Wybiórczość pokarmowa u dzieci. Jak sobie z tym radzić?

Czym jest wybiórczość pokarmowa?

Jedzenie smacznych rzeczy jest dla nas przyjemnością. Ślinianki zaczynają pracować na samą myśl o smaku ulubionej potrawy. Oprócz smaku jedzenia działa też na nas jego wygląd i zapach. Ale czy tak jest u wszystkich ludzi? Zdarza się, że dzieci traktują jedzenie dosłownie jako torturę. Coraz częściej do gabinetów integracji sensorycznej oraz gabinetów logopedycznych przychodzą dzieci z mocno sprecyzowanym, a jednocześnie ograniczonym jadłospisem. Znajdują się w nim pojedyncze produkty i nie ma tu mowy o żadnym urozmaiceniu diety. W takich przypadkach można podejrzewać wyborczość pokarmową.

Wybiórczość pokarmowa występuje wtedy, gdy dziecko odmawia jedzenia tych pokarmów, których z jakichś powodów nie lubi. Dziecko ma zamiast tego swoje własne preferencje i wybiera np. pokarmy w formie płynnej, półpłynnej, o konkretnym kształcie, kolorze czy zapachu. Próba nakłonienia dziecka do zjedzenia czegoś nowego, równie (według nas) smacznego, ale innego niż zazwyczaj, kończy się płaczem, wypluwaniem, a nawet wymiotami.

Dzieci z wybiórczością jedzenia mogą nie lubić pewnych pokarmów ze względu na ich kolor. Podobnie jest z fakturą jedzenia, jego konsystencją i zapachem. Zdarza się, że nadwrażliwe dzieci wolą jeść same, ponieważ nie towarzyszą im wtedy odgłosy jedzenia innych osób (przełykanie, siorbanie itd.).

Ponadto dzieci z nadwrażliwością często nie jedzą niektórych produktów, np. z powodu obawy przed zakrztuszeniem.

Zaburzenia zmysłowe a trudności w jedzeniu

• Jeśli zmysł proprioceptywny, odpowiedzialny za zmianę pozycji ciała i ruch, nie działa prawidłowo, dziecko może preferować pokarmy, które trzeba żuć i mocno gryźć.
• Przy zaburzonej pracy zmysłu dotyku dzieciom trudno przestawić się z matczynego mleka (lub mleka zastępczego) na pokarmy o gęstszej i bardziej stałej konsystencji.
• Zaburzenia węchu mogą doprowadzić do negatywnej reakcji na intensywne zapachy (w przypadku nadwrażliwości węchowej) lub jedzenia pokarmów o bardzo intensywnym zapachu i smaku (w przypadku podwrażliwości).
• Zaburzony system wzrokowy powoduje, że dziecko wybiera jedzenia według koloru i kształtu, a także konsystencji. Ponadto może mieć kłopot z przyjmowaniem odpowiedniej pozycji w trakcie jedzenia.
• Przy zaburzeniach słuchu dźwięki wydawane podczas jedzenia mogą być dużym problemem dla dziecka, szczególnie nadwrażliwego.

Zaburzenia integracji sensorycznej czy inne problemy?

Aby móc stwierdzić, że dziecko cierpi na zaburzenia integracji sensorycznej, specjalista musi najpierw wykluczyć inne czynniki.

Są to:

• problemy przewodu pokarmowego (dziecko czuje się źle po zjedzeniu konkretnego pokarmu, stąd niechęć),
• anoreksja dziecięca,
• nieprawidłowa budowa jamy ustnej, nosogardzieli, krtani,
• zaburzenia metaboliczne,
• alergie pokarmowe,
• zaburzenia neurologiczne.

Niektóre dzieci nie chcą jeść konkretnych pokarmów, ponieważ ich jama ustna nie jest do tego jeszcze przystosowana. Współpraca żuchwy, zębów, języka, policzków, ślinianek, gardła z przełykiem oraz mięśni musi być dobrze skoordynowana, aby dziecko mogło wziąć kęs pokarmu. W innym przypadku dziecko może odgryzać zbyt duże kęsy, dławić się, nie być w stanie pogryźć lub połknąć kęsa, co też może być powodem zadławienia.

Inne objawy wybiórczości jedzenia u dzieci

• Niechęć dziecka do samodzielnego jedzenia,
• problemy z odgryzaniem, przeżuwaniem i połykaniem,
• zdenerwowanie,
• długi czas spożywania posiłku,
• zabawa jedzeniem.