Badanie EKG. Na czym polega?

Na czym polega EKG?

Elektrokardiografia polega na bezbolesnym pomiarze elektrycznej aktywności serca za pomocą zestawu elektrod umieszczonych na powierzchni ciała pacjenta i połączonych kablami z rejestratorem. Zapis standardowego EKG, stanowiący graficzne przedstawienie aktywności elektrycznej serca składa się z dwunastu krzywych odpowiadających dwunastu odprowadzeniom – układom rejestrującym.

Elektrody rejestrujące umieszcza się w następujących miejscach:

• dwie tuż powyżej nadgarstków, na zewnętrznej powierzchni – mają one formę klamerek z „blaszką” po wewnętrznej stronie jednego z ramion,
• jedną tuż powyżej lewej kostki na jej bocznej powierzchni – również o budowie klamerki z „blaszką”,
• sześć na przedniej części klatki piersiowej i jej lewym boku – mają formę małych przyssawek, przytwierdzanych próżniowo do ciała.

Aby poprawić przewodnictwo elektryczne przed przymocowaniem elektrod, osoba wykonująca badanie może zwilżyć powierzchnię skóry za pomocą niewielkiej ilości wody lub żelu. Zapis uzyskany z każdego z odprowadzeń odpowiada innemu obszarowi, ma swój charakterystyczny kształt i wysokość załamków. Pomaga to w umiejscowieniu i identyfikacji uwidocznionych w EKG nieprawidłowości.

Czego można dowiedzieć się z EKG?

Zapis pomiarów dokonywanych przez elektrody umieszczone na ciele, czyli krzywa EKG lub elektrokardiogram to bogate źródło informacji o sercu i jego aktywności. Oto czego można się z niego dowiedzieć.

1. Częstość akcji serca – znając szybkość zapisu, z jaką wykonano dane EKG, można bez trudu obliczyć częstość akcji serca i ocenić, czy jest ona prawidłowa, czy mamy do czynienia z tachykardią, czyli jej przyspieszeniem czy bradykardią, czyli zwolnieniem.
2. Miarowość akcji serca – w warunkach prawidłowych rytm serca jest miarowy, czyli pomiędzy poszczególnymi pobudzeniami występują równe odstępy. Brak miarowości może świadczyć o patologii, takiej jak na przykład migotanie przedsionków.
3. Źródło impulsów – w sytuacji prawidłowej impulsy powstają w sercu w obszarze zwanym węzłem zatokowym, co daje charakterystyczny obraz w EKG.
4. Oś elektryczna serca – przy pomocy wysokości poszczególnych załamków można ocenić oś elektryczną serca, której nadmierne odchylenie w lewo lub prawo wskazuje na możliwość istnienia patologii narządu.
5. Zaburzenia rytmu serca – w EKG można uwidocznić zaburzenia rytmu, takie jak migotanie lub trzepotanie przedsionków, stanowiące źródło dokuczliwych objawów:

• kołatania serca,
• zawrotów głowy
• omdleń.

Szybka ocena rytmu serca za pomocą dwóch elektrod, jakie stanową łyżki defibrylatora, służy do oceny możliwości defibrylacji w sytuacji nagłego zatrzymania krążenia.

• Zaburzenia przewodzenia – również zaburzenia przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu są widoczne w elektrokardiogramie. Zależnie od miejsca dają inny obraz zaburzenia krzywej w różnych odprowadzeniach, co pozwala na ich identyfikację.
• Niedokrwienie – niedokrwienie mięśnia serca skutkuje powstaniem szeregu patologii w EKG. Ich obraz i konstelacja współwystępujących ze sobą zmian jest zależna od miejsca zaistnienia zawału mięśnia sercowego i czasu, jaki od niego upłynął. EKG jest nieodzowne w diagnostyce tego stanu.
• Przerost mięśnia sercowego – EKG uwidacznia cechy przerostu zarówno przedsionków, jak i komór serca.

Zmiany w EKG towarzyszą również innym stanom, takim jak choćby zaburzenia elektrolitowe, zapalenie osierdzia czy rozedma płuc. Każdemu z nich towarzyszą konstelacje zmian w zapisie krzywej, a sprawny specjalista interpretuje je wspólnie z obserwowanymi u pacjenta objawami i wynikami innych badań.

Jak przygotować się do EKG?

Badanie EKG nie wymaga szczególnego przygotowania. Przeprowadza się je w pozycji leżącej. Przygotowując się do jego planowego wykonania, możesz mieć na uwadze konieczność odsłonięcia klatki piersiowej i kostki. Załóż rozpinaną koszulę oraz spodnie o łatwych do podwinięcia nogawkach. Przed samym badaniem, jeśli ma ono miejsce po intensywnym marszu lub wchodzeniu po schodach, odpocznij i ureguluj oddech.

W sytuacjach nagłych, np. diagnostyki zawału mięśnia sercowego, badanie wykonuje się natychmiast.

EKG w ciąży

W czasie ciąży zachodzi wiele zmian w układzie sercowo-naczyniowym. Objętość osocza wzrasta nawet o 40-50%. Następuje zwiększenie objętości wyrzutowej (ilość krwi wtłaczanej przez jedną z komór serca w czasie pojedynczego skurczu serca) i wzrost liczby uderzeń serca na minutę. W efekcie powoduje to wzrost objętości krwi, jaką serce wtłacza do naczyń w ciągu jednej minuty. Przedsionki i komory powiększają się. Zaburzenie funkcji serca u kobiety w ciąży powoduje pogorszenie przepływu maciczno-łożyskowego i często kwalifikuje ciążę do kategorii tych z wyższym ryzykiem powikłań. W ciąży może również wystąpić hiperwentylacja, obrzęki, tętno hiperkinetyczne, zmiany tonów serca i szmery sercowe.

Wykonanie badania EKG w ciąży jest wskazane, jeśli występują u Ciebie duszności lub szmery serca. Lekarz może zlecić Ci też szereg innych badań. Te nieinwazyjne, jak wspomniane EKG, echokardiografia czy test wysiłkowy są bezpieczne i często wystarczają do rozpoznania choroby serca. Badania inwazyjne oraz takie, w których wykorzystywane jest promieniowanie, wykonywane są tylko w uzasadnionych przypadkach (np. zagrożenie życia), przy użyciu małej dawki promieniowania.

Wszystkim kobietom z wrodzoną wadą serca rekomenduje się echokardiografię płodu w 19-22 tygodniu ciąży. Pozwala to wykryć nawet 45% wrodzonych wad serca.