Zespół nieszczelnego jelita – na czym polega i jak go leczyć?

Błona śluzowa jest zbudowana z nabłonka, na powierzchni którego znajduje się warstwa śluzu oraz fizjologiczna flora bakteryjna. Komórki błony śluzowej są ułożone ściśle obok siebie. Jeśli równowaga błony śluzowej jelit zostanie zaburzona, dochodzi do jej nieszczelności. Połączenia międzykomórkowe zostają rozluźnione, w wyniku czego ze światła jelit przedostają się do organizmu również większe cząsteczki, które nie powinny przekroczyć bariery błony śluzowej.

Trzy funkcje, które spełnia prawidłowo działająca błona śluzowa jelita cienkiego, to:

• wchłanianie, czyli dostarczanie organizmowi niezbędnych do życia składników odżywczych,
• ochrona, czyli zapobieganie przedostawaniu się potencjalnie szkodliwych cząsteczek,
• budowanie odporności. 

Każde zaburzenie funkcji jelit w konsekwencji prowadzi do pojawienia się szeregu problemów zdrowotnych.

Na czym polega zespół nieszczelnego jelita?

Zespół nieszczelnego jelita to jedna z przyczyn wielu występujących obecnie chorób. Dotyczy on milionów ludzi na całym świecie. Chociaż jest to powszechna i naukowo potwierdzona dolegliwość, bardzo rzadko się ją diagnozuje. Osoby dotknięte tym schorzeniem często długo szukają przyczyny przewlekłej choroby, nie wiążąc symptomów z działaniem układu pokarmowego.

Problem rozpoczyna się od podrażnienia i stanu zapalnego błony śluzowej przewodu pokarmowego. Z biegiem czasu śluzówka staje się coraz słabsza, a nienaturalnie duże odstępy między komórkami w ścianie jelita cienkiego umożliwiają przenikanie do krwi substancji toksycznych, co nie byłoby możliwe w przypadku zdrowych jelit. Przenikające do krwiobiegu toksyny działają niekorzystnie na wiele elementów organizmu: skórę, mięśnie, stawy, narządy wewnętrzne, mózg. W wyniku tego nasze narządy zaczynają pracować nieprawidłowo:

• dochodzi do zachwiania równowagi między fizjologicznymi i patologicznymi bakteriami w przewodzie pokarmowym;
• rozwijają się choroby związane z powstałą nadwrażliwością o charakterze autoimmunologicznym i alergicznym;
• znacznie zwiększa się ryzyko zapaleń w ścianie jelita, co leży najprawdopodobniej u podstaw rozwoju wspomnianych wyżej nadwrażliwości, a także może wiązać się z rozwojem choroby Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. 

Innym patologicznym skutkiem nadmiernej przepuszczalności jelit jest napływ toksycznych składników pokarmu do tkanek obwodowych, ze szczególnym uwzględnieniem wątroby, która najczęściej jako pierwsza pada ofiarą takiej toksyczności.

Zespół nieszczelnego jelita – objawy

Objawy zespołu nieszczelnego jelita widoczne są w nieprawidłowym działaniu różnych układów w organizmie człowieka:

Układ pokarmowy:

• ból brzucha i wzdęcia,
• zgaga i refluks,
• biegunki lub zaparcia,
• alergie pokarmowe.

Układ nerwowy:

• przewlekłe zmęczenie i problemy z koncentracją,
• bezsenność,
• zmienność nastrojów.

Pozostałe objawy:

• wahania wagi ciała,
• zapalenie zatok,
• łzawienie oczu,
• wysypka, trądzik, egzema i inne zmiany skórne,
• zapalenie dróg moczowych,
• gorączka niewiadomego pochodzenia.

Zespół nieszczelnego jelita – przyczyny

Przyczyny zespołu nieszczelnego jelita mogą być różne. Najważniejsze z nich to:

• nieodpowiednia dieta – związana z nadwrażliwością na niektóre składniki pokarmowe, np. gluten, mleko krowie czy cukier;
• przewlekły stres – osłabiając układ odpornościowy, stres zmniejsza odporność organizmu, przez co jest on bardziej narażony na działanie patogennych bakterii i wirusów, które, jeśli nie zostaną odpowiednio szybko zwalczone, doprowadzają do stanu zapalnego w organizmie;
• przeciążenie organizmu toksynami – związki toksyczne są stale obecne w naszym otoczeniu; mogą występować w powietrzu, wodzie oraz żywności; należą do nich także pestycydy stosowane w hodowli roślin czy niesterydowe leki przeciwzapalne i antybiotyki, których nadużywamy;
• intensywny wysiłek fizyczny (sportowcy, żołnierze);
• dysbioza, czyli zaburzenia w składzie fizjologicznej mikroflory jelit.

Zespół nieszczelnego jelita – leczenie

Leczenie LGS jest trudne i długotrwałe. Wymaga od pacjenta samodyscypliny i konsekwencji. Do najważniejszych elementów terapii należą: 

• usuwanie toksyn,
• eliminacja z diety produktów spożywczych, które mogą być przyczyną dolegliwości,
• poprawa równowagi mikroflory jelit (probiotyki, prebiotyki, dieta),
• zmniejszenie stanu zapalnego jelit,
• regeneracja błony śluzowej jelit,
• unikanie stresu.

Odpowiednia dieta ma ogromne znaczenie w profilaktyce i leczeniu zespołu nieszczelnego jelita, jeśli jednak zaburzenia zdrowotne są przewlekłe, warto skorzystać z pomocy dietetyka i lekarza, którzy pomogą indywidualnie dobrać dietę, opierając się na wynikach badań.

Colostrum jako suplement zmniejszający nadmierną przepuszczalność jelit

Colostrum, dzięki właściwościom prebiotycznym, wspiera rozwój bakterii korzystnych dla przewodu pokarmowego. Bioaktywne składniki colostrum (laktoferyna, lizozym, laktoalbuminy) zwalczają patogeny obecne w przewodzie pokarmowym (bakterie chorobotwórcze, grzyby i wirusy). Składniki colostrum mają udowodnione działanie przeciwzapalne oraz regeneracyjne. Opisane właściwości sprzyjają poprawie stanu błony śluzowej jelit, co prowadzi do zmniejszenia nadmiernej przenikliwości bariery jelitowej. 

Najnowsze badania kliniczne przeprowadzone w Zakładzie Biochemii i Żywienia Człowieka Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie jednoznacznie wykazały, że substancją, która powoduje zmniejszenie nadmiernej przepuszczalności bariery jelitowej, jest colostrum bovinum, czyli siara krowia. W badaniach stosowano liofilizowane colostrum bovinum z pierwszych dwóch godzin.

Colostrum bovinum to zatem jedyna substancja, która ma udowodnione klinicznie działanie zmniejszające nadmierną przepuszczalność jelit.

Źródło:

Hałasa M., Maciejewska D., Baśkiewicz-Hałasa M., Machaliński B., Safranow K., Stachowska E.; Oral supplementation with bovine colostrum decreases intestinal permeability and zonulin stool concentration in athletes, Nutrients 2017, 9.