Cytomegalia – kto jest najbardziej narażony na infekcję CMV?

Cytomegalia – jak można zarazić się wirusem CMV? 

Cytomegalowirusem można zarazić się na wiele sposobów. Najpowszechniejszą drogą jest bezpośredni kontakt z osobą chorą lub będącą nosicielem wirusa. Zarazić można się także podczas: 

• transfuzji krwi, 
• przeszczepiania narządów lub komórek macierzystych,  
• drogą płciową.  

Noworodki są natomiast narażone na infekcję wrodzoną, będącą skutkiem przenikania wirusa przez łożysko. Około 90% zakażonych noworodków nie wykazuje objawów chorobowych. Do zakażenia może również dojść na skutek infekcji okołoporodowej lub poporodowej.

Po przeniesieniu wirusa do organizmu następuje okres inkubacji, który w przypadku wirusa cytomegalii wynosi 4-8 tygodni. Jest to czas, kiedy wirus namnaża się w różnych komórkach ludzkiego organizmu, w tym w gruczołach ślinowych, komórkach układu nerwowego czy komórkach gruczołowych narządów płciowych. Po okresie replikacji komórki wirusa są wydalane wraz z wydzieliną gruczołów, a tym samym cytomegalowirus ulega rozpowszechnieniu w środowisku i zakaża kolejnych potencjalnych żywicieli, którzy dotychczas nie wytworzyli przeciwko niemu odporności.  

Cytomegalia – objawy 

Pierwotna infekcja CMV najczęściej przebiega w sposób bezobjawowy lub skąpoobjawowy, z występowaniem symptomów grypopodobnych, takich jak: 

• gorączka,  
• ból gardła,  
• ogólne osłabienie.  

Może pojawić się także wysypka, powiększenie węzłów chłonnych, śledziony i wątroby. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się: 

• wzrost liczby leukocytów,  
• niedokrwistość,  
• spadek liczby płytek krwi, 
• nieprawidłowe wartości czynnika reumatoidalnego, przeciwciał przeciwjądrowych oraz transaminaz. 

U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym wirus cytomegalii rzadko powoduje poważne objawy. Jednak w przypadku osób, u których układ immunologiczny jest osłabiony, np. u nosicieli wirusa HIV lub w trakcie leczenia immunosupresyjnego, mogą pojawić się poważne dolegliwości związane z zajęciem wielu różnych narządów. Wirus może bowiem wywoływać: 

• zapalenie wątroby, mogące prowadzić w szybki sposób do jej niewydolności; 
• wirusowe zapalenie płuc; 
• zapalenie jelita grubego oraz przełyku.  

Ponadto może powodować dolegliwości neurologiczne, będące skutkiem zapalenia rdzenia kręgowego, zapalenia mózgu lub poliradikulopatii, a także objawy ze strony narządu wzroku, wynikające między innymi z zapalenia siatkówki. 

Cytomegalia – jak wygląda diagnoza? 

Z uwagi na niespecyficzne objawy rozpoznania infekcji cytomegalowirusowej nie można postawić jedynie na podstawie badania klinicznego. Potrzebne są testy laboratoryjne, w tym: 

• testy PCR wykrywające wirusa,  
• testy wykrywające przeciwciała w klasie IgM i IgG. 

Cytomegalia – na czym polega leczenie infekcji CMV? 

Cytomegalia o łagodnym przebiegu najczęściej wymaga jedynie leczenia objawowego i ustępuje samoistnie. W przypadku osób z zaburzeniami odporności konieczne może okazać się zastosowanie leków przeciwwirusowych, między innymi gancyklowiru, walgancyklowiru, foskarnetu czy cydofowiru. Leki te powodują spowolnienie replikacji wirusa i stłumienie objawów, jednak nie są w stanie całkowicie wyeliminować patogenu z organizmu.  

Czy cytomegalia może być niebezpieczne dla płodu? 

Zakażenie wirusem cytomegalii jest jedną z najczęstszych wrodzonych infekcji u dzieci. Dziecko może zarazić się od matki w trakcie ciąży, podczas porodu lub już po urodzeniu. Jednak ryzyko zakażenia podczas karmienia piersią jest minimalne i przewyższa korzyści z niego wynikające. 

Zakażenie w trakcie ciąży może wiązać się z wieloma komplikacjami, w tym z: 

• poronieniem,  
• urodzeniem przedwczesnym,  
• zgonem wewnątrzmacicznym płodu,  
• urodzeniem dziecka z wadami wrodzonymi.  

Infekcja wrodzona może powodować wiele objawów ze strony różnych narządów, między innymi: 

• niedosłuch,  
• żółtaczkę,  
• powiększenie wątroby i śledziony,  
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,  
• małogłowie, 
• zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego.  

Może wystąpić także zapalenie naczyniówki i siatkówki z zanikiem nerwu wzrokowego, zaćma, zapalenie płuc lub zapalenie mięśnia sercowego. U 5-10% dzieci obciążonych wrodzoną infekcją wirusem cytomegalii objawy mogą wystąpić dopiero w wieku szkolnym. Wady u płodu najczęściej związane są z infekcją pierwotną u matki w trakcie ciąży, rzadko natomiast są efektem reaktywacji zakażenia. W odróżnieniu infekcji pierwotnej od wtórnej pomocne są poziomy przeciwciał w klasie IgM i IgG. Wysokie miano IgM świadczy o świeżej infekcji, która wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia powikłań, natomiast wysoki poziom przeciwciał w klasie IgG wraz z niskim poziomem IgM o przebytej już infekcji, a tym samym niższym ryzyku wystąpienia wad wrodzonych u płodu. 

Jak zapobiegać zakażeniu wirusem cytomegalii? 

Jak dotąd nie jest dostępna szczepionka przeciwko cytomegalii. W profilaktyce zakażeń znajdują zatem zastosowanie typowe zasady higieny. Należą do nich przede wszystkim:  

• częste i dokładne mycie rąk,  
• ograniczenie spotkań z chorymi, 
• unikanie kontaktu ze śliną i pozostałymi wydzielinami innych osób. 

Cytomegalia to choroba, która wśród zdrowych osób o prawidłowo funkcjonującym układzie odpornościowym przebiega zwykle bezobjawowo lub jako łagodna infekcja. Stanowi jednak poważne zagrożenie dla pacjentów z obniżoną odpornością, u których może doprowadzić do niewydolności i uszkodzenia wielu ważnych dla życia narządów. W przypadku tej grupy chorych bardzo istotne jest zmniejszenie ryzyka zachorowania przed stosowanie podstawowych zasad higieny, a w razie wystąpienia objawów – szybka diagnostyka i włączenie leczenia ograniczającego namnażanie się wirusa w organizmie.

Przeczytaj również:
Ebola (gorączka krwotoczna) – objawy, leczenie, ryzyko zakażenia