Pluskwica groniasta – właściwości i zastosowanie

Pluskwica groniasta – co to takiego? 

Pluskwica groniasta (Cimicifuga racemosa) to wieloletnia roślina należąca do rodziny jaskrowatych, która pochodzi z Kanady i wschodnich Stanów Zjednoczonych. Ze względu na jej wysoką wartość leczniczą i korzyści zdrowotne wykorzystywana jest od dawna w medycynie naturalnej. Rdzenni Amerykanie używali jej w leczeniu bólu mięśniowo-szkieletowego, reumatyzmu, epilepsji, gorączki, kaszlu, zapaleniu płuc, bólach porodowych i nieprawidłowości miesiączkowania. Przygotowywali napary z korzenia. Dopiero w XVII wieku wiedza o korzystnych właściwościach tej rośliny została rozpowszechniona w Europie, a w połowie zeszłego stulecia w Niemczech przeprowadzono badania naukowe potwierdzające jej lecznicze właściwości.  

Roślina osiąga wysokość 1-2 metrów. Najczęściej rośnie na obrzeżach lasów, w zaroślach lub na skarpach. Preparaty wytwarzane są z całej rośliny lub z kłączy i korzeni (podziemnych łodyg) w postaci płynnych lub suszonych ekstraktów [1-6]. 

Pluskwica groniasta – związki czynne 

Za działanie farmakologiczne pluskwicy groniastej odpowiadają: 

• glikozydy triterpenowe (aktyna, 27-deoksyaktaina, cimicyfugozyd); 
• żywice (np. cimicifugin); 
• kwasy organiczne (kawowy, ferulowy, izoferulowy i fukinolowy); 
• estry kwasu cynamonowego; 
• alkaloidy (cytyzyna, metyocytyzyna); 
• taniny; 
• izoflawonoidy (formononetyna). 

Uważa się, że za właściwości wykorzystywane do zwalczania objawów menopauzy odpowiadają glikozydy triterpenowe. Preparaty lecznicze wykorzystywane w terapii menopauzy są standaryzowane w celu dostarczenia co najmniej 1 mg glikozydów triterpenowych na dzienną dawkę [6-8]. 

Pluskwica groniasta – zastosowanie w menopauzie  

Klasyczne preparaty hormonalne stosowane w leczeniu menopauzy wykazują wiele działań niepożądanych. Wiele kobiet poszukuje alternatywnych terapii dla niedoboru estrogenu. Jedną z takich roślin jest pluskwica groniasta, którą stosuje się w postaci ekstraktu lub jako składnik produktów złożonych. Preparaty te wykazują działanie serotoninergiczne i dopaminergiczne, co może skutecznie łagodzić wiele psychosomatycznych objawów menopauzy. Przypuszcza się, że związki czynne mają działanie podobne do hormonów estrogenowych. Nie do końca poznane jest, czy zawarte związki wykazują działanie takie jak estrogeny czy aktywują odpowiednie receptory. Pluskwica groniasta stosowana jest przy takich objawach przekwitania jak:  

• uderzenia gorąca, 
• nadmierne pocenie się, 
• suchość pochwy, 
• kołatanie serca, 
• szumy uszne, 
• zawroty głowy, 
• zaburzenia snu, 
• stany napięcia, 
• nerwowość i drażliwość.  

Światowa Organizacja Zdrowia w 2002 roku potwierdziła skuteczność i bezpieczeństwo stosowania wyciągu z pluskwicy groniastej. Dostępne na rynku preparaty są zarejestrowane jako leki – ich działanie zostało potwierdzone badaniami klinicznymi. Pierwsze efekty w łagodzeniu menopauzy można zaobserwować już po dwóch tygodniach stosowania. Wyciągu z pluskwicy groniastej nie należy stosować dłużej niż 6 miesięcy [3-6]. 

Pluskwica groniasta – inne zastosowania 

Pluskwica groniasta znalazła zastosowanie w łagodzeniu skurczów menstruacyjnych i zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Według badań naukowych pluskwica groniasta może być stosowana u młodych kobiet po usunięciu jajników lub macicy, a także u kobiet z zaburzeniami miesiączkowania. Trwają również badania nad ochronnym działaniem wyciągów z pluskwicy przeciw niektórym nowotworom (np. sutka) [3, 6].  

Pluskwica groniasta – przeciwwskazania i skutki uboczne 

Skutki uboczne stosowania pluskwicy groniastej występują stosunkowo rzadko. Do możliwych działań niepożądanych zalicza się:  

• problemy z przewodem pokarmowym,  
• niedociśnienie tętnicze,  
• bóle i zawroty głowy,  
• nudności, 
• przemijające reakcje alergiczne.  

Należy zachować szczególną ostrożność u osób ze stwierdzonymi chorobami wątroby. Preparaty mogą wchodzić w interakcję z lekami na nadciśnienie. 

Występowanie działań niepożądanych związane jest najczęściej z nieprawidłowym dawkowaniem i zbyt długim stosowaniem. Kuracja nie powinna trwać dłużej niż 6 miesięcy. Nie ma wystarczających dowodów na bezpieczne stosowanie pluskwicy groniastej podczas ciąży i w trakcie karmienia piersią. Zasadniczo preparaty zawierające wyciąg z Cimicifuga racemosa nie powinny być przyjmowane jednocześnie z estrogenami. Przeciwwskazane są również dla pacjentek, które były lub są leczone na nowotwór piersi lub inny nowotwór estrogenozależny [6]. 

Preparaty zawierające wyciągi pluskwicy groniastej zyskują coraz większą popularność przede wszystkim w naturalnym łagodzeniu dolegliwości związanych z okresem menopauzy. Nie powinny być stosowane dłużej niż 6 miesięcy i w przypadku nowotworów, a ich stosowanie należy konsultować z lekarzem. Rzadkie występowanie działań niepożądanych o łagodnym charakterze przemawia na korzyść tego typu preparatów jako alternatywy dla hormonalnej terapii zastępczej.  

Przeczytaj również:
Zioła łagodzące objawy menopauzy