OG Kush – działają pobudzająco na organizm. Stężenie THC jest wysokie i waha się w granicach 15-20%. 
• Bubba Kush – działają relaksacyjnie i rozluźniająco. Działanie jest długotrwałe, stężenie THC wynosi ok. 8%. 
• Tahoe – składają się z połączenia konopi indyjskiej (60%) i konopi siewnej (40%). Stosowane w leczeniu osób zmagających się z przewlekłą bezsennością. Wysokie stężenie THC (10-20%). 
• Lemon Kush – stosowane wspomagająco w leczeniu takich schorzeń jak: bezsenność, depresja, silny ból. THC na poziomie 5-15%. Dostarczają poczucia rozluźnienia i ulgi. 

Konopie siewne  

Występuje w krajach ciepłych, gdzie okres wegetacji jest długi, np. Tajlandia, Meksyk. Ten gatunek nie posiada właściwości psychoaktywnych ze względu na bardzo małe stężenie THC. W swoim składzie ma on jednak CBD – kannabinoid, który posiada pewne pozytywnie wpływające na nasz organizm właściwości. Wytwarzany jest z niego olej konopny. Konopie siewne są stosowane w przemyśle spożywczym i kosmetycznym, a ich uprawa jest w naszym kraju legalna. 

Jak działa marihuana? 

Marihuana jest substancją chemiczną, która oddziałuje na organizm ludzki za pomocą układu endokannabinoidowego. Przed jego odkryciem w 1990 roku naukowcy sądzili, że marihuana oddziałuje na ciało w podobny sposób co alkohol, czyli wnikając w błony komórkowe mózgu, zaburzając tym samym pracę komórek nerwowych. Substancje wchodzące w skład marihuany działają na układ nerwowy w podobny sposób jak substancje, które są produkowane przez nasz organizm naturalnie i łączą się z receptorami układu endokannabinoidowego.  

Receptory kannabinoidowe znajdują się w całym ciele, ale są też miejsca, gdzie ich stężenie jest wyjątkowo wysokie.  

• Receptor CB-1 znajdują się przede wszystkim w mózgu i rdzeniu kręgowym, w tych obszarach mózgu które odpowiadają za sen, wrażenie bólu, pamięć, apetyt i poczucie czasu. Działanie marihuany na ten receptor (szczególnie w dużych ilościach) może prowadzić do stanu intoksykacji.  
• Receptor CB-2 możemy znaleźć w komórkach układu immunologicznego, gdzie oddziałuje na uczucie bólu, pojawienie się stanu zapalnego czy poziom uszkodzenia tkanek. 

Mechanizm działania układu endokannabinoidowego związany jest z regulacją: nastroju (zmniejsza depresję), reaktywności stresowej (osłabia negatywne skutki stresu) i zachowań lękowych (osłabia lęk). 

Działanie marihuany można podzielić na trzy etapy: 

1. W pierwszym etapie, który następuje chwilę po spożyciu marihuany pojawia się napływ radości, humor ulega poprawie, dominuje uczucie beztroski.  
2. Kolejny etap jest zdominowany przez ogólną relaksację i wyciszenie. Osoba zażywająca marihuanę ma wrażenie oderwania się od codziennych problemów i ukojenia. 
3. Ostatni etap nazywany jest fazą izolacji. Pojawia się poczucie senności, zobojętnienia, spowolnienie psychoruchowe i zaburzenie poczucia czasu. 

Czas działania marihuany na organizm człowieka wynosi w przybliżeniu 5-6 godzin.  

Jak marihuana wpływa na organizm? 

Wpływ marihuany na organizm człowieka w dużej mierze zależy od rodzaju przyjętej marihuany i jej ilości. Warto zaznaczyć, że marihuana charakteryzuje się bardzo niską toksycznością, a przedawkowanie marihuany jest niemożliwe. Aby doszło do toksycznego zatrucia, osoba musiałaby wypalić kilkadziesiąt tysięcy jointów w odstępie 15-20 minut. 

Marihuana wpływa na organizm poprzez: 

• zaburzenia percepcji czasu i odległości; 
• wrażenie lekkości ciała; 
• zjawisko synestezji – stanu, w którym doświadczenia jednego ze zmysłów prowadzą do pojawienia się doświadczeń z innych zmysłów; 
• podwyższony nastrój, większą pewność siebie, poczucie relaksu i ulgi; 
• wrażenie zwiększonej ostrości wzroku, słuchu, węchu;  
• gadatliwość i skłonność do rozmyślania; 
• senność; 
• osłabienie pamięci i koncentracji uwagi; 
• spadek siły mięśniowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, czasu reakcji i płynności ruchów. 
• pobudzenie apetytu. 

