Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Nutricia Bebilon
X - Światowy Dzień Uśmiechu
X - Baby Week 7
X - Inhalatory
169

Propranolol – cudowny lek na wiele dolegliwości?

Słuchaj artykułu

Propranolol jest jednym z najlepiej poznanych leków z grupy beta-blokerów. Posiada on szerokie spektrum zastosowania, począwszy od leczenia nadciśnienia i dławicy piersiowej, a skończywszy na terapii lęków, migreny i drżenia samoistnego. Tak rozległy wpływ na organizm ludzki sprawia, że jest on zarówno „cudownym panaceum”, jak i lekiem o wielu działaniach niepożądanych.

Propranolol – cudowny lek na wiele dolegliwości?

Beta-adrenolityki – działanie 

Mechanizm działania beta-blokerów, jak sama nazwa wskazuje, wiąże się przede wszystkim z blokadą receptorów beta w organizmie człowieka. Receptory beta1 i beta2 należą do układu współczulnego, a ich pobudzenie powoduje między innymi: 

  • przyspieszenie akcji serca,  
  • rozkurcz mięśni gładkich ścian naczyń krwionośnych, 
  • rozkurcz mięśni gładkich ścian oskrzeli. 

Beta-adrenolityki (beta-blokery), działając antagonistycznie na receptor β1 w sercu, powodują zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej mięśnia sercowego, a co za tym idzie – mają pozytywny wpływ na regulację ciśnienia krwi (działanie hipotensyjne). Wykazują działanie przeciwarytmiczne oraz przeciwdziałają objawom choroby niedokrwiennej serca. Zmniejszają wydzielanie reniny – proteolitycznego enzymu powodującego wzrost ciśnienia krwi.


Produkty wspierające pracę serca
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Beta-blokery są również inhibitorami receptorów β2 umiejscowionych w wielu narządach organizmu człowieka – w oskrzelach, naczyniach krwionośnych, przewodzie pokarmowym. Hamują pobudzające działanie adrenaliny i noradrenaliny, zmniejszając zapotrzebowanie serca na tlen poprzez redukcję liczby skurczów tego narządu. Powodują skurcz ściany naczyń krwionośnych i zwiększenie obwodowego oporu krwi. 

Właściwości propranololu 

Propranolol działa na błonę komórkową serca, zmniejszając szybkość powstawania impulsów elektrycznych, spowalniając jego czynność oraz przedłużając czas trwania fazy skurczu. Substancja zmniejsza także objętość minutową serca. Wszystko to powoduje spadek zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen oraz zwiększenie tolerancji na wysiłek u chorych z dławicą piersiową.  

Propranolol posiada miejscowe działanie hemodynamiczne. Może powodować obkurczenie naczyń krwionośnych i zmniejszony przepływ krwi w naczyniakach u niemowląt. W ostatnich latach omawiany beta-bloker jest najczęściej stosowanym lekiem w wymienionym schorzeniu. W przypadkach naczyniaków występujących na twarzy stosuje się go w połączeniu z laseroterapią. 

Ponadto propranolol zmniejsza przepływ krwi przez wątrobę, obniża ciśnienie w żyle wrotnej oraz zmniejsza epizody krwawień z żylaków przełyku

Opisywana substancja ma zdolność hamowania procesu przekształcania tyroksyny w trójjodotyroninę, co jest wykorzystywane w leczeniu wspomagającym nadczynności tarczycy

Propranolol poprzez swoją nieselektywność w stosunku do receptorów β działa również poza receptorami β1 w sercu. Pokonuje barierę krew-mózg, dzięki czemu może mieć działanie ośrodkowe stosowane w terapii lęku

Propranolol polecany jest w leczeniu bólu związanego z napadem dławicy piersiowej. Wyjątkiem jest dławica Prinzmetala, gdzie jego użycie może wywołać efekt odwrotny do zamierzonego – nasilenie objawów choroby. 

Po podaniu doustnym lek bardzo dobrze się wchłania. Niestety tylko 1/3 dawki dociera do tkanek. W wątrobie ulega on efektowi pierwszego przejścia – w czasie przepływu przez organ ulega znacznemu zmetabolizowaniu. Dawkowanie musi być zatem ustalane indywidualnie przez lekarza prowadzącego.  

