Polimialgia reumatyczna – przyczyny, objawy, leczenie

Polimialgia reumatyczna – przyczyny  

Polimialgia reumatyczna jest chorobą zapalną. Występuje głównie u osób po 50. roku życia, dwukrotnie częściej u kobiet. Zachorowalność zależy również od regionu świata – wysoką obserwuje się w Europie północnej, niższą w południowej.  

Pośród czynników wpływających na wystąpienie choroby wymienia się: 

• osobnicze predyspozycje genetyczne, 
• działanie promieniowania słonecznego, 
• zakażenia wirusem paragrypy, 
• palenie tytoniu (u kobiet). 

Niektóre badania wykazują również związek z zakażeniami innymi drobnoustrojami, takimi jak parwowirus B19, Mycoplasma pneumoniae czy Chlamydophila pneumoniae. 

Polimialgia reumatyczna często rozpoczyna się nagle, a do pierwszych objawów należą gorączka, złe samopoczucie, osłabienie, uczucie ciągłego zmęczenia i bóle mięśni, mogące zostać wstępnie błędnie uznane za objawy ostrej infekcji. 

Choroba ma tendencję do łagodnego przebiegu i zwykle trwa od kilku miesięcy do 2 lat, choć w nielicznych przypadkach może przybrać cięższy lub przewlekły przebieg. 

Polimialgia reumatyczna – objawy i powikłania 

Do objawów polimialgii reumatycznej należą: 

• bóle mięśni obręczy barkowej i biodrowej oraz szyi; 
• tkliwość na dotyk wymienionych grup mięśni; 
• sztywność mięśni, występująca rano lub po dłuższym przebywaniu w jednej pozycji, która trwa zwykle powyżej 30 minut i dotyczy mięśni bliższych grup np. ud, ramion; 
• bóle i ograniczenie ruchomości stawów barkowych, kolanowych, mostkowo-obojczykowych, nadgarstkowych, drobnych stawów rąk, np. międzypaliczkowych; 
• trudności lub wręcz niemożność uniesienia kończyn górnych ponad głowę; 
• objawy olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic – zaburzenia widzenia, bóle głowy w okolicy skroni lub potylicy, bóle żuchwy i języka; 
• obrzęki kończyn dolnych i rąk; 
• objawy zaburzeń depresyjnych; 
• zaburzenia snu; 
• zaburzenia odżywiania. 

Nieleczona lub długotrwała choroba może prowadzić do rozwoju powikłań: 

• zaników mięśniowych, rozwijających się w wyniku długotrwałego unieruchomienia spowodowanego przewlekłym bólem mięśni; 
• w przebiegu polimialgii reumatycznej z olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic może dojść do powikłań niedokrwiennych – udaru mózgu, zawału mięśnia sercowego, czy niedokrwienia innych narządów, w tym narządu wzroku z następczymi zaburzeniami widzenia do ślepoty włącznie; 
• amyloidozy, choć ta występuje rzadko. 

Polimialgia reumatyczna a zespoły paranowotworowe 

Objawy przypominające polimialgię reumatyczną mogą wystąpić w przebiegu licznych nowotworów: 

• macicy, jajnika, pochwy, piersi; 
• jądra, prostaty, prącia; 
• skóry; 
• nerki, pęcherza moczowego; 
• żołądka, trzustki, jelita grubego i cienkiego; 
• tarczycy i przytarczyc; 
• płuc; 
• rakowiaka; 
• gammapatii monoklonalnych, szpiczaka mnogiego czy makroglobulinemii Waldenstroma; 
• zespołu mielodysplastycznego; 
• ostrej białaczki szpikowej i przewlekłej białaczki limfatycznej. 

W przypadku wskazań wykonuje się odpowiednią diagnostykę onkologiczną lub hematologiczną w poszukiwaniu nowotworu. 

Polimialgia reumatyczna – diagnostyka 

W diagnostyce polimialgii reumatycznej zastosowanie znajdują badania laboratoryjne, obrazowe i inne. 

W testach laboratoryjnych stwierdza się wysokie parametry zapalne – OB i CRP, niekiedy również odchylenia w morfologii krwi obwodowej – niedokrwistość, podwyższoną liczbę płytek krwi, nieprawidłowości w badaniach immunologicznych, takie jak podwyższenie stężenia immunoglobulin G, czy obecność przeciwciał antykardiolipinowych. Nie obserwuje się natomiast obecności czynnika reumatologicznego, przeciwciał anty-CCP, czy przeciwciał przeciwjądrowych.  

Mimo dolegliwości bólowych mięśni nie występuje też podwyższone stężenie kinazy kreatynowej – enzymu, którego podwyższone stężenie obserwuje się w uszkodzeniach mięśni. 

Wśród badań obrazowych stosuje się USG i rezonans magnetyczny, które mogą wykazać obecność stanu zapalnego w stawach biodrowych i ramiennych, w okolicznych kaletkach maziowych lub w obrębie pochewek niektórych ścięgien. 

Innymi badaniami stosowanymi w diagnostyce są elektromiografia i biopsja mięśnia, które nie wykazują istotnych odchyleń. W przypadku olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic wykonuje się biopsję tętnicy skroniowej. 

Stawiając rozpoznanie, stosuje się kryteria klasyfikacyjne ustalone przez ACR i EULAR. 

Polimialgia reumatyczna – leczenie 

W leczeniu najistotniejszą rolę odgrywają glikokortykosteroidy. W polimialgii reumatycznej obserwuje się bardzo dobrą i szybką reakcję na ich wdrożenie. Terapię rozpoczyna się od wysokich dawek, które następnie redukuje się zależnie od stanu pacjenta, przechodząc do dawki podtrzymującej, stosowanej zwykle przez okres roku lub dwóch lat. Redukcja dawki niekiedy wywołuje nawrót choroby. Nieliczni chorzy wymagają długotrwałego leczenia bardzo niską dawką. 

Innymi lekami stosowanymi w leczeniu polimialgii reumatycznej są leki immunosupresyjne i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Bardzo istotne znaczenie dla zachowania sprawności ruchowej ma regularna rehabilitacja. 

Choroba jest całkowicie uleczalna, a rokowania zwykle są dobre.

Przeczytaj również:
Zioła w chorobach reumatycznych