Negatywne i pozytywne skutki palenia marihuany 

Do pozytywnych skutków palenia marihuany możemy zaliczyć: 

• podwyższenie nastroju i pobudzenie wyobraźni; 
• stan rozluźnienia, głębokiego relaksu i ukojenia; 
• zmniejszenie poziomu lęku;  
• nasilenie zachowań socjalnych – łatwość nawiązywania kontaktu; 
• właściwości przeciwnowotworowe i przeciwzapalne CBD; 
• łagodzenie bólu; 
• łagodne obniżenie ciśnienia krwi. 

Do negatywnych skutków palenia marihuany (w dużej ilości) należą przede wszystkim: 

• wzrost ciśnienia i przyspieszone tętno; 
• ból głowy i gorączka; 
• poczucie ogólnego rozbicia; 
• wysuszenie śluzówki jamy ustnej i podrażnienie śluzówki dróg oddechowych; 
• utrata motywacji, rozkojarzenie, problemy z pamięcią i uwagą; 
• nadmierna senność; 
• wzrost apetytu prowadzący do objadania się; 
• psychoza (w przypadku bardzo dużych dawek, wysokiego poziomu THC lub dodaniu do marihuany innych substancji o działaniu psychodelicznym). 

Czy marihuana jest szkodliwa? 

Marihuana może być szkodliwa, jeśli jest nadużywana lub gdy do suszu dodawane są inne substancje o działaniu np. psychodelicznym. Szczególnie szkodliwa jest również syntetyczna marihuana, zaliczana do grupy dopalaczy. Powstaje dzięki spryskaniu suszu roztworami syntetycznych kannabinoidów, co powoduje wzrost siły ich działania i skutkuje pojawieniem się wielu objawów niepożądanych, np. halucynacji, agresji, depersonalizacji i derealizacji. 

Niebezpieczne jest również łączenie marihuany z innymi środkami uzależniającymi jak alkohol czy tytoń. 

Pomimo tego, że marihuana zaliczana jest do narkotyków „miękkich” o mniejszej szkodliwości użytkowania niż np. kokaina czy amfetamina, to w literaturze możemy spotkać się z teoriami, że marihuana może być narkotykiem inicjacyjnym a jej stosowanie może z czasem prowadzić do sięgania po mocniejsze środki psychoaktywne. Teorie te nie znalazły jednak jednoznacznego potwierdzenia. 

Skutki uboczne długotrwałego palenia marihuany 

Długotrwałe używanie marihuany niesie za sobą wiele konsekwencji. Marihuana wpływa na nasze funkcjonowanie psychiczne i fizyczne. 

Częste i długotrwałe używanie marihuany u osób cierpiących na choroby układu krążenia negatywnie wpływa na ich stan zdrowia i może prowadzić do pogłębienia się problemów zdrowotnych. Ponadto marihuana może wchodzić w interakcję z przepisanymi przez lekarza lekami. 

Marihuana szkodzi także układowi oddechowemu, gdyż jej palenie powoduje odkładanie się w płucach substancji smolistych. Długotrwałe stosowanie marihuany może prowadzić do uszkodzenia oskrzeli i zmniejszenia wydajności płuc, co jest wyjątkowo niebezpieczne u ludzi cierpiących na choroby układu oddechowego, np. astmę. 

Długotrwałe zażywanie tej substancji psychoaktywnej może skutkować niewielkimi zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, np. zdolności koncentracji uwagi, pamięci krótkotrwałej i percepcji bodźców. Efektem tego mogą być np. problemy w nauce. 

Część ludzi, którzy systematycznie korzystają z marihuany doświadcza stanów obniżenia nastroju, zaburzeń lękowych i snu. Mogą pojawić się u nich wahania nastroju i anhedonia. 

Osoby, które przez długie lata palą marihuanę mogą również cierpieć na syndrom amotywacyjny. Do jego głównych symptomów zaliczamy: brak chęci do podejmowania aktywności i realizacji zamierzonych celów, obojętność, uczucie pustki, porzucanie hobby i utrata zainteresowań. 

Długotrwałe używanie marihuany może także negatywnie wpływać na życie społeczne. Wśród osób palących marihuanę można zaobserwować tendencję do izolacji społecznej, skłonność do poczucia osamotnienia i braku wsparcia. Regularne palenie marihuany może wiązać się również z niższymi wynikami w nauce i wyższym poziomem bezrobocia. 