Propranolol – wskazania 

Wskazaniami do terapii propranololem są: 

  • nadciśnienie tętnicze, 
  • dławica piersiowa – poza postacią Prinzmetala, 
  • nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca, 
  • zapobieganie zawałom mięśnia sercowego, 
  • kardiomiopatia przerostowa, 
  • leczenie wspomagające w nadczynności tarczycy oraz przełomie tarczycowym, 
  • leczenie drżenia samoistnego, 
  • zapobieganie krwawieniu u pacjentów z żylakami przełyku i nadciśnieniem wrotnym, 
  • profilaktyka napadów migreny, 
  • lęk sytuacyjny i uogólniony przejawiający się poceniem, zaczerwienieniem twarzy i drżeniem rąk, 
  • leczenie wspomagające guza chromochłonnego nadnerczy, 
  • proliferujące naczyniaki u niemowląt. 

Propranolol – przeciwwskazania 

Propranolol przeciwwskazany jest: 

  • w leczeniu choroby niedokrwiennej serca u osób z niewydolnością tego organu, ponieważ powoduje zauważalne zmniejszenie siły skurczu mięśnia sercowego; 
  • u osób z astmą i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, gdyż może powodować skurcz oskrzeli; 
  • w bloku przedsionkowo-komorowym II i III stopnia i bloku zatokowo-przedsionkowym; 
  • w dławicy Prinzmetala, ponieważ paradoksalnie nasila ból w czasie napadów choroby; 
  • u osób cierpiących na zespół Raynauda (napadowy skurcz tętnic w obrębie rąk i stóp), ponieważ może zaostrzać objawy choroby; 
  • w przypadkach bradykardii, gdy częstotliwość akcji serca spada poniżej 60 uderzeń na minutę; 
  • u pacjentów z ryzykiem hipoglikemii – lek może maskować jej objawy (np. u chorych z wyniszczonym organizmem, niedożywionych, u cukrzyków); 
  • u kobiet w ciąży – obniża przepływ krwi przez łożysko, co wiąże się z ryzykiem poronienia lub bradykardii u płodu. 

Propranolol – działania niepożądane 

Do skutków ubocznych stosowania propranololu należą: 

  • koszmary senne, senność lub bezsenność, 
  • wymioty, biegunka, nudności, 
  • bradykardia, czyli spowolnienie akcji serca, 
  • hipotonia ortostatyczna (różnica poziomów ciśnienia związana ze zmianą pozycji ciała), 
  • przemijające uczucie zmęczenia, 
  • uczucie zimnych kończyn, ich drętwienie, sinienie, mrowienie, 
  • zawroty głowy, omamy, stany psychotyczne, wahania nastroju, 
  • wysypki, nasilenie objawów łuszczycy, łysienie, 
  • suchość oczu ze zmniejszonym wydzielaniem łez, 
  • napady duszności i kaszlu – u osób z astmą, 
  • zmniejszenie stężenia glukozy we krwi, co może powodować drgawki (zwłaszcza u dzieci i osób starszych). 

Mimo że propranolol ma wiele wskazań terapeutycznych i leczy szereg chorób, to lista działań niepożądanych wynikających z jego nieselektywności jest długa. Należy pamiętać, że wielu leków nie powinno się łączyć z propranololem (np. antagonistów kanału wapniowego, które stosowane są w leczeniu nadciśnienia tętniczego i dławicy piersiowej). Leku nie wolno odstawiać nagle, bez porozumienia z lekarzem, ponieważ może to prowadzić do zespołu odstawiennego (tachykardia, drżenie mięśni, nagły wzrost ciśnienia tętniczego krwi). Należy również pamiętać, że zażywając propranolol, nie powinno się korzystać z kąpieli słonecznych. Ma on właściwości fotouczulające – zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie UV i może prowadzić do silnych oparzeń. 


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. W. Kostowski i Z.S. Herman (red.) Farmakologia. Podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2008, tom 1, 
  2. Charakterystyka Produktu Leczniczego Propranolol WZF, 
  3. Janiec Waldemar (red.) Kompendium farmakologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, Wydanie II, 
  4. Indeks leków Medycyny Praktycznej 2006, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 
  5. A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, 
  6. Agencja oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Wydział Oceny Technologii Medycznych. Propranolol we wskazaniach innych niż określone w ChPL, Raport nr: OT.4321.3.2018.
  1. 31 lipca 2021, 09:56
    Agnieszka

    Jezeli biore lek Escitil i lekarz mi przepisal 3 razy dziennie propranolol to moge je laczyc razem.

