Kozieradka – właściwości i zastosowanie

Kozieradka – właściwości

Kozieradka wyglądem przypomina koniczynę, a jej owocem jest długi strąk. Wydziela ona korzenny, nieco mdły zapach. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Do celów leczniczych roślinę kosi się, gdy owoce dojrzeją, a następnie suszy i młóci w celu otrzymania nasion. Surowcem leczniczym są nasiona kozieradki. Zawierają one od 20 do 30% substancji śluzowych składających się głównie z galaktomannanów.

Ponadto występują w nich:

• saponiny o szkielecie sterolowym, np. pochodne diosgeniny, jamogeniny, tigogeniny i gitogeniny,
• flawonoidy (np. witeksyna, izowiteksyna i wicenina),
• witaminy (np. amid kwasu izonikotynowego – witamina PP),
• tłuszcze, 
• białka, 
• cholina, 
• lecytyna,
• alkaloid trygonelina,
• gorycze,
• ślady olejku eterycznego,
• sole mineralne. 

Nasiona kozieradki to bogate źródło:

• witaminy C,
• witaminy B6,
• kwasu foliowego,
• witaminy A,
• minerałów (wapnia, żelaza, magnezu, fosforu, potasu, sodu i cynku).

Z nasion kozieradki otrzymuje się olej bogaty w śluz polisacharydowy, a także tłuszcze, saponiny steroidowe, estry, białka roślinne, olejki eteryczne, flawonoidy, cholinę, lecytynę, witaminy PP, E, D oraz sole mineralne (potas, sód, miedź, fosfor, żelazo, wapń, cynk),

Kozieradka – działanie

Nasiona kozieradki są wykorzystywane od dawna ze względu na zawartość substancji śluzowych. Mogą być stosowane jako preparat do użytku zewnętrznego, jednakże badania dowiodły, że stosowane doustnie wykazują u ludzi i zwierząt działanie pobudzające czynności wydzielnicze oraz wzmacniające mechanizmy odpornościowe. 

Stosowanie nasion i wyciągów z nasion kozieradki ma pozytywny wpływ na nasz organizm. 

Dlaczego warto spożywać nasiona kozieradki?

• Zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego oraz śliny.
• Ułatwiają trawienie pokarmów i przyswajanie ich składników, zwłaszcza aminokwasów. Dzięki temu, szczególnie w czasie choroby, mogą powodować przyrost masy ciała. Wykazują zatem właściwości ogólnie wzmacniające.
• Pobudzają czynność krwiotwórczą szpiku kostnego i przyczyniają się do zwiększenia ilości czerwonych krwinek. Poprzez jednoczesny wzrost liczby krwinek białych wzrasta odporność organizmu na patogenne szczepy bakterii. 
• Obniżają poziom cukru we krwi.

Kozieradka pospolita charakteryzuje się nieprzyjemnym, drażniącym zapachem, dlatego surowiec ten rzadko wchodzi w skład mieszanek ziołowych.

Olej z nasion kozieradki:

• działa osłaniająco i przeciwzapalnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego, dlatego znalazł zastosowanie w chorobie wrzodowej,
• wykazuje właściwości przeciwzapalne, żółciopędne i rozkurczowe. Pobudza wydzielanie soku trzustkowego i żółci, dlatego też pomaga w procesach trawiennych,
• może być stosowany jako środek regulujący wypróżnienia,
• posiada działanie wykrztuśne, gdyż stymuluje wytwarzanie śluzu, co pomaga w usuwaniu alergenów z układu oddechowego i toksyn z dróg moczowych.

Kozieradka – skutki uboczne

Nie ma przeciwwskazań do stosowania kozieradki pospolitej. Zażywanie surowca w zalecanych dawkach sprawia, że nie powinniśmy obawiać się wystąpienia działań niepożądanych.

Kozieradka – zastosowanie

W preparatach doustnych stosuje się nasiona kozieradki pospolitej w połączeniu z innymi surowcami zielarskimi. Osłaniające działanie śluzu oraz pobudzający wpływ goryczy kozieradki wykorzystano w granulacie ziołowym, który stosuje się jako preparat wspomagający czynności wydzielnicze układu pokarmowego. Uszczelniające działanie flawonoidów na ściany naczyń krwionośnych znalazło zastosowanie w mieszance ziołowej, której stosowanie zaleca się w żylakach odbytu.

Do stosowania zewnętrznego wykorzystuje się sproszkowane nasiona kozieradki. Można je również używać jako lek zmiękczający w kompresach i okładach w ropnym zapaleniu skóry, naczyń chłonnych i tkanki łącznej oraz czyrakach.

Kozieradka – jak stosować?

• Zmieszać sproszkowane nasiona kozieradki z równą ilością konfitur lub miodu. Przyjmować doustnie 2 razy dziennie po jednej łyżeczce w czasie posiłku jako środek ogólnie wzmacniający. Można również podprażyć na patelni całe nasiona, przyjmując je w takiej postaci lub sproszkować i zmieszać z miodem. Stosować jako środek odżywczy i wzmacniający dla osób wychudzonych i rekonwalescentów 2 razy dziennie po jednej łyżeczce w czasie posiłku.
• Odwar z kozieradki: 1 łyżkę stołową sproszkowanych nasion zalać 1 szklanką letniej wody i dokładnie wymieszać. Ogrzewać do wrzenia i gotować na łagodnym ogniu pod przykryciem przez 3 minuty. Odstawić na kilka minut do wystudzenia. Stosować zewnętrznie w postaci okładów na czyraki, wrzody i stany zapalne skóry.
• Okład z kozieradki: sproszkować 50 do 100 g nasion kozieradki i wymieszać z wodą aż do uzyskania konsystencji pasty. Dodać ½ łyżeczki kwasu octowego 10% i ponownie wymieszać. Następnie ogrzać, rozsmarować na płótnie i przyłożyć w „chorym” miejscu. Okład zmieniać 2-3 razy dziennie. Ma on podobne zastosowanie jak odwar, dlatego stosujemy go zewnętrznie na czyraki, wrzody i stany zapalne skóry.
• Kompresy na ropnie: rozdrobnić w moździerzu 20 g nasion kozieradki, osobno w mikserze rozdrobnić po 10 g świeżego ziela ogórecznika i ziela nostrzyka lub liści babki lancetowatej. Wymieszać, dodać wodę i doprowadzić do konsystencji papki. Ogrzać w naczyniu i przenieść na gazę. Ciepły kompres przyłożyć na skórę w miejscu objętym zapaleniem lub ropniem. Okłady zmieniać 2-3 razy dziennie.

Kozieradka pospolita to roślina, która wzmacnia naszą odporność, a także działa ochronnie na przewód pokarmowy. Warto więc po nią sięgać, tworząc przetwory w zaciszu własnego domu.