Telerehabilitacja – przyszłość fizjoterapii?
W ciągu ostatniej dekady doświadczyliśmy ogromnego postępu technologicznego, który otworzył przed nami nowe możliwości na wielu różnych polach. Pod wpływem tych przemian zaczęła intensywnie rozwijać się telemedycyna, oferująca możliwość konsultacji online ze specjalistami oraz zdalnego wystawiania recept. W krok za nią podążyła fizjoterapia, wprowadzając zupełnie nową gałąź leczenia – telerehabilitację.
Telerehabilitacja daje możliwość utrzymania ciągłości terapii lub skorzystania z konsultacji fizjoterapeutycznej poprzez zdalne platformy do komunikacji i ćwiczeń w sytuacji, gdy bezpośredni kontakt pacjenta z terapeutą jest utrudniony lub niemożliwy.
Telerehabilitacja otwiera również nowe perspektywy w fizjoterapii dzięki zastosowaniu najnowszych technologii takich jak: wirtualna rzeczywistość (VR) lub biofeedback (biologiczne sprzężenie zwrotne).
Biofeedback
Ćwiczenia oparte o biologiczne sprzężenie zwrotne były wykorzystywane już od dawna w fizjoterapii, ponieważ natychmiastowy sygnał zwrotny daje pacjentowi możliwość autokorekty, a tym samym prowadzi do zwiększenia świadomości własnego ciała i poprawy precyzji wykonywanych ruchów. Najprostszą formą biofeedbacku są symetryczne ćwiczenia przed lustrem. W telerehabilitacji biofeedback znajduje zastosowanie pod postacią gier i aplikacji zaprogramowanych na angażowanie do kierunkowych zadań, a przez to usprawnianie osłabionych kończyn.
VR w rehabilitacji
Wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości w terapii może stanowić interesującą alternatywę dla konwencjonalnych ćwiczeń, a co za tym idzie poprawiać postrzeganie terapii przez pacjenta. Zadania wirtualne opierają się na prostych ruchach, symulujących czynności dnia codziennego, których stopień trudności fizjoterapeuta może dopasować do możliwości i potrzeb pacjenta. VR umożliwia przeprowadzenie terapii skoncentrowanej na zadaniach o dużej powtarzalności, co jest szczególnie pomocne w programowaniu rehabilitacji neurologicznej.
Dla kogo jest telerehabilitacja?
Telerehabilitacja może stanowić dobre uzupełnienie konwencjonalnej fizjoterapii dla pacjentów, którzy wymagają ciągłego nadzoru terapeutycznego, ale z powodu odległości, finansów bądź innych barier nie są w stanie każdego dnia spotykać się z fizjoterapeutą. Szczególnym typem pacjentów wymagających stałej opieki fizjoterapeutycznej są pacjenci neurologiczni. Badania potwierdzają skuteczność terapii prowadzonej w oparciu o aplikację VR w poprawie funkcji motorycznych kończyny górnej po udarze mózgu czy też zmniejszeniu męczliwości i poprawie jakości życia u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.
Telerehabilitacja może być również przydatna dla pacjentów potrzebujących konsultacji fizjoterapeutycznej oraz wskazówek dotyczących ćwiczeń możliwych do wykonywania w domu. Coraz istotniejszym elementem fizjoterapii staje się profilaktyka i edukacja prozdrowotna, a takie treści są możliwe do przekazania poprzez kontakt zdalny.
Czy telerehabilitacja stanowi przyszłość fizjoterapii?
Moim zdaniem nie, ponieważ kluczem do skutecznej rehabilitacji jest czujne oko, otwarty umysł i sprawne ręce terapeuty. Niemniej jednak zdecydowanie widoczny jest rozwój fizjoterapii w tym kierunku, a coraz więcej gabinetów poszerza swoją ofertę o możliwość skorzystania z konsultacji online.
Przeciwnicy telerehabilitacji podkreślają wagę bezpośredniego kontaktu z pacjentem, badania funkcjonalnego i terapii manualnej, których nie da się przeprowadzić zdalnie zza ekranu monitora. Zwolennicy natomiast punktują korzyści płynące z telerehabilitacji: obniżenie kosztów leczenia (w tym kosztów dojazdu do gabinetu) oraz możliwość utrzymania ciągłości terapii i podtrzymanie jej efektów, gdy kontakt bezpośredni zostaje uniemożliwiony. Każdy musi sam zdecydować, czy taka forma terapii do niego przemawia i może okazać się pomocna w jego przypadku.
Źródła:
- H. H. Mauro Zampolini(a), Elisabetta Todeschini(a), Montserrat Bernabeu Guitart(b), M. R. Stephan Ilsbroukx(d), Velio Macellari(e), Riccardo Magni(f), and M. V. and C. G. Sandro Scattareggia Marchese(g), “Tele-rehabilitation: present and future,” Ann Ist Super Sanità , vol. 44, no. 2, pp. 125–134, 2008.
- F. S. Sarfo, U. Ulasavets, O. K. Opare-Sem, and B. Ovbiagele, “TELE-REHABILITATION AFTER STROKE: AN UPDATED SYSTEMATIC REVIEW OF THE LITERATURE,” J. Stroke Cerebrovasc. Dis., vol. 27, no. 9, p. 2306, 2018.
- Y.-H. Choi and N.-J. Paik, “Mobile Game-based Virtual Reality Program for Upper Extremity Stroke Rehabilitation.,” J. Vis. Exp., no. 133, 2018.
- [4]M. D. Galea, “Telemedicine in Rehabilitation,” Phys. Med. Rehabil. Clin. N. Am., vol. 30, no. 2, pp. 473–483, May 2019.
