W jaki sposób aktywność fizyczna wpływa na płodność?

Jakie czynniki stylu życia wywierają istotny wpływ na płodność? 

• sposób odżywiania, 
• masa i skład ciała, 
• aktywność fizyczna, 
• sen, 
• relaks i odpoczynek, 
• obciążenie psychiczne, 
• palenie tytoniu, 
• spożycie alkoholu, 
• konsumpcja kawy, 
• stosowanie niektórych leków (np. sterydy anaboliczno-androgenne, leki przeciwpadaczkowe, przeciwhistaminowe oraz wybrane antybiotyki), 
• przewlekłe narażenie na zanieczyszczenia środowiskowe, 
• nadmierna ekspozycja na wysoką temperaturę.

Czy prowadzenie siedzącego trybu życia wpływa na płodność? 

Siedzący charakter wykonywanej pracy (tj. przebywanie w całym tygodniu powyżej 17 godzin w pozycji siedzącej) może dwukrotnie zwiększać ryzyko wysokiego poziomu uszkodzeń DNA plemników. Siedzący tryb życia może wywierać szkodliwy wpływ na integralność DNA plemników ludzkich. 

Długotrwałe przebywanie w ciągu dnia w pozycji siedzącej może przyczyniać się do przegrzewania jąder u mężczyzn (wzrost temperatury w mosznie), a co za tym idzie upośledzenia procesu spermatogenezy oraz pogorszenia parametrów nasienia. 

Brak aktywności fizycznej i spędzanie dużej ilości czasu w pozycji siedzącej jest ściśle związane z nadwagą oraz otyłością, które mają dobrze udokumentowany niekorzystny wpływ na płodność kobiet i mężczyzn. Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań wykazały, że występowanie otyłości wiąże się z obniżoną jakością nasienia, pogorszoną koncentracją i ruchliwością plemników w ejakulacie, uszkodzeniem DNA plemników, słabą jakością oocytów (dojrzewających komórek jajowych) oraz zaburzoną owulacją i upośledzoną implantacją (zagnieżdżeniem się zarodka w macicy). 

Brak aktywności fizycznej u mężczyzn i siedzący tryb życia u kobiet został powiązany z występowaniem zjawiska bezpłodności idiopatycznej, czyli niemożnością zajścia w ciążę z nieokreślonej przyczyny, przez okres jednego roku współżycia seksualnego, bez użycia metod antykoncepcji. 

Bierny wypoczynek w formie oglądania telewizji powyżej 20 godzin tygodniowo może przyczyniać się do zmniejszenia całkowitej liczby plemników i ich koncentracji w jednostce objętości męskiego nasienia. 

Przeczytaj również:
Dieta wspomagająca płodność u kobiet. Jak zwiększyć szanse na poczęcie?
Niepłodność u mężczyzn a dieta. Jak wspomóc starania o dziecko?
Dieta wspierająca płodność u kobiet i mężczyzn

Jakie korzyści dla zdrowia układu rozrodczego wynikają z regularnego podejmowania aktywności fizycznej o lekkiej i umiarkowanej intensywności? 

• poprawa wskaźnika ciąż, 
• zwiększenie wskaźnika żywych urodzeń, 
• poprawa regularności cyklu miesiączkowego, 
• polepszenie jakości nasienia męskiego, 
• wzrost stężenia testosteronu w surowicy krwi u mężczyzn, 
• zwiększenie liczby plemników w ejakulacie, 
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia niepłodności owulacyjnej u kobiet, 
• poprawa owulacji, 
• polepszenie płodności, 
• ubytek masy ciała. 

Jakie zagrożenia dla płodności wiążą się natomiast z wyczynowym uprawianiem sportu? 

• wydłużenie czasu do zajścia w ciążę, 
• zaburzenia miesiączkowania u sportsmenek, 
• zaburzenia owulacji (zwłaszcza w przypadku codziennego wykonywania ćwiczeń o wysokiej intensywności, trwających powyżej 60 minut), 
• pogorszenie płodności, 
• zmniejszenie stężenia testosteronu i hormonu luteinizującego (LH) u mężczyzn (w szczególności trenujących dyscypliny wytrzymałościowe i ultra-wytrzymałościowe). 

Które formy aktywności fizycznej są szczególnie niebezpieczne dla męskiej płodności? 

• Wspinaczka wysokogórska – długotrwała ekspozycja na wysokości powyżej 2000 m n.p.m. może skutkować zmniejszeniem ruchliwości i liczebności plemników o prawidłowej budowie morfologicznej. 
• Kolarstwo – regularna jazda na rowerze najczęściej wiąże się z obniżeniem koncentracji i ruchliwości plemników w ejakulacie oraz wytwarzaniem większej ilości plemników o nieprawidłowej morfologii. 
• Bieganie – systematyczne trenowanie biegów na długich dystansach może powodować zaburzenia gospodarki hormonalnej, nadmierną aktywację osi podwzgórze-przysadka mózgowa-nadnercza, stres oksydacyjny i przegrzewanie jąder. 

Podsumowanie 

• Niepłodność stanowi na całym świecie poważny problem medyczny, społeczny i demograficzny. 
• W świetle aktualnych dowodów naukowych uważa się, że rekreacyjne uprawianie sportu pozytywnie lub w ostateczności neutralnie wpływa na płodność u osobników płci męskiej, jak i żeńskiej, podczas gdy wyczynowe trenowanie sportu wiąże się z poważnym ryzykiem wystąpienia zaburzeń płodności u obu płci. 
• W wyniku regularnego podejmowania wysiłku fizycznego o wysokiej intensywności dochodzi najczęściej do spadku koncentracji i ruchliwości plemników oraz zaburzeń ich morfologii u mężczyzn, natomiast u kobiet aktywnych fizycznie coraz powszechniej obserwuje się zaburzenia cyklu miesiączkowego oraz upośledzenie płodności. 
• Wszystkie pary starające się o dziecko powinny zachować właściwy balans w podejściu do ćwiczeń i zgodnie z najnowszymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia podejmować aktywność ruchową o umiarkowanej intensywności przez 150 do 300 minut w perspektywie całego tygodnia. 

Przeczytaj również:
Starania o dziecko – jak przygotować się do ciąży?
Jak i kiedy zrobić test owulacyjny?
Jak obliczyć, kiedy są dni płodne?
Komputer cyklu owulacyjnego – pomocnik w planowaniu ciąży czy zbędny gadżet?