Do skutków ubocznych zaliczyć można także obniżenie płodności, które dotyczy głównie mężczyzn. 

Kto nie powinien palić marihuany? Przeciwwskazania zdrowotne 

Marihuana nie powinna być używana przez osoby: 

• nadwrażliwe (uczulone) na kannabinoidy; 
• ciężarne/ karmiące piersią; 
• genetycznie predysponowane do zaburzeń psychotycznych (stosowanie marihuany może wywołać epizod psychotyczny); 
• zmagające się z chorobami układu krążenia (np. arytmią);  
• młode (do 23. roku życia), które są wyjątkowo wrażliwe na substancje zawarte kannabinoidach; 
• z poważnymi zaburzeniami osobowości. 

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania medycznej marihuany: 

• w przypadku planowania ciąży, gdyż stosowanie marihuany negatywnie wpływa na płodność; 
• u osób, u których stwierdzono choroby nerek i wątroby; 
• przy dolegliwościach ze strony układu oddechowego, np. astmie; 
• u osób uzależnionych od innych substancji psychoaktywnych. 

Lecznicze właściwości marihuany – jakie są? 

Prowadzonych jest wiele badań naukowych nad leczniczymi właściwościami marihuany. Marihuana medyczna stosowana jest pomocniczo w leczeniu wielu chorób i dolegliwości.

Marihuana medyczna może być używana w przypadku: 

• występowania u osoby drgawek i skurczów mięśni oraz bólu, np. w stwardnieniu rozsianym; 
• chorych na AIDS i nowotwory, u których występują nudności, utrata apetytu, osłabienie i zmęczenie; 
• pojawienia się u chorych wymiotów i mdłości, np. przy wirusowym zapaleniu wątroby typu C; 
• gdy u danej osoby występuje ból przewlekły, neuropatyczny; 
• zespołu Tourette’a;  
• jaskry; 
• padaczki (również dziecięcej); 
• osób zmagających się z anoreksją; 
• zespołu stresu pourazowego (PTSD), zaburzeń lękowych i depresji; 
• choroby Leśniowskiego-Crohna; 
• wrzodziejącego zapalenia jelita grubego; 
• migreny; 
• występowania zaburzeń reumatycznych; 
• ADHD. 

Marihuana nie ma właściwości pozwalających wyleczyć choroby i zaburzenia – posiada za to zdolność do redukowania objawów różnych dolegliwości. Dzięki temu w niektórych przypadkach możliwe jest zmniejszenie dawek innych leków, które wywołują niepożądane objawy. 

Marihuana medyczna jest przepisywana prze lekarza głównie w sytuacjach, kiedy tradycyjne leczenie nie przynosi pożądanych rezultatów. 

Medyczna marihuana przyjmowana jest w postaci: herbaty, inhalacji, palenia lub wkraplania oleju z konopi pod język. 

Czy marihuana uzależnia? 

Marihuana jest narkotykiem „miękkim” i nie powoduje uzależnienia fizycznego, ale możliwe jest pojawienie się zależności psychicznej. Regularne korzystanie z marihuany może prowadzić więc do rozwoju uzależnienia. Ryzyko jest wyjątkowo wysokie w przypadku osób, które codziennie palą marihuanę. 

Można podejrzewać u danej osoby uzależnienie od kannabinoidów, gdy występuje u niej silna potrzeba ich używania, samokontrola jest osłabiona oraz gdy po zaprzestaniu przyjmowania substancji pojawiają się przykre dolegliwości psychiczne. 

Objawy uzależnienia od marihuany 

Przy długotrwałym stosowaniu marihuany mogą pojawiać się następujące objawy: 

• osłabienie apetytu i obniżenie masy ciała; 
• rozdrażnienie, duża nerwowość i łatwe popadanie w irytację; 
• stany niepokoju i lęku, które mogą się rozwinąć w zaburzenia lękowe; 
• zaburzenia snu, koszmary senne; 
• obniżenie nastroju. 

W przypadku odstawienia mogą pojawić się nawet niektóre symptomy fizyczne, takie jak: bóle, dreszcze i zwiększona potliwość. 

