USG jamy brzusznej – na czym polega i jak się przygotować?

Na czym polega USG jamy brzusznej?

USG jamy brzusznej to badanie należące do badań obrazowych, a konkretnie badań ultrasonograficznych. Ultrasonografia, jako technika, wykorzystuje fale ultradźwiękowe w celu obrazowania narządów wewnętrznych. Fale te są emitowane przez źródło znajdujące się w głowicy, którą lekarz przykłada do badanej okolicy ciała. Impuls wnika w tkankę, gdzie ulega odbiciu na granicy ośrodków o różnej gęstości akustycznej, a następnie powraca do detektora w głowicy. Odbite od różnych ośrodków fale powracają do głowicy w różnym czasie i osiągają różną siłę, zależnie od rodzaju i umiejscowienia tkanki, od której się odbiły. W ten sposób aparat USG jest w stanie w sposób wizualny odtworzyć obraz struktury i lokalizacji elementów badanego obszaru oraz ich ruchu w czasie rzeczywistym. Badania wykonane przy użyciu funkcji dopplera umożliwiają ponadto obrazowanie prędkości czy kierunku przepływu krwi w naczyniach tętniczych i żylnych.

USG jamy brzusznej – przygotowanie

Przygotowanie do badania USG jamy brzusznej, wykonywanego w trybie planowym, składa się z kilku elementów:

• Pozostanie na czczo – ostatni posiłek należy zjeść najpóźniej 6-7 godzin  przed wykonaniem badania. Pozostanie na czczo jest warunkiem koniecznym do prawidłowego uwidocznienia pęcherzyka żółciowego, ponieważ po posiłku następuje  wydzielanie żółci i enzymów trawiennych, przyspiesza perystaltyka, a w świetle przewodu pokarmowego znajduje się treść oraz gazy utrudniające uzyskanie obrazów diagnostycznych. 
• Zaprzestanie palenia tytoniu, żucia gumy i picia napojów smakowych przez okres ok. 6. godzin przed badaniem.
• Picie jedynie niewielkich ilości niegazowanej wody.
• Wypełnienie pęcherza moczowego – jego wyznacznikiem jest odczucie parcia.
• Unikanie pokarmów wzdymających, takich jak na przykład kapusta czy groch przez 2-3 dni poprzedzające badanie. Ewentualnie można dzień przed badaniem do każdego głównego posiłku przyjmować lek zawierający simetykon. 

Wszystkie wymienione zasady nie mają zastosowania w nagłych wypadkach, gdy badanie wykonywane jest w trybie pilnym, bez żadnego przygotowania ze strony pacjenta.

Jak przebiega badanie USG jamy brzusznej?

Badanie rozpoczyna się od ułożenia pacjenta na kozetce i odsłonięcia badanej okolicy, w tym przypadku brzucha. Podczas procedury, w celu poprawy kontaktu głowicy z powierzchnią badaną, używany jest żel. Nanosi się go na głowicę oraz skórę. W trakcie badania lekarz przesuwa głowicę, wywierając na nią nacisk w pewnych miejscach oraz prosząc pacjenta o proste manewry, takie jak głęboki wdech i jego wstrzymanie czy obracanie się do pozycji na boku. Uzyskiwane projekcje widoczne są na ekranie w czasie rzeczywistym. Lekarz może w czasie badania dokonywać pomiarów, a także zapisywać konkretne obrazy, a następnie wydrukować je i dołączyć do wyniku opisowego.

Co może wykazać USG jamy brzusznej?

USG jamy brzusznej pozwala ocenić między innymi:

• położenie narządów jamy brzusznej,
• wielkość narządów – czy jest ona prawidłowa, czy mamy do czynienia z hipoplazją, czyli niedorozwojem, czy też z powiększeniem któregoś z nich,
• strukturę narządów – z jej zaburzeniem mamy do czynienia choćby w marskości wątroby,
• echogeniczość narządów miąższowych – jeśli jest nieprawidłowa, pozwala wysunąć podejrzenie zaburzeń tych narządów, takich jak stłuszczenie lub toksyczne uszkodzenie wątroby, 
• obecność zmian guzowatych w narządach,
• obecność torbieli w narządach,
• obecność złogów w pęcherzyku żółciowym lub układzie moczowym,
• obecność zastoju w drogach moczowych,
• obecność płynu w jamie otrzewnej i innych przestrzeniach,
• obecność, kierunek i prędkość przepływu w naczyniach krwionośnych.

USG jamy brzusznej to badanie szybkie, nieinwazyjne i niebolesne, wymagające jednak wykonania i oceny przez wykwalifikowanego specjalistę. Stanowi cenne źródło ważnych danych, pomocnych w diagnostyce licznych patologii. Obecnie jest jednym z podstawowych badań obrazowych stosowanych w medycynie.