Zioła. Naturalne wsparcie dla układu oddechowego i odpornościowego

Jakie zioła na wzmocnienie układu oddechowego, odpornościowego i kaszel? 

Czarny bez 

Jedną z najbardziej rozpowszechnionych roślin na świecie, które wspierają układ odpornościowy jest czarny bez (łac. Sambucus nigra L.). Można go znaleźć zarówno w ogrodach, lasach czy na polanach.
Występuje pod postacią krzewu lub też niewielkiego drzewa, jego kwiaty są białe, mają intensywny zapach i tworzą tzw. baldachimy. Z kolei owoce są małe, okrągłe i mają ciemnofioletowy kolor. 

Czarny bez jest bogaty w wiele składników aktywnych i minerałów. Kwiaty czarnego bzu zawierają: flawonoidy, sterole, olejki eteryczne, triterpeny, fenolokwasy, garbniki i sole mineralne. Z kolei w owocach znajdują się: garbniki, pektyny, glikozydy antocyjanowe, kwasy owocowe oraz witaminy C i A w dużych ilościach.  

Ze względu na zawartość wyżej wymienionych składników, czarny bez działa: 

• wykrztuśnie, 
• przeciwbakteryjnie, 
• napotnie, 
• przeciwgorączkowo, 
• rozrzedzająco na katar, 
• wzmacniająco na odporność, 
• wspierająco w leczeniu uciążliwego kaszlu, 
• przeciwbólowo. 

Czarny bez można stosować pod wieloma postaciami: 

• świeżych owoców (po podgrzaniu, co zwalcza szkodliwe związki w nim zawarte), 
• w formie naparów/herbatek przygotowanych z wysuszonych liści, 
• jako przetwory przygotowane z jego owoców, np. soki, konfitury, 
• w suplementach diety, które w swoim składzie mają czarny bez. 

Nadmierne spożycie czarnego bzu może działać przeczyszczająco. 

Prawoślaz lekarski 

Kolejnym ziołem o wielu cennych właściwościach, które wykorzystywane jest od wieków zarówno w medycynie ludowej, jak i konwencjonalnej, jest prawoślaz lekarski (łac. Althaea officinalis). Jest to roślina pochodząca z okolic Morza Śródziemnego, znana i ceniona już w starożytnym Egipcie i Chinach. Kwiaty prawoślazu są białe lub różowe, liście ostre, o karbowanych brzegach, a korzeń gruby i żółty. Prawoślaz lekarski z pewnością wielu osobom kojarzy się głównie z syropami stosowanymi na kaszel, których nierzadko jest głównym składnikiem. 

Prawoślaz to cenne źródło witamin z grupy B, a także witamin A, C i E. Ponadto dostarcza również ważnych minerałów, takich jak: wapń, selen i cynk, a bogactwo antyoksydantów (kumaryn i flawonoidów) oraz fitosteroli wzmacnia jego prozdrowotne właściwości. To, co jednak najbardziej wyróżnia tę roślinę, to wysoka zawartość polisacharydów śluzowych (m.in. arabinogalaktanów, glukanów i galakturonoramnanów), które odgrywają kluczową rolę w działaniu leczniczym prawoślazu lekarskiego. Znajdują się one zarówno w liściach, jak i w korzeniu rośliny, dlatego też oba te surowce są wykorzystywane w medycynie naturalnej. 

Prawoślaz lekarski działa: 

• powlekająco, 
• łagodząco, 
• przeciwkaszlowo, 
• wspomagająco w leczeniu nieżytu gardła, 
• przyspieszająco regenerację podrażnień przełyku. 

Współcześnie prawoślaz lekarski szczególnie polecany jest podczas infekcji górnych dróg oddechowych, którym towarzyszy kaszel – zarówno mokry, jak i suchy. Preparaty na bazie prawoślazu korzystnie wpływają na zmniejszenie częstotliwości oraz intensywności odruchu kaszlu. Prawoślaz dzięki zawartości wyżej wspomnianych śluzów wykazuje działanie ochronne, a także powleka błonę śluzową gardła, dzięki czemu przyczynia się do redukcji podrażnień, suchości i bólu gardła. 

Obecnie dostępnych jest wiele preparatów, które powstały na bazie prawoślazu lekarskiego. Przyjmują one formę: 

• syropów, 
• sprayów do gardła, 
• pastylek na gardło do ssania, 
• suszonego ziela prawoślazu lekarskiego, z którego można przygotować napar. 

Balsamowiec mirra 

Balsamowiec mirra (łac. Commiphora myrrha) jest niewielkim drzewem występującym na suchych obszarach Półwyspu Arabskiego, a także Afryki Wschodniej. Żywica pozyskiwana z tego drzewa – znana jako mirra – od wielu wieków cieszy się uznaniem w celach terapeutycznych, a także rytualnych, ponieważ w starożytnym Egipcie stosowana była do balsamowania ciał.  