Aby można było stwierdzić u danej osoby uzależnienie od kannabinoidów, w ciągu 12 miesięcy muszą wystąpić u niej co najmniej trzy objawy: 

• Silna chęć do zażycia substancji, może pojawiać się nawet pod postacią poczucia wewnętrznego przymusu; 
• Problemy z kontrolą ilości i częstotliwości zażywania substancji; 
• Symptomy odstawienia, takie jak: drażliwość, zaburzenia snu, spadek koncentracji uwagi, potliwość, lęk. Osoba uzależniona może wówczas przyjąć ponownie substancję (marihuanę) w celu eliminacji tych symptomów lub próbować się ich pozbyć z pomocą innych środków (np. alkohol, leki uspokajające i nasenne); 
• Zjawisko tolerancji, czyli potrzeba zażywania większej dawki substancji w celu osiągnięcia podobnych efektów jakie pojawiały się w początkowym etapie zażywania; 
• Duże zaabsorbowanie sprawami związanymi z marihuaną. Porzucanie dotychczasowych form spędzania wolnego czasu i relaksu na rzecz zażywania marihuany; 
• Stosowanie marihuany pomimo świadomości, że może ona wywoływać efekty niepożądane, np. w postaci psychozy, zaburzeń lękowych, obniżenia nastroju czy syndromu amotywacyjnego.

Po czym rozpoznać, że ktoś pali marihuanę?  

Obecność marihuany można wykryć za pomocą specjalistycznych testów, które są dostępne do kupienia w aptekach. Są to testy jakościowe mierzące obecność THC w moczu. Testy te mogą wykryć obecność marihuany nawet do 3 tygodni od momentu zażycia. Dostępne są również testy badające obecność marihuany w ślinie (do 4-5 godzin od momentu wdychania dymu podczas palenia).  

Inną możliwością wykrycia marihuany w organizmie są testy laboratoryjne z próbki krwi lub włosów. Mogą one wykryć obecność narkotyku, nawet jeśli był on zażywany po raz ostatni kilka miesięcy wcześniej.  

Leczenie uzależnienia od marihuany 

Proces leczenia uzależnienia od marihuany wygląda inaczej niż leczenie osób uzależnionych od „twardych” narkotyków czy alkoholu. W przypadku leczenia uzależnienia od kannabinoidów nie jest potrzebna detoksykacja, a cały proces opiera się głównie na psychoterapii.  

Bardzo ważnym elementem leczenia jest (podobnie jak w przypadku innych uzależnień) motywacja i chęć zmiany. Praca z psychoterapeutą specjalizującym się w problematyce uzależnień może pomóc osobie uzależnionej znaleźć alternatywne sposoby radzenia sobie z problemami. 

W przypadku, gdy osobą uzależnioną jest nastolatek, celem terapii jest wzbudzenie u młodego człowieka motywacji do porzucenia używki, gdyż to najczęściej młodzi ludzie nie chcą rezygnować z przyjmowania substancji. Ważnym elementem leczenia jest wówczas psychoedukacja na temat skutków zażywania narkotyków i ich negatywnego działania na wciąż rozwijający się organizm. 

Marihuana w Polsce – co mówi prawo? 

Sprowadzanie marihuany z zagranicy, jej produkcja, sprzedaż a także posiadanie są w Polsce nielegalne i karalne. Za posiadanie kannabinoidów grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. Za handel marihuaną możemy otrzymać karę do 10 lat pozbawienia wolności, natomiast sprzedaż narkotyku osobie małoletniej zagrożone jest karą od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. 

Prokurator może nie wnieść aktu oskarżenia w przypadku posiadania przez osobę niewielkich ilości marihuany do użytku osobistego w sytuacji, gdy jest to pierwsze złamanie prawa przez daną osobę lub jeśli jest ona uzależniona od narkotyków.  

O ile posiadanie marihuany jest nielegalne i podlega karze, to bycie „pod wpływem” już nie. W przypadku, gdy zostaniemy zatrzymani pod wpływem marihuany lub po przebadaniu (np. w szpitalu) zostanie wykryta w naszym systemie obecność narkotyku (jednak nie posiadamy przy sobie marihuany) to nie możemy zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. 

Czy medyczna marihuana jest legalna? 

Polska zalegalizowała stosowanie marihuany medycznej w 2017 roku. Leki na bazie konopi są stosowane wspomagająco w leczeniu wielu schorzeń i cieszą się wraz z upływem czasu coraz większym zainteresowaniem środowisk medycznych. 

W Polsce marihuanę medyczną można spotkać głównie pod postacią areozolu i waporyzacji. W Europie zarejestrowane są do tej pory 2 leki na bazie kannabinoidów. 

Korzystanie z medycznej marihuany jest w Polsce legalne, jednak jej uprawa wciąż jest nielegalna. Może się to przekładać na wysokie ceny leków na bazie marihuany, które muszą być sprowadzane z innych krajów.

Przeczytaj również:
Kannabinoidy – czym są i do czego są stosowane?