    1. 4 sierpnia 2021, 13:00
      mgr farm. Marta Junowicz
      mgr farm. Marta Junowicz

      Dzień dobry.
      Teoretycznie między tymi lekami nie powinna wystąpić interakcja. Jednak escitalopramu nie należy stosować w przypadku zaburzeń rytmu serca (co jest jednym ze wskazań do stosowania leku Propranolol). Warto się upewnić, czy lekarz, który zapisał kolejny lek, wiedział, jakie preparaty są stosowane dotychczas oraz czy nie ma przeciwwskazań do ich łącznego stosowania w Pani przypadku.

  2. 9 czerwca 2022, 08:34
    Michalina

    Biorę propranolol na czerwienię się, ale mam po nim skutki uboczne, zawroty głowy, omdlenia czy jest jakiś zamiennik?

    1. 13 czerwca 2022, 16:00
      mgr farm. Agnieszka Mikołajczak
      mgr farm. Agnieszka Mikołajczak

      Dzień dobry. W przypadku wystąpienia wymienionych działań niepożądanych wskazane jest odstawienie leku. Leki z grupy beta-adrenolityków, różnić się mogą między sobą czasem działania oraz powinowactwem do receptorów, jednak wywołują podobne efekty uboczne. Alternatywne leczenie powinno zostać ustalone z lekarzem – w zależności od przyczyny zaczerwienienia twarzy.

  3. 21 kwietnia 2023, 07:38
    Roksana

    Biorę propranolol 10 mg od 8 lat na drżenie samoistne, do tych działań niepożądanych dodałabym kolosalne problemy z pamięcią i koncentracją. Pozdrawiam

  4. 5 sierpnia 2023, 17:08
    Myśl

    Mam nadzieję, że tak jak w przypadku leków psychotropowych, które podlegają większej kontroli w tym roku, bo receptomaty przepisywały je osobom niezdiagnozowanym, tak w przypadku leków kardiologicznych, uspokajających będzie to samo. Ludzie nie zdają sobie sprawy, jaką krzywdę mogą wyrządzić sobie i społeczeństwu, zażywając takie medykamenty. Zamiast kształcić wykwalifikowaną kadrę medyczną to zyskujemy automaty do przepisywania leków, a co za tym idzie szkodzimy innym osobom przecież.

  5. 5 sierpnia 2023, 17:11
    Zakazać bez konsultacji z lekarzem i obszernego wywiadu

    Kolejne leki po psychotropach i hormonalnych, które bez odpowiedniego prowadzenia przez lekarza, są dostępne z receptomatów. Ludzie biorą to, a później dziwią się, że ktoś osłabnie znacząco.

  6. 25 września 2023, 12:40
    Stany lękowe

    Po około 2tyg stosowania leku zauważyłem, że narasta we mnie lęk przed różnymi sytuacjami (niby stresującymi ale nie aż tak), dodatkowo trudno mi zasnąć myśląc ciągle o tym co mnie stresuje
    Czy to może być działanie uboczne?

    1. 25 września 2023, 15:28
      mgr farm. Marta Grabowska
      mgr farm. Marta Grabowska

      Propranolol powinien lęk niwelować, a nie go wywoływać. Wśród działań niepożądanych leku wymienia się m.in. omamy, psychozy, wahania nastroju, zaburzenia snu, koszmary senne.

  7. 8 grudnia 2023, 20:05
    Marta

    Witam lekarz przepisał mi escitalopram a doraźnie sympramol.Czy te leki można ze sobą łączyć .I czy sympramol może być stosowany jako lek doraźny ?

    1. 11 grudnia 2023, 15:41
      mgr farm. Marta Junowicz
      mgr farm. Marta Junowicz

      Dzień dobry. Jednoczesne stosowanie obu leków zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego. Prawdopodobnie z tego względu Sympramol ma Pani stosować doraźnie, w razie konieczności. Zasadniczo jednak efekt działania tego leku jest widoczny po około 2 tygodniach regularnego stosowania.

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę