Zatrucie pleśnią – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest mikotoksykoza?

Grzyby powszechnie nazywane pleśnią rozwijają się w wilgotnych warunkach, wytwarzając w trakcie procesu wtórnego metabolizmu trujące toksyny. Toksyny pleśni, czyli mikotoksyny powodują ostre lub przewlekłe zatrucia zwane mikotoksykozą. Mikotoksyny są niezwykle szkodliwe dla zdrowia człowieka, a w najcięższych przypadkach mogą nawet doprowadzić do śmierci. Obecnie wyodrębniono ponad 400 mikotoksyn, a najbardziej znaną jest patulina występująca w obitych owocach. Dzięki wytwarzaniu toksyn grzyby bronią swojego terytorium przed innymi grzybami lub bakteriami w otoczeniu.

Mikotoksyny mogą znajdować się wszędzie, w zawilgoconych pomieszczeniach czy domach ocieplanych watą szklaną. Warto wskazać, iż rozpylaniu toksyn sprzyja klimatyzacja, a także systemy nawilżające. Toksyny dostają się do organizmu przez inhalację oraz skórę. Jednak do zatrucia mikotoksynami dochodzi najczęściej po spożyciu skażonej żywności. Pleśń bardzo często rozwija się wewnątrz owoców, na ich pestkach, nawet gdy sam owoc wygląda zdrowo.

Jakie produkty mogą zawierać mikotoksyny?

Toksyny zawarte w pleśni dotykają powszechnie dostępnych produktów, m.in.:

• orzeszki ziemne,
• ziarna kukurydzy i przetwory z tych ziaren,
• ziarna zbóż,
• mąka,
• pieczywo,
• wino i
• piwo.

Mogą również występować w zarażonych warzywach, owocach czy przyprawach. Mięso, mleko, produkty mleczne i jaja pochodzące od zakażonych zwierząt także zagrażają zdrowiu człowieka.

Uwaga! Odkrojenie spleśniałej części owocu nie wystarczy. Toksyny bowiem znajdują się w całym owocu, dlatego należy go wyrzucić.

Jakie są objawy zakażenia mikotoksynami pleśni?

Niestety nie istnieją charakterystyczne objawy zatrucia pleśnią. Do najczęstszych objawów mikotoksykozy należy zaliczyć:

• zaburzenia prawidłowej pracy układu pokarmowego, tj. biegunka, ból brzucha, wymioty,
• zmęczenie, apatyczność (mikotoksyny atakują układ immunologiczny),
• zaburzenia krzepliwości krwi,
• bóle i sztywność stawów,
• zaburzenia koncentracji, problemy z pamięcią,
• zawroty głowy,
• utratę przytomności.

Toksyny obecne w pleśni mogą prowadzić nie tylko do zatrucia, ale także do rozwoju alergii, chorób układu oddechowego, chorób wątroby, wrzodów, krwawień w jelitach. Mikotoksyny mogą mieć również niekorzystny wpływ na układ nerwowy.

Jak leczyć zatrucie pleśnią?

Po zatruciu toksynami pleśni, które objawiają się biegunką, należy podać węgiel aktywowany, który posiada właściwości usuwania toksyn z organizmu i ochrania podrażnione błony śluzowe. Kolejnym krokiem jest wizyta u lekarza, który stwierdzi, czy konieczna jest hospitalizacja. Ostre zatrucie może doprowadzić nawet do śmierci. Niestety dotychczas nie odkryto skutecznego leku na usunięcie toksyn z organizmu, dlatego tak ważna jest prewencja.

Co zrobić, by zminimalizować ryzyko zatrucia pleśnią?

1. Nie wykrawaj zgniłych miejsc w obitych owocach i nie zjadaj reszty. Taki owoc jest w całości zainfekowany toksynami pleśni, które mogą znajdować się nawet w pestkach.
2. Jeśli pleśń znajduje się na wierzchu jogurtu czy dżemu, nie usuwaj jej łyżeczką. Najprawdopodobniej całe jedzenie jest zainfekowane. Nie każda pleśń ma kolor biały, istnieje wiele jej odmian, w tym o barwie żółtej, niebieskiej lub zielonej.
3. Produkty spożywcze zawsze dotykaj czystymi rękami.
4. Nie wykładaj jedzenia bezpośrednio na stół z uwagi na obecność w powietrzu zarodników grzybów, które mogą osiadać na meblach. Najlepiej do podawania i obrabiania jedzenia używać czystych talerzy lub desek do krojenia.
5. Zwracaj uwagę na zalecenia producenta odnośnie właściwego przechowywania żywności. Produkty znajdujące się w sklepowej lodówce jak najszybciej powinny znaleźć się po zakupie w naszej lodówce.
6. Pleśń może urosnąć pod tapetą, wykładziną czy w narożniku wanny. Należy ją wówczas jak najszybciej usunąć. Aby zapobiec powstawaniu pleśni, należy regularnie wietrzyć mieszkanie.
7. Utrzymuj lodówkę w czystości i myj ją co jakiś czas, ponieważ pozostałości jedzenia i inne nieczystości to idealne siedlisko dla rozwoju grzybów.

Pleśń to zagrożenie powszechnie obecne w środowisku. Unosi się nawet w powietrzu i bardzo szybko rozwija się na pokarmach pozostawionych bez przykrycia. Warto więc stosować powyższe zasady, by zminimalizować ryzyko potencjalnie groźnego zatrucia.