Melisa – czy działa jedynie jako środek uspokajający?
Niejednokrotnie w momentach zdenerwowania zdarzyło nam się zaparzyć melisę. Sytuacje stresowe, wir pracy, szereg stawianych przed nami wymagań czy wyścig z czasem często dają nam się we znaki. Pomocna może okazać się melisa, która wykazuje właściwości uspokajające. Kiedy jeszcze warto ją zastosować?
Pochodzenie melisy
Melisa lekarska (łac. Mellisa officinalis) należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jest byliną, występującą naturalnie w Europie Południowej, Azji i Afryce Północnej. W celach użytkowych i prozdrowotnych jest uprawiana na całym świecie.
Surowiec farmaceutyczny stanowią liście melisy oraz ulistnione szczyty pędów zebrane przed kwitnieniem rośliny. Po zebraniu surowiec suszy się w cieniu, przy czym temperatura nie powinna być wyższa niż 35°C.
Melisa – skład
Surowiec farmaceutyczny w swym składzie zawiera:
- olejek eteryczny (zawartość waha się od 0,01 do 0,2%), którego głównymi składnikami są: cytral A i B, cytronelal, geraniol, linalol, β- kariofilen, germakren D,
- flawonoidy: kwercetyna, luteolina, apigenina, kemferol,
- kwasy fenolowe: nie więcej niż 6% kwasu rozmarynowego, kwas kawowy, kwas chlorogenowy, kwas ferulowy,
- triterpeny,
- garbniki.
Ciekawostka: Powyższa kombinacja składników olejku eterycznego sprawia, iż zapach świeżo roztartych liści melisy przypomina zapach cytryny. Wysuszony surowiec traci tę właściwość. Dzięki temu melisa jest popularnie nazywana cytrynowym zielem.
Melisa – właściwości
Liść melisy wykazuje właściwości:
- uspokajające,
- rozkurczające,
- pobudzające wydzielanie soków trawiennych,
- zmniejszające stany zapalne,
- hamujące rozwój bakterii, grzybów, wirusów.
Za dwa ostatnie odpowiedzialny jest głównie kwas rozmarynowy. Posiada on udowodnione naukowo działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe (badania na myszach).
Zastosowanie melisy
Surowiec farmaceutyczny, jakim jest liść melisy, może być stosowany:
- w stanach nadpobudliwości nerwowej i rozdrażnienia, sytuacjach stresowych, trudnościach z zasypianiem, zaburzeniach snu, wspomagająco w depresji,
- w migrenach, bólach menstruacyjnych,
- przy przewlekłym zmęczeniu,
- w nerwicach serca (zaburzenia rytmu serca o podłożu stresowym),
- w skurczach mięśni gładkich,
- w zaburzeniach przewodu pokarmowego, które mają podłoże nerwicowe,
- w stanach zapalnych, zakażeniach.
Wyciąg z liścia melisy znajdziemy w popularnych ziołowych mieszankach aptecznych (zarówno tych o statusie leku, jak i suplementu diety), np.:
- do zaparzenia,
- w tabletkach,
- w wyciągach płynnych.
Surowiec ten jest także dostępny jako saszetki do zaparzenia. Zawierają one jedynie wyciąg z melisy i są zarejestrowane jako produkt leczniczy.
Melisę używa się także w gastronomii. Jest świetnym składnikiem sałatek, który dzięki swojemu cytrynowemu smakowi, zastępuje trawę cytrynową. Melisa może być także wykorzystywana do produkcji likierów, nalewek i słodyczy. Poza tym jest rośliną miododajną, skąd wzięły się jej ludowe nazwy: pszczelnik czy rojownik. Dzięki temu jest chętnie zasiewana przez pszczelarzy przy pasiekach.
Melisa – przeciwwskazania
Melisa jest stosunkowo bezpiecznym surowcem. Stosowanie naparów bądź preparatów zawierających jej wyciągi jest przeciwwskazane w nielicznych przypadkach. Nie powinny ich stosować osoby uczulone na ten surowiec farmaceutyczny bądź jego składnik.
Odstawienie preparatów z melisą jest zalecane przed zabiegami operacyjnymi, gdyż mogą potencjalnie wchodzić w interakcje z lekami podawanymi w czasie i po zabiegu.
Melisa – działania niepożądane
Jeśli chodzi o działania niepożądane, występują one niezwykle rzadko. Mogą być to nudności, wymioty, bóle brzucha, bóle i zawroty głowy.