Mirra ma właściwości: 

• przeciwzapalne, 
• antybakteryjne, 
• anyseptyczne, 
• przeciwgrzybicze, 
• pomocnicze w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, 
• wzmacniające układ odpornościowy. 

Zastosowanie preparatów z balsamowcem mirrą zalecane jest szczególnie w stanach obniżonej odporności, a także, aby osuszyć oskrzela i pobudzić wykrztuszanie. Ponadto dzięki swoim właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym pomaga w leczeniu problemów z jamą ustną (np. stan zapalny dziąseł, ból gardła, owrzodzenia). 

Mówiąc o właściwościach leczniczych balsamowca mirra, możemy wymienić: 

• stosowanie zewnętrzne – związane ze ściągającymi właściwościami tego surowca; dzięki nim stosowany jest przy stanach zapalnych, krwawieniach czy bólu w jamie ustnej jako płyn do płukania; 
• stosowanie doustne w postaci kapsułek czy nalewek – współcześnie mirra wykorzystywana jest zarówno w przemyśle farmaceutycznym, jak i kosmetycznym; znajdziemy ją nie tylko w syropach wspomagających układ odpornościowy, ale także w maściach, płynach do płukania jamy ustnej czy aromaterapii. 

Jakie są naturalne sposoby na zatoki? 

Zatoki przynosowe odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu układu oddechowego, wspierając filtrowanie i nawilżanie wdychanego powietrza. Kiedy jednak dochodzi do ich infekcji lub zapalenia, mogą stać się źródłem bólu i dyskomfortu, znacznie obniżając jakość życia.  

Do najbardziej popularnych metod zaliczamy: 

• inhalacje na zatoki, 
• dodawanie przypraw do herbaty, np. imbiru, 
• ciepłe okłady na czoło, 
• picie dużej ilości wody (powoduje ona rozrzedzenie wydzieliny), 
• stosowanie ziół w różnych postaciach, 
• dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniach. 

Najbardziej popularne zioła wspierające pracę zatok to: 

• kwiat lipy, 
• kwiat bzu czarnego, 
• kwiat lawendy, 
• ziele fiołka trójbarwnego, 
• liść mięty pieprzowej, 
• ziele i korzeń pierwiosnka lekarskiego, 
• ziele werbeny, 
• korzeń goryczki żółtej, 
• ziele mikołajka płaskolistnego. 

Przyjrzymy się nieco bliżej ostatniemu z wymienionych ziół. Mikołajek płaskolistny (Eryngium planum L.) jest rośliną leczniczą stosowaną w tradycyjnej medycynie europejskiej i azjatyckiej, głównie w przypadku schorzeń zapalnych. Był on stosowany jako środek wykrztuśny, żółciopędny i przeciwbólowy. Jest to roślina o kolczastych liściach oraz drobnych, kulistych kwiatach w intensywnie niebieskim lub fioletowym kolorze. 

Mikołajek płaskolistny jest bogaty w liczne związki bioaktywne (garbniki, flawonoidy, saponiny triterpenowe, kumaryny, kwasy fenolowe czy olejki eteryczne). Ze względu na obecność tych związków mikołajek jest wykorzystywany zarówno w medycynie ludowej, jak i w nowoczesnych preparatach. Saponiny triterpenowe to kluczowe związki aktywne, odpowiadające za właściwości wykrztuśne, oczyszczające, przeciwutleniające i moczopędne. 

Dzięki zawartym związkom bioktywnym mikołajek płaskolistny działa: 

• przeciwzapalnie, 
• rozkurczowo, 
• przeciwbakteryjnie, 
• przeciwgrzybiczo, 
• wspierająco układ odpornościowy, 
• wspomagająco w redukcji stresu oksydacyjnego, 
• łagodząco stany zapalne. 

Można go stosować w różnych formach, jednak do najbardziej tradycyjnych form stosowania należy napar z suszonej rośliny. Można również spotkać się z gotowymi herbatkami lub suplementami diety, których jest składnikiem. 

Zioła od wieków są cenione za swoje właściwości wspierające zdrowie, w tym wspomagające odporność organizmu. Każda z tych roślin dostarcza cennych substancji, które wzmacniają układ odpornościowy, chronią przed infekcjami i wspierają regenerację organizmu. 

Regularne stosowanie naparów, syropów czy suplementów diety z ziół może być skutecznym sposobem na wspomaganie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym. Jednak ważne jest, aby pamiętać o odpowiednim dawkowaniu i ewentualnej konsultacji z lekarzem, szczególnie w przypadku przewlekłych chorób, ciąży czy stosowania innych leków. 

Zioła te, w połączeniu ze zdrową dietą, aktywnością fizyczną oraz dbaniem o odpowiednią ilość snu, mogą znacząco poprawić kondycję organizmu i jego zdolność do walki z infekcjami. Warto więc włączyć je do codziennej rutyny, korzystając z darów natury w sposób świadomy i zrównoważony.