Jak wspierać dziecko z dysleksją?

Dysleksja rozwojowa

Terminem dysleksji rozwojowej określa się zespół specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania. Problemy te mogą występować pod postacią izolowaną lub łączoną oraz przejawiać się jako:

• dysgrafia – brak umiejętności odtwarzania starannego i właściwego poziomu graficznego pisma (tzw. brzydkie pismo);
• dysleksja – specyficzne trudności w nauce czytania (obniżone tempo i technika czytania oraz stopień rozumienia treści), którym często towarzyszą trudności w pisaniu, problemy z koncentracją uwagi lub koordynacją ruchową;
• dysortografia – specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (błędy ortograficzne, przestawianie sylab, gubienie liter), występujące pomimo znajomości jej zasad.

Dysleksja rozwojowa ma podłoże biologiczne. Jest uwarunkowana genetycznie lub wywołana przez mikrouszkodzenia centralnego układu nerwowego. Jest ona dziedziczna, więc jeśli rodzice lub rodzeństwo mają postawioną diagnozę dysleksji, to istnieje prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko również będzie ją miało. Rodzice powinni w świadomy i mądry sposób wspierać swoje dzieci, ponieważ konsekwencje dysleksji nie ograniczają się wyłącznie do trudności w uczeniu się, ale wpływają również na jego samoocenę i funkcjonowanie społeczne.

Diagnoza dysleksji rozwojowej

Jeśli zaobserwujesz niepokojące objawy u swojego dziecka, zgłoś je nauczycielowi, który, jeśli to konieczne, zaproponuje konsultacje ze specjalistą. Diagnoza dysleksji rozwojowej dokonywana jest w poradni psychologiczno-pedagogicznej w oparciu o badanie psychologiczne (ocena rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego dziecka) oraz badanie pedagogiczne (ocena umiejętności czytania i pisania). Wizyta w poradni jest bezpłatna i nie wymaga skierowania. Nie odkładaj jej i nie czekaj, aż problemy same miną, ponieważ im wcześniej dziecko rozpocznie terapię zaburzeń dyslektycznych, tym szybciej przyniesie ona pozytywne rezultaty. Pamiętaj, że specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu rozpoznaje się wyłącznie u dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym. Nie diagnozuje się ich w przypadku stwierdzenia inteligencji niższej niż przeciętna, występowania wad zmysłu wzroku i słuchu oraz zaniedbań środowiskowych i dydaktycznych.

Wsparcie rodziców i systematyczna praca z dyslektykiem

Otrzymanie opinii poradni psychologiczno–pedagogicznej na temat specyficznych trudności w uczeniu się jest pierwszym i nie ostatnim krokiem na drodze do ich pokonania. Stwierdzenie dysleksji wiąże się z tym, że zarówno dziecko, jak i jego rodzice będą musieli podjąć konkretne działania oraz włożyć dużo pracy w to, aby osiągnąć sukces edukacyjny na miarę własnych możliwości.

Jak zatem powinni postępować rodzice, aby wspierać dziecko w pokonywaniu trudności wynikających z zaburzeń dyslektycznych?

Współpraca między rodzicami, nauczycielami i uczniem

Rodzice spędzają z dzieckiem większość czasu, dlatego to ich działania w dużej mierze przyczyniają się do poprawy jego funkcjonowania. Jeśli jesteś rodzicem dziecka z dysleksją, to powinieneś okazywać mu zrozumienie i akceptację. Nie wolno Ci jednak zwalniać go z wymagań oraz obowiązku codziennego usprawniania zaburzonych funkcji. Dziecko powinno regularnie uczestniczyć w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych oraz systematycznie wykonywać ćwiczenia w domu. Nie wolno z nich rezygnować nawet wtedy, gdy nastąpi wyraźna poprawa.

Odpowiednie środowisko do pracy

Przestrzegaj harmonogramu dnia oraz zadbaj o to, aby przestrzeń do odrabiania lekcji była zorganizowana we właściwy sposób. Staraj się pracować z dzieckiem zawsze o podobnej porze dnia oraz w tym samym miejscu (najlepiej przy odpowiednio oświetlonym i uprzątniętym biurku). Dopilnuj, aby w pomieszczeniu do nauki panowała cisza i spokój. Pozwól dziecku samodzielnie decydować, od których zadań (łatwiejszych czy trudniejszych) chce zacząć odrabianie lekcji.

Odpoczynek

Dzieci z dysleksją poświęcają przeważnie więcej czasu na naukę niż ich rówieśnicy. Aby ćwiczenia i terapia przyniosły pozytywne efekty, dziecko nie powinno być przemęczone. Zadbaj również o odpowiednią ilość przyjemności i zabawy w czasie wolnym.  

Motywacja do pracy

Dziecko musi rozumieć, z czego wynikają jego trudności oraz czemu służy i jakie efekty powinna przynieść terapia. Rozmawiaj z dzieckiem na temat dysleksji, ponieważ problemy w szkole działają na nie demotywująco.

Pochwały

Chwal dziecko nawet za najmniejsze sukcesy, koncentruj się na jego postępach, a nie na trudnościach, podkreślaj mocne strony i nigdy nie karz za niepowodzenia. Twoja postawa akceptacji i życzliwości wzmacnia jego samoocenę i wiarę we własne możliwości.

Hobby i zainteresowania

Zapewnij dziecku możliwość realizacji własnych pasji i zainteresowań. Zachęcaj do udziału w zajęciach dodatkowych, niekoniecznie związanych z typową nauką szkolną, np. w zajęciach sportowych, muzycznych, plastycznych lub w harcerstwie.

Nauka

Pracując z dzieckiem nad doskonaleniem umiejętności uczenia się, czytania i pisania, korzystaj z wielu kanałów zmysłowych – stosuj metody wzrokowe, słuchowe i ruchowe. Towarzysz dziecku podczas odrabiania lekcji, staraj się łączyć naukę z zabawą oraz zachęcaj do czytania dla przyjemności.

Dysleksja rozwojowa nie znika samoistnie oraz nie da się jej zapobiegać, ale można w znacznym stopniu złagodzić jej objawy i konsekwencje. Systematyczna praca, fachowa pomoc nauczycieli oraz wsparcie ze strony rodziców to jedyne skuteczne sposoby gwarantujące przezwyciężenie trudności, wynikających z zaburzeń dyslektycznych.

Źródła:

• Bogdanowicz M., Czabaj R.: Jestem rodzicem dziecka z dysleksją. Najważniejsze informacje i wskazówki do pracy, Gdynia 2007,
• Bogdanowicz K., Krasowicz-Kupis G., Kwiatkowska D., Wiejak K., Weremiuk A.: Czy moje dziecko jest zagrożone dysleksja? Warszawa 2014,
• Reid G., Green S.: 100 i więcej pomysłów jak pomóc dziecku z dysleksją. Gdańsk 2015.