Badanie dna oka – jakie choroby pozwala wykryć?

Metody badania dna oka 

Oftalmoskopia bezpośrednia 

Badanie wykonywane jest podczas konsultacji okulistycznej za pomocą oftalmoskopu, czyli wziernika ocznego. Wziernik oczny oświetla oko pacjenta strumieniem światła, które przenika w głąb i pozwala na szczegółową ocenę struktur oka. Podczas badania lekarz ocenia kolejno: 

• strukturę ciała szklistego,  
• tarczę nerwu wzrokowego,  
• naczynia krwionośne,  
• obwodową część siatkówki, 
• plamkę żółtą.  

Oftalmoskop dzięki wbudowanym filtrom daje okuliście możliwość redukcji natężenia światła. Filtr zielony służy do obserwacji włókien nerwowych i drobnych naczyń siatkówki, a filtr kobaltowoniebieski jest wykorzystywany przy badaniu z użyciem fluoresceiny. 

Oftalmoskopia pośrednia 

Ten rodzaj badania dna oka jest wykonywany przy użyciu lampy szczelinowej, tzw. biomikroskopu. Dodatkowo podczas badania lekarz wykorzystuje specjalne trójlustro Goldmana, które zakłada się bezpośrednio na oko po wcześniejszym znieczuleniu miejscowym (znieczuleniu kroplowym). Metoda ta pozwala na stereoskopowe, czyli przestrzenne obejrzenie oka.  

Oftalmoskopię pośrednią można wykonać również za pomocą wziernika Fisona. Podczas tego badania lekarz wykorzystuje specjalne okulary ze źródłem światła przytwierdzonym do kasku umieszczonego na głowie. W trakcie badania wykorzystywana jest również soczewka skupiająca, którą okulista trzyma bezpośrednio przed badanym okiem pacjenta.  

Badanie dna oka z wykorzystaniem funduskamery 

Dzięki użyciu funduskamery lekarz okulista wykonuje wysokiej jakości kolorowe zdjęcia dna oka i na ich podstawie dokonuje szczegółowej analizy.  

Przeczytaj również:
Kiedy warto badać wzrok? Wskazania do badań kontrolnych

Czy do badania dna oka konieczne są krople rozszerzające źrenice? 

W celu dokładnej analizy pacjentowi w razie potrzeby podaje się krople rozszerzające źrenice. Decyzję o podaniu kropli podejmuje lekarz podczas wizyty. Ich zastosowanie zależy od wykorzystanej metody do badania dna oka.  W przypadku wysokiego ciśnienia wewnątrz gałki ocznej lub gdy pacjent choruje na jaskrę wąskiego kąta przesączania, badanie odbywa się bez podania kropli.  

Bardzo ważną informacją dla pacjentów jest fakt, że krople na około 3-4 godziny upośledzają widzenie.  

Po badaniu z ich użyciem nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych. Bezpośrednio po badaniu z wykorzystaniem kropli rozszerzających źrenice utrudnione będzie również czytanie książek. Po badaniu, gdy pacjent przebywa na zewnątrz, zaleca się stosowanie okularów przeciwsłonecznych ze względu na nadwrażliwość na światło.  

Jakie są wskazania do badania dna oka? 

Na badanie dna oka należy się zgłosić: 

• w chorobach naczyniowych, np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, cukrzyca, 
• w chorobach neurologicznych, np. udar mózgu, choroby ośrodkowego układu nerwowego, podczas nieprawidłowej reakcji źrenicy na światło, 
• w chorobach oczu, np. ubytki w polu widzenia, osłabiona ostrość wzroku, zaburzenia widzenia barw, krzywienie się linii, gdy chory widzi czarne punkty i nasilone błyski światła, 
• po urazie głowy, 
• przy guzach wewnątrzczaszkowych, 
• przy zezie – zarówno u dzieci, jak i dorosłych, 
• przy zaburzeniach równowagi, 
• przy nawracających bólach głowy, 
• gdy pacjent ma krótkowzroczność powyżej 3,5 dioptrii,  
• jako profilaktyka (regularne badanie kontrolne co 2-3 lata).  

Przeczytaj również:
Jak przebiega konsultacja okulistyczna?

Jakie choroby pomaga zdiagnozować badanie dna oka? 

Dzięki precyzyjnemu badaniu dna oka lekarz okulista może zdiagnozować takie choroby jak: 

• Choroby narządu wzroku:
  • choroby siatkówki, np. odklejenie siatkówki, krwotok siatkówki,  
  • choroby plamki, np. degeneracja plamki związana z wiekiem (AMD),  
  • choroby błony naczyniowej, np. zapalenia, zwyrodnienia, nowotwory, 
  • choroby nerwu wzrokowego, np.  jaskra,  
  • choroby ciała szklistego, np. zmętnienia, wylew krwi;  
• Choroby układu krwiotwórczego, np. białaczka, skazy krwotoczne, anemia;  
• Choroby ogólnoustrojowe, np. miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze. 
•  

Badanie dna oka jest jednym z badań, które są pomocne w diagnostyce wielu chorób. Jest szczególnie przydatne w diagnostyce tych chorób, które przebiegają bezobjawowo, a ich obecność można wykryć właśnie dzięki szczegółowej analizie dna oka. Szerokie spektrum chorób, które można wykryć oraz monitorować dzięki badaniu dna oka, pokazuje, jak ważne jest jego regularne wykonywanie.