Grzybica pochwy w ciąży – co zrobić, aby zapobiec infekcji i jak sobie z nią poradzić?

Czym jest grzybica pochwy? 

Grzybica pochwy, znana też jako kandydoza, jest infekcją pochwy spowodowaną grzybami z rodzaju Candida, a zwłaszcza Candida albicans, [1] które są odpowiedzialne za około 80% przypadków infekcji. [2] Choć drożdżaki stanowią stały element naszej mikroflory i występują zarówno na skórze, jak i na powierzchni błon śluzowych (np. w jamie ustnej, gardle, jelitach czy pochwie [3]), w pewnych warunkach i pod wpływem niektórych czynników może dojść do zachwiania naturalnej równowagi fizjologicznej i podwyższenia pH, a co za tym idzie – do nadmiernego namnożenia się grzybów. [4] Okoliczności, które sprzyjają rozwojowi stanu zapalnego, to m.in.  

• niewłaściwa dieta,   
• nieodpowiednie nawyki higieniczne,  
• cukrzyca,  
• przyjmowanie antybiotyków,  
• długotrwały stres,  
• ciąża, [5]  
• stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych.

Jak rozpoznać grzybicę pochwy? 

Grzybica pochwy i sromu – choć stosunkowo łatwo sobie z nią poradzić – może dawać dość uciążliwe objawy. Do najbardziej powszechnych i charakterystycznych z nich należą:  

• obrzęk warg sromowych,  
• zaczerwienienie,  
• świąd,  
• pieczenie,  
• białawe, serowate upławy o kwaśnym lub neutralnym zapachu (ale bywają też bezzapachowe),  
• ból podczas oddawania moczu. [6]  

Trzeba jednak pamiętać, że symptomy u poszczególnych osób mogą się różnić – infekcja może też niekiedy przebiegać bezobjawowo.  

W razie jakichkolwiek wątpliwości – zwłaszcza podczas ciąży – należy skonsultować się z lekarzem. 

Infekcja grzybicza a ciąża 

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na wystąpienie kandydozy. Dolegliwość ta już w ogólnym ujęciu jest niezmiernie powszechna. Według globalnych statystyk aż 75% kobiet przechodzi grzybiczą infekcję intymną co najmniej raz w życiu. [7]  

Ponieważ okres ciąży dodatkowo wiąże się ze sporymi zmianami hormonalnymi i podwyższonym poziomem estrogenu, [1] prawdopodobieństwo wystąpienia stanu zapalnego jest bardzo wysokie – szacuje się, że problem ten dotyka ponad 50% ciężarnych kobiet. [8] Choć najczęściej w takich okolicznościach kandydoza nie jest groźna (do przekazania infekcji dziecku podczas porodu dochodzi w niespełna 2% przypadków, a na dodatek przebieg infekcji jest zazwyczaj łagodny i łatwo ją wyleczyć [9]), nawracająca, nieleczona grzybica pochwy może doprowadzić do dość poważnych powikłań (a w skrajnych sytuacjach także spowodować przedwczesny poród i tym samym niekorzystnie wpłynąć na masę urodzeniową dziecka [10,11]). Dlatego też warto wiedzieć, jak zapobiegać chorobie oraz jakie kroki podjąć, gdy już dojdzie do zakażenia. 

Jak zapobiec kandydozie? [4,12] 

Istnieje wiele sprawdzonych sposobów, które mogą pomóc w ograniczeniu ryzyka infekcji. Do najoczywistszych z nich należy dbałość o zdrowie ogólne: 

• wysypianie się,  
• unikanie stresu,  
• stosowanie zrównoważonej diety, 
• przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.  

Ważny jest także odpowiedni wybór (i częste zmienianie) bielizny.  W tym przypadku bardzo dobrze sprawdzi się wygodna, przewiewna i niezbyt ciasna bielizna bawełniana.  

Należy też zadbać o zachowanie właściwej higieny intymnej – niewskazane jest używanie perfumowanych mydeł czy innych produktów mających w składzie silne detergenty.  

Istotne jest również unikanie płukania pochwy, ponieważ tego typu zabiegi zwiększają ryzyko podrażnienia i mogą doprowadzić do niekorzystnej zmiany pH.  

