Czym jest ferrytyna?

Ferrytyna – norma

Normy stężenia ferrytyny w surowicy krwi są dość szerokie:

• kobiety: 10 do 200 ng/ml, 
• mężczyźni: 30 do 300 ng/ml.

Przyjęto, że poziom ferrytyny poniżej 12 ng/ml oznacza wyczerpanie zapasów żelaza. Z kolei jej wartość powyżej 1000 ng/ml jest niespecyficznym markerem chorób, w tym infekcji i raka.

Ferrytyna – badanie

Ferrytyna jest parametrem oznaczanym we krwi pełnej obwodowej, jako element pogłębionej diagnostyki przy obniżonym poziomie hemoglobiny i hematokrytu. Co ciekawe, posiłek nie ma wpływu na stężenie ferrytyny, a więc nie musi być ona oznaczona na czczo. Na jej poziom mogą mieć natomiast wpływ:

• stosowane leki,
• infekcja,
• kondycja organizmu (np. nieprzespana noc).

Ferrytyna – niedobór

Niedobór ferrytyny jest specyficznie powiązany z niedoborem żelaza. Jego efektem najczęściej są:

• bladość skóry i błon śluzowych,
• osłabienie, męczliwość,
• senność,
• zawroty głowy i omdlenia,
• suchość skóry,
• obniżona odporność
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• obniżony nastrój, 
• tachykardia,
• łamliwe paznokcie,
• łamliwe, osłabione włosy.

Specyficznym objawem niedoboru żelaza u dzieci jest niewyjaśniony apetyt na kredę, glinę, krochmal czy surowy ryż. 

Ferrytyna – jak podnieść poziom?

Podstawowe leczenie polega na podawaniu preparatów żelaza i zastosowaniu diety bogatej w żelazo, w której dominują:

• czerwone mięso, 
• podroby, 
• zielone warzywa, 
• produkty pełnoziarniste.

Ferrytyna – nadmiar

Nadmiar ferrytyny może być spowodowany transfuzją krwi lub nieprawidłowym (np. bez wskazań klinicznych) stosowaniem suplementów diety powodujących wzrost poziomu żelaza. Jego objawy to:

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe (głównie zaparcia i wzdęcia),
• osłabienie,
• bóle stawowo-mięśniowe,
• spadek libido.

Istnieją dwa wyjątki, w których nie zawsze podwyższony poziom tego białka jest skorelowany z podwyższonym poziomem żelaza. Należą do nich: niedoczynność tarczycy i niedobór askorbinianów. 

Ferrytyna, jako białko ostrej fazy, może też ulegać podwyższeniu w przypadku:

• infekcji, 
• stanów zapalnych (chorób autoimmunologicznych), 
• zawału serca, 
• choroby wieńcowej, 
• niewydolności wątroby,
• niewydolności nerek, 
• niektórych chorób nowotworowych i zaburzeń metabolicznych,
• hemochromatozy pierwotnej i wtórnej, czyli nadmiernego wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego.

Pamiętajmy jednak, że zbyt niskie lub podwyższone stężenie ferrytyny nie musi oznaczać choroby. Wyniki badań należy skonsultować z lekarzem, który, w razie konieczności, zadecyduje o wdrożeniu leczenia. 

Źródła:

• https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/badania/152280,ferrytyna,
• Wang W., Knovich M.A., Coffman L.G., Torti F.M., Torti S.V.; Serum Ferritin: Past, Present and Future. Biochim Biophys Acta. 2010 Aug; 1800(8): 760–769,
• Knovich M.A., Storey J.A., Coffman L.G., Torti S.V., Torti F.M.: Ferritin for the clinician. Blood Rev. 2009 May;23(3):95-104.