Warto też pamiętać, aby po skorzystaniu z toalety podcierać się od przodu do tyłu – zapobiega to wnikaniu bakterii i drobnoustrojów do pochwy. 

Jak leczyć grzybicę pochwy? 

Dzięki lekom dostępnym bez recepty grzybicę pochwy można zazwyczaj leczyć w domu.  

W okresie ciąży do wyboru sposobów leczenia należy jednak podejść szczególnie ostrożnie i warto przy wyborze produktu leczniczego zasięgnąć porady lekarza, położnej lub farmaceuty.  

Zazwyczaj w takich przypadkach bardzo dobrze sprawdzają się środki z klotrymazolem, składnikiem aktywnym przebadanym klinicznie w grupie kobiet w ciąży. [13,14] Zaleca się stosowanie go po pierwszym trymestrze. [15,16]  

Skuteczną praktyką jest łączenie preparatów do użytku wewnętrznego, które zwalczają infekcję, z kremami do użytku zewnętrznego, pomagającymi w złagodzeniu objawów i przynoszącymi ulgę miejscową.  

Trzeba przy tym pamiętać, że ze względów bezpieczeństwa w czasie ciąży aplikacji środków dopochwowych najlepiej dokonywać palcem, nie aplikatorem. 

L.PL.MKT.12.2020.7866 

Źródła: 

1. Vaginal yeast infection (thrush): Overview. 2019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK543220/. Dostęp: 16.11.2020 r.
   Dostęp: 16.11.2020 r. 
2. Radkiewicz J. Infekcje grzybicze pochwy i sromu. https://www.forumginekologii.pl/artykul/infekcje-grzybicze-pochwy-i-sromu. Dostęp: 16.11.2020 r. 
3. Paczkowska I. i wsp. Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz. Farm Pol, 2010, 66(8): 539–543. 
4. McKinley Health Center. Vaginal Discharge. 2008. https://mckinley.illinois.edu/sites/ default/files/docs/vaginal_discharge.pdf. Dostęp: 16.11.2020 r. 
5. Białka A, Wiewióra K, Drosdzol-Cop A. Ostre i przewlekłe infekcje grzybicze sromu i pochwy – standardy terapeutyczne. Forum Ginekologii i Położnictwa 2019; 46. 
6. Stanowisko zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie leczenia ostrego i nawrotowego grzybiczego zapalenia pochwy i sromu – stan wiedzy na 2008 rok. Ginekol Pol. 2008, 79, 638–652. 
7. Per-Anders Mardh, A. G. Rodrigues et al. Facts and myths on recurrent vulvovaginal candidosis. International Journal of STD & AIDS 2002; 13: 522± 539. 
8. Arul ARS, Sony P, Oyanar K. Prevalence of antenatal vulvovaginal candidiasis: our experience. Int J Reprod Contracept Obstet Gynecol. 2017; 6(2): 443–6. 
9. Thrush in pregnancy. https://www.zavamed.com/uk/ thrush-in-pregnancy.html. Dostęp: 25.08.2020 r.  
10. Czeizel AE, et al. Treatment of vaginal candidiasis for the prevention of preterm birth: a systematic review and meta-analysis. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2004;116(2):157–63. 
11. Roberts CL, et al. Treatment of asymptomatic vaginal candidiasis in pregnancy to prevent preterm birth: an open-label pilot randomized controlled trial. BMC Pregnancy Childbirth. 2011;11:18. 
12. NHS UK. Thrush in men and women. https://www.nhs.uk/conditions/thrush-in-men-and-women/. Dostęp: 16.11.2020 r. 
13. Liszkay M and Bremmers J. Canesten® vaginal mycosis: Clinical experience with clotrimazole combipacks in vaginal mycosis. Maternal Child Health. 1996:12–17. 
14. Mendling W. Efficacy of clotrimazole in vaginal mycosis during pregnancy and prophylaxis of yeast infection of the neonate. Maternal Child Health. 1996;18–22. 
15. Drugs.com. 2019. https://www.drugs.com/pregnancy/clotrimazole-topical.html. Dostęp: 16.11.2020 r. 
16. Moudgal VV & Sobel JD. Antifungal drugs in pregnancy: A review. Expert Opin Drug Saf. 2003;2(5